ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ
From Wikipedia
ಈ ವಾರದ ಸಹಯೋಗಈ ಲೇಖನವನ್ನು Indian Independence ಆಂಗ್ಲ ಪುಟದಿಂದ ಅನುವಾದ ಮಾಡಬೇಕಿದೆ. ನೀವೂ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು.
ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡದ ಇತಿಹಾಸ       |
|||||
|---|---|---|---|---|---|
| ಶಿಲಾಯುಗ | ಕ್ರಿ.ಪೂ.೭೦,೦೦೦– ೭೦೦೦ | ||||
| ಮೆಹರಗಢ ಸಂಸ್ಕೃತಿ | ಕ್ರಿ.ಪೂ.೭೦೦೦– ೩೩೦೦ | ||||
| ಸಿಂಧೂ ನದಿ ನಾಗರಿಕತೆ | ಕ್ರಿ.ಪೂ.೩೩೦೦–೧೭೦೦ | ||||
| ಹರಪ್ಪ ನಾಗರಿಕತೆ | ಕ್ರಿ.ಪೂ.೧೭೦೦–೧೩೦೦ | ||||
| ವೈದಿಕ ನಾಗರಿಕತೆ | ಕ್ರಿ.ಪೂ.೧೫೦೦–೫೦೦ | ||||
| - ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜಮನೆತನಗಳು | - ಕ್ರಿ.ಪೂ.೧೨೦೦–೭೦೦ | ||||
| ಮಹಾ ಜನಪದಾಸ್ | ಕ್ರಿ.ಪೂ.೭೦೦–೩೦೦ | ||||
| ಮಗಧ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | ಕ್ರಿ.ಪೂ.೬೮೪–೨೬ | ||||
| - ಮೌರ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | - ಕ್ರಿ.ಪೂ.೩೨೧–೧೮೪ | ||||
| ನಡುಗಾಲದ ರಾಜಮನೆತನಗಳು | ಕ್ರಿ.ಪೂ.೨೦೦– ಕ್ರಿ.ಶ.೧೨೭೯ | ||||
| - ಪ್ರಾಚೀನ ತಮಿಳು ರಾಜರು | - ಕ್ರಿ.ಪೂ.೨೦೦–ಕ್ರಿ.ಶ.೨೦೦ | ||||
| - ಕುಶಾನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | - ಕ್ರಿ.ಶ.೬೦–ಕ್ರಿ.ಶ.೨೪೦ | ||||
| - ಗುಪ್ತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | - ೨೪೦–೫೫೦ | ||||
| - ಚಾಲುಕ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | - ೫೪೩–೧೨೦೦ | ||||
| - ಪಾಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | - ೭೫೦–೧೧೭೪ | ||||
| - ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | - ೮೪೮–೧೨೭೯ | ||||
| ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಸುಲ್ತಾನರು | ೧೨೧೦–೧೫೯೬ | ||||
| - ದೆಹಲಿ ಸುಲ್ತಾನರು | - ೧೨೧೦–೧೫೨೬ | ||||
| - ಡೆಕ್ಕನ್ ಸುಲ್ತಾನರು | - ೧೪೯೦–೧೫೯೬ | ||||
| ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | ೧೦೪೦–೧೩೪೬ | ||||
| ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | ೧೩೩೬–೧೫೬೫ | ||||
| ಮೊಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | ೧೫೨೬–೧೭೦೭ | ||||
| ಮರಾಠ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | ೧೬೭೪–೧೮೧೮ | ||||
| ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆ | ೧೭೫೭–೧೯೪೭ | ||||
| ಆಧುನಿಕ ಭಾರತ | ೧೯೪೭ ನಂತರ | ||||
| ಇತರೆ ಇತಿಹಾಸಗಳು ಭಾರತ · ಪಾಕಿಸ್ತಾನ · ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಶ್ರೀಲಂಕಾ · ನೇಪಾಳ · ಭೂತಾನ್ · ಮಾಲ್ಡೀವ್ಸ್ · ಟಿಬೆಟ್ |
|||||
| ಪ್ರಾಂತೀಯ ಇತಿಹಾಸಗಳು ಪಂಜಾಬ್ · ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ · ಅಸ್ಸಾಂ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸ್ಥಳಗಳು · ಸಿಂಧ್ · ಬಂಗಾಳ |
|||||
| ವಿಶೇಷ ಇತಿಹಾಸಗಳು ರಾಜಮನೆತನಗಳು · ಆರ್ಥಿಕ ಇತಿಹಾಸ · ಭಾಷೆಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ · ನಾವ್ಯ · ಸೇನೆ · ಗಣಿತ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ · ಕಾಲಾವಧಿ |
|||||
|
|
|||||
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತ್ರಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಯು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಸ್ವಾತ್ರಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಭಾರತೀಯರು ನಡೆಸಿದ ಹೋರಾಟ. ಇದು ೧೮೫೭ರಿಂದ ೧೯೪೭ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೫ರವರೆಗೆ ನಡೆದ ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ಸಂಘಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು, ತತ್ವಗಳು, ದಂಗೆಗಳು, ಹೋರಾಟಗಳು, ಪ್ರಾಣಾಹುತಿಗಳ ಸಂಗಮ.
೧೭೫೭ರಲ್ಲಿ ವಂಗದ ನವಾಬನಾಗಿದ್ದ ಸಿರಾಜುದ್ದೌಲನನ್ನು ಪ್ಲಾಸೀ ಕದನದಲ್ಲಿ ಕೊಂದು, ಪಿತೂರಿ ನಡೆಸಲು ನೆರವಾದ ಮೀರ್ ಜಾಫರನಿಗೆ ಪಟ್ಟಕಟ್ಟಿದ ಪೂರ್ವಭಾರತ ಕಂಪನಿಯ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈನ್ಯ, ಗುಳ್ಳೆನರಿಯೆಂದೇ ಖ್ಯಾತನಾದ ರಾಬರ್ಟ್ ಕ್ಲೈವ್ ನ ಉಪಾಯಗಳಿಂದ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕೈವಶಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಏನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವರೆಂದು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ತಿಳಿಯುವ ವೇಳೆಗೆ, ಭಾರತದ ಬಹುಭಾಗ ಅವರ ಕೈಲಿತ್ತು! ಪ್ಲಾಸೀ ಕದನದಿಂದ ಸರಿಯಾಗಿ ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅಂದರೆ ೧೮೫೭ರಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ದಂಗೆ ಅಥವಾ ೧೮೫೭ ರ ಸಿಪಾಯಿ ದಂಗೆ ಕಿಡಿಕಾರಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತ ಸೈನ್ಯದ ಮೀರತ್ ತುಕಡಿ, ತಮಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಬಂದೂಕಿನ ತೋಟಾಗಳಿಗೆ ದನದ ಹಾಗೂ ಹಂದಿಯ ಕೊಬ್ಬನ್ನು ಸವರಿದ್ದಾರೆಂದು ತಿಳಿದು ರೊಚ್ಚಿಗೆದ್ದಿತು. ಆಂಗ್ಲರ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯ, ಅನೀತಿ, ಅನ್ಯಾಯಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಸಿಪಾಯಿಗಳೂ, ರಾಜ್ಯಗಳೂ ತಿರುಗಿಬಿದ್ದು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದವಾದರೂ, ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾದ ಯೋಜನೆಯಿಲ್ಲದಿದ್ದರಿಂದ ದಂಗೆ ಅನಾಯಾಸವಾಗಿ ಹತ್ತಿಕ್ಕಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಸಿಪಾಯಿದಂಗೆ ವಿಫಲವಾದ ಮೇಲೆ, ಭಾರತದ ವಿದ್ಯಾವಂತರು ಎಚ್ಚೆತ್ತುಕೊಂಡರು ಹಾಗೂ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಸಂಘಟಿತರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕು - ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದರೂ, ಬಹುಪಾಲು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಅಧೀನರಾಗಿಯೇ ಇದ್ದರು. ಆದರೂ, ನಾಗರಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ರಾಜಕೀಯ ಹಕ್ಕು, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹಾಗೂ ದಿನನಿತ್ಯದ ಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧ ಜನರ ದನಿ ಜೋರಾಗತೊಡಗಿ, ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಕಿತ್ತೊಗೆಯುವ ಸಂಕಲ್ಪದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರೀ ಚಟುವಟಿಕೆಗೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಿತು.
ಮೋಹನದಾಸ ಗಾಂಧಿಯವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕವಾದ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯ ಮೊದಲ ಸರಣಿಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೊಡನೆ ಈ ಆಂದೋಲನಕ್ಕೆ ೧೯೧೮ ಹಾಗು ೧೯೨೨ರ ನಡುವಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ದಿಕ್ಕು ದೊರೆಯಿತು. ಭಾರತದ ಎಲ್ಲೆಡೆಯಿಂದ ಅನೇಕ ಜನ ಈ ಆಂದೋಲನದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಗಳಾದರು. ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಆಂದೋಲನದ ಹೊಣೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡ ಬಳಿಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಾಗು ರಾಜಕೀಯ ಏಕತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೩೦ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ ಸ್ವರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಬದ್ಧವಾದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್, ೧೯೩೦ ಹಾಗು ೧೯೪೨ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜನಾಂದೋಲನವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿತು ಹಾಗು ೧೯೪೨ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಭಾರತದಿಂದ ತೊಲಗಲಿ ಎನ್ನುವ ಒತ್ತಾಯದ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಿತು. (ಚಲೇಜಾವ್ ಚಳವಳಿ ಎಂದು ಇದಕ್ಕೆ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದೆ.) ಬ್ರಿಟಿಷ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು ೧೯೪೨ರಲ್ಲಿ ಸುಭಾಷಚಂದ್ರ ಭೋಸರು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದ ಪ್ರಯತ್ನ(--ಈ ಪ್ರಯತ್ನ ವಿಫಲವಾದರೂ ಸಹ--) ಅದ್ವಿತೀಯ ಸೈನಿಕ ಸಾಹಸವಾಗಿದೆ. ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೈನ್ಯದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವಿಚಾರಣೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮುಂಬಯಿಯಲ್ಲಿ ನೌಕಾಪಡೆಯ ಬಂಡಾಯ, ಹಾಗು ಕೊಲಕತ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮತೀಯ ಹಿಂಸಾಚಾರ ಇವೆಲ್ಲವುಗಳ ನಡುವೆ, ಭಾರತ ಹಾಗು ಪಾಕಿಸ್ತಾನವೆಂದು ಇಬ್ಭಾಗಿಸುವ ದೇಶವಿಭಜನೆಯ ಬೆಲೆ ತೆತ್ತ ಬಳಿಕ, ಭಾರತವು ೧೫ ಅಗಸ್ಟ ೧೯೪೭ರಂದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆಯಿತು.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಯೂರೋಪಿನವರ ರಾಜ್ಯಭಾರ
ಪೋರ್ತುಗೀಜ ಅನ್ವೇಷಕ ವಾಸ್ಕೊ ದಾ ಗಾಮಾ ಕಲ್ಲಿಕೋಟೆ ಬಂದರಕ್ಕೆ ೧೪೯೮ರಲ್ಲಿ ಆಗಮಿಸಿದೊಡನೆ, ಯುರೋಪದ ವ್ಯಾಪಾರಸ್ಥರು ಬಾಯಿ ನೀರೂರಿಸುವ ಸಾಂಬಾರ ವ್ಯಾಪಾರದ ಅನ್ವೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಕರಾವಳಿಗೆ ಬರತೊಡಗಿದರು. ೧೭೫೭ರಲ್ಲಿ ಪ್ಲಾಸಿಯ ಕಾಳಗದಲ್ಲಿ ರಾಬರ್ಟ ಕ್ಲೈವನ ಅಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದ ಬ್ರಿಟಿಷ ಸೈನ್ಯ ಬಂಗಾಲದ ನವಾಬನನ್ನು ಪರಾಜಯಗೊಳಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ ಭದ್ರವಾಗಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿತು. ಇದನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರಾಜ್‍ದ ನಾಂದಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ೧೭೬೫ರಲ್ಲಿ ಬಕ್ಸಾರ ಕಾಳಗದ ನಂತರ , ಬಂಗಾಲ, ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ಓಡಿಸಾಗಳ ಮೇಲೆ ಕಂಪನಿಗೆ ಆಡಳಿತದ ಹಕ್ಕುಗಳು ದೊರೆತವು.
ಹೊಸಹೊಸದಾಗಿ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡ ಈ ಪ್ರಾಂತಗಳ ಆಡಳಿತವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಶಾಸನಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನೆ ರಚಿಸಿತು. ೧೭೭೩ರ ನಿಯಂತ್ರಣ ಶಾಸನ, ೧೭೮೪ರ ಭಾರತ ಶಾಸನ ಮತ್ತು ೧೮೧೩ರ ಹಕ್ಕುಪತ್ರಗಳ ಶಾಸನ ಇವೆಲ್ಲ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರಕಾರದ ಆಳಿಕೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿದವು. ೧೮೩೫ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣಮಾಧ್ಯಮವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದ ಶಿಷ್ಟವರ್ಗದ ಹಿಂದುಗಳು ಹಿಂದುಧರ್ಮದಲ್ಲಿರುವ ವಿವಾದಾಸ್ಪದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪದ್ಧತಿಗಳಾದ ವರ್ಣ(ಜಾತಿ)ಪದ್ಧತಿ, ಬಾಲ್ಯವಿವಾಹ ಮತ್ತು ಸತಿಪದ್ಧತಿಗಳ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಪ್ರಯತ್ನಪಟ್ಟರು. ಮುಂಬಯಿ ಮತ್ತು ಮದ್ರಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಮತ್ತು ಚರ್ಚಾಕೂಟ ಸಮಾಜಗಳು ರಾಜಕೀಯ ಆಲೋಚನೆಯ ವೇದಿಕೆಗಳಾದವು. ಆರಂಭಕಾಲದ ಈ ಸುಧಾರಕರ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಾಧನೆ ಮತ್ತು ಮುದ್ರಣಮಾಧ್ಯಮದ ಜಾಣತನದ ಉಪಯೋಗ ಇವುಗಳಿಂದಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹಾಗು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಅಪವರ್ತನಗೊಳಿಸದೆ, ವಿಶಾಲ ತಳಹದಿಯ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ತರುವ ಸಂಭಾವ್ಯತೆ ಬೆಳೆಯಿತು.
ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಮೇಲೆ ಆಧುನಿಕೀಕರಣದ ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಎಷ್ಟೇ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದರೂ ಸಹ, ಭಾರತೀಯರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಅಸಹ್ಯಪಟ್ಟುಕೊಂಡರು. ೯ನೆಯ ಲಾನ್ಸರ್ಸ್‍ದ ಹೆನ್ರಿ ಔವ್ರಿಯ ನೆನಪುಗಳು ದಾಖಲಿಸುವ ಮೇರೆಗೆ, ನಿಷ್ಕಾಳಜಿಯಿಂದಿರುವ ಸೇವಕರಿಗೆ ಕಟುವಾದ ಹೊಡೆತ ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದವು. ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ ಬ್ರೌನ್ ಎನ್ನುವ ಸಾಂಬಾರ ವ್ಯಾಪಾರಿ ತನ್ನ ಸೋದರಪುತ್ರನಿಗೆ ಬರೆದ ಪ್ರಕಾರ ಸೇವಕರ ಜೊತೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಈ ನಿರ್ದಯ ವರ್ತನೆಯ ಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಏನೇನೂ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆ ಇಲ್ಲ; ಅಲ್ಲದೆ ಹೊಡೆತ ಕೊಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದಲೆ ಸೇವಕರನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡವರನ್ನೂ ಆತ ಬಲ್ಲ. (ಈ) ಭೂಖಂಡದ ಮೇಲೆ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಮೆರೆದಾಟ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಚಾರಗಳ ಅವಹೇಳನೆಯೂ ಹೆಚ್ಚತೊಡಗಿತು : ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಸೀದೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೋಜು ಏರ್ಪಡಿಸುವದು, ತಾಜಮಹಲಿನ ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲೆ ಸೈನ್ಯದ ತುಕುಡಿಗಳ ವಾದ್ಯಮೇಳಕ್ಕೆ ಹೆಜ್ಜೆಕುಣಿತ ಹಾಕುವದು, ಬಜಾರಗಳ ಜನಜಂಗುಳಿಗಳಲ್ಲಿ (ಹೆನ್ರಿ ಬ್ಲೇಕ್ ವರ್ಣಿಸಿದಂತೆ) ಚಾಟಿ ಬೀಸುತ್ತ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವದು ಮತ್ತು ಸಿಪಾಯಿಗಳ ಜೊತೆ ಕೀಳು ವರ್ತನೆ ಮಾಡುವದು. ೧೮೪೯ರಲ್ಲಿ ಪಂಜಾಬವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಬಳಿಕ , ಅನೇಕ ಸಿಪಾಯಿ ಬಂಡಾಯಗಳಾದವು;ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಬಲಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ಹತ್ತಿಕ್ಕಲಾಯಿತು.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ೧೮೫೭ ಕ್ಕೆ ಮುನ್ನ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಚಳುವಳಿಗಳು
೧೮೫೭ರ ಮುಂಚಿನ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಹಲವು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಚಳುವಳಿಗಳು ನಡೆದಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಆ ಹೋರಾಟಗಳು ಏಕೀಕರಣಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ ಹಾಗಾಗಿ ಅಂತಹ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ವಿದೇಶಿ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಸುಲಭವಾಗಿ ಹತ್ತಿಕ್ಕಿದರು. ದಕ್ಷಿಣದ ಕೆಲವು ರಾಜರುಗಳು ವಿದೇಶಿ ಆಡಳಿತಗಾರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಹಾಗು ಬ್ರಿಟೀಷರ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧಗಳು.
ಕೆಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳೆಂದರೆ ೧೭೮೭ ರಲ್ಲಿ ಗೋವಾದ ಮೇಲೆ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ನಡೆದ ಪಿಂಟೋಗಳ ಒಳಸಂಚು ಹೆಸರಿನ ಜನಾಂಗೀಯ ದಂಗೆ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಸ್ಥಾನಿಕ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಆಳಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ ಬಂಡಾಯಗಳು , ಇವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖರಾದವನೆಂದರೆ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಇಂದಿನ ಟ್ಯುಟಿಕಾರಿನ್ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಆಳಿದ ವೀರ ಪಾಂಡ್ಯ ಕಟ್ಟಿ ಬೊಮ್ಮನ್ . ಅವನು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು ತಮ್ಮ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಮೇಲೆ ವಿದೇಶಿ ಆಡಳಿತಗಾರರಿಗೆ ತೆರಿಗೆ ಕೊಡುವುದರ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಬ್ರಿಟೀಷರ ವಿರುದ್ಧ , ಬ್ರಿಟಿಶರು ಕೊನೆಗೆ ಜಯಶಾಲಿಯಾಗಿ ಅವನನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸುವವರೆಗೆ , ಹೋರಾಡಿದನು .[೧] ಉಳಿದ ಚಳುವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂತಾಲರ ದಂಗೆ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಬಂಗಾಲದಲ್ಲಿ Titumir ಒಡ್ಡಿದ ಪ್ರತಿರೋಧಗಳು ಸೇರಿದ್ದವು .
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ೧೮೫೭: ೧೮೫೭ ರ ಭಾರತೀಯ ದಂಗೆ
೧೮೫೭ ರ ಭಾರತೀಯ ದಂಗೆಯು ೧೮೫೭-೧೮೫೮ ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಆಳಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭುಗಿಲೆದ್ದ ಬಂಡಾಯದ ಕಾಲಘಟ್ಟವಾಗಿತ್ತು
ಈ ದಂಗೆಯು ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರು ಮತ್ತು ಅವರ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ನಡುವಿನ ಜನಾಂಗೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳ ಫಲವಾಗಿತ್ತು . ಮುಘಲರು ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಪೇಶ್ವೆಗಳಂತಹ ಭಾರತೀಯ ರಾಜರುಗಳ ಕುರಿತಾದ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಅಸಡ್ಡೆ ಮತ್ತು ಔಧ್ ಪ್ರಾಂತದ ಬಲವಂತದ ಸ್ವಾಧೀನ (annexation) ಇವು ಭಾರತೀಯರಲ್ಲಿ ಆಕ್ರೋಶವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿದ ರಾಜಕೀಯ ಘಟನೆಗಳಾಗಿದ್ದವು ಡಾಲ್‍ಹೌಸಿಯ ರಾಜ್ಯ ಕೈವಶ ತಂತ್ರಗಳು, ರಾಜನೀತಿಗೇ ಅಪಮಾನಕರ ಕುತಂತ್ರವಾದ ದತ್ತು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಕ್ಕಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅನುತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಸಂಪದ್ವಶೀಕರಣ, ಅಲ್ಲದೆ ಮೊಘಲರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಅರಮನೆಯಿಂದ ದೆಹಲಿ ಬಳಿಯ ಕುತ್ಬ್ ಗೆ ಓಡಿಸುವ ಸಂಚು - ಇವೆಲ್ಲ ಜನಗಳನ್ನು ಕೆರಳಿಸಿದವು. ಆದರೆ ಸಿಪಾಯಿ ದಂಗೆಗೆ ನಿಜವಾದ ಕಾರಣವೆಂದರೆ - ತಮಗಿತ್ತ .೫೫೭ ವರ್ಗದ ೧೮೫೩ ರ ಶೈಲಿ ಎನ್‍ಫೀಲ್ಡ್ (ಪಿ/೫೩) ಬಂದೂಕಿನ ತೋಟಾಗಳಿಗೆ ದನದ ಹಾಗೂ ಹಂದಿಯ ಕೊಬ್ಬನ್ನು ಸವರಿದ್ದಾರೆಂಬ ಸುದ್ದಿ. ಸೈನಿಕರು ಕಾಡತೂಸುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಬಂದೂಕುಗಳಲ್ಲಿ ತುಂಬುವ ಮೊದಲು ಹಲ್ಲಿನಿಂದ ಕಚ್ಚಿ ಅವುಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಬೇಕಾಗಿತ್ತು , ಹೀಗಾಗಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಆಕಳು ಮತ್ತು ಹಂದಿಯ ಕೊಬ್ಬು ಇದ್ದರೆ ಹಿಂದು ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಮನಸ್ಸು ನೋಯುವಂತಿತ್ತು. ಫೆಬ್ರುವರಿ ೧೮೫೭ ರಲ್ಲಿ ಸಿಪಾಯಿಗಳು (ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿನ ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರು) ಹೊಸ ಕಾಡತೂಸುಗಳನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ತೋಟಾಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸಲಾಗಿದೆಯೆಂದೂ, ಬೇಕಿದ್ದರೆ ಸಿಪಾಯಿಗಳು ಜೇನುಮೇಣ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯತೈಲವನ್ನು ತಾವೇ ತಯಾರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದೆಂದು ಹೇಳಿದರೂ, ಗಾಳಿಮಾತು ಅಳಿಯಲಿಲ್ಲ.
೧೮೫೭ರ ಮಾರ್ಚ್ ನಲ್ಲಿ, ೩೪ನೇ ದೇಶೀಯ ಪದಾತಿದಳದ ಸಿಪಾಯಿಯಾದ ಮಂಗಲ ಪಾಂಡೆ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾರ್ಜೆಂಟ್ (ದಳನಾಯಕ) ಒಬ್ಬನ ಮೇಲೆರಗಿ ಅಡ್‍ಜುಟೆಂಟ್ (ಸೇನಾಧಿಕಾರಿ) ಒಬ್ಬನಿಗೆ ಗಾಯ ಮಾಡಿದನು. ಜನರಲ್ (ಸೇನಾಪತಿ) ಹರ್ಸೇ, ಪಾಂಡೆಗೆ ಯಾವುದೋ 'ಧರ್ಮದ ಮನೋವ್ಯಾಧಿ' ತಗುಲಿದೆಯೆನ್ನುತ್ತಾ, ಪಾಂಡೆಯನ್ನು ಬಂಧಿಸಲು ಜಮಾದಾರ (ಆರಕ್ಷಕ ಪ್ರಮುಖ)ನಿಗೆ ಆದೇಶಿಸಿದನಾದರೂ, ಬಂಧಿಸಲು ಆತ ನಿರಾಕರಿಸಿದನು. ಏಪ್ರಿಲ್ ೭ ರಂದು ಮಂಗಲ್ ಪಾಂಡೆಯನ್ನು ಜಮಾದಾರನೊಂದಿಗೆ ನೇಣು ಹಾಕಲಾಯಿತು . ಸಾಮೂಹಿಕ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿ ಇಡೀ ತುಕಡಿಯನ್ನೇ ವಿಸರ್ಜಿಸಲಾಯಿತು. ಮೇ ೧೦ ರಂದು, ೧೧ ನೇ ಹಾಗೂ ೨೦ ನೇ ಅಶ್ವದಳಗಳು ಸೇರಿದಾಗ ಉಕ್ಕುವ ರೋಷದಿಂದ ಸವಾರರು ಅಧಿಕಾರಗಳ ಮಿತಿ ಮೀರಿ, ಮೇಲಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಬಗ್ಗು ಬಡಿದರು. ಅನಂತರ ೩ ನೇ ತುಕಡಿಯನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರಗೊಳಿಸಿದ ಅವರು, ಮೇ ೧೧ ರಂದು ದೆಹಲಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದರು; ಅಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಭಾರತೀಯರು ಅವರನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡರು . ಕೆಲಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಂಡಾಯವು ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ತುಂಬೆಲ್ಲ ಹರಡಿತು . ಕೆಲವು ಮುಖ್ಯ ನಾಯಕರೆಂದರೆ ಅಹ್ಮದ್ ಉಲ್ಲಾ, ಅವಧ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಮಾಜಿ ದೊರೆಯ ಸಲಹೆಗಾರ; ನಾನಾ ಸಾಹೇಬ್; ಅವನ ಸೋದರಳಿಯ ರಾವ್ ಸಾಹೇಬ್ ಮತ್ತವನ ಅನುಯಾಯಿಗಳಾದ ತಾಂತ್ಯಾ ಟೋಪಿ ಮತ್ತು ಅಝೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್; ಝಾನ್ಸಿಯ ರಾಣಿ; ಕುಂವರ್ ಸಿಂಹ; ಬಿಹಾರದ ಜಗದೀಶಪುರದ ರಜಪೂತ ನಾಯಕ; ಮತ್ತು ಫಿರೂಝ್ ಸಹಾ, ಮುಘಲ್ ದೊರೆ ಬಹಾದುರ್ ಷಾ ಸಂಬಂಧಿ.
ಕೊನೆಯ ಮುಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಬಹಾದುರ್ ನ ವಾಸಸ್ಥಳವಾದ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯನ್ನು ಸಿಪಾಯಿಗಳು ಮುತ್ತಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು . ರಾಜನು ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಬೇಕೆಂದು ಅವರು ಪಟ್ಟು ಹಿಡಿದರು. ಅವನು ಮೊದಲು ಹಿಂಜರಿದನು, ಆದರೆ ನಂತರ ಅವರ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನೊಪ್ಪಿ ಬಂಡಾಯದ ಮುಂದಾಳು ಆದನು .
ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಅದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಝಾನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯವು ಬಂಡೆದ್ದು ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಸೈನ್ಯಾಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಕೊಂದಿತು . ಮೀರತ್ , ಕಾನ್ಪುರ , ಲಖನೌ ಮುಂತಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ದಂಗೆಗಳೆದ್ದವು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವದರಲ್ಲಿ ವಿಲಂಬಿಸಿದರು, ಆದರೆ ರಾಕ್ಷಸೀ ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದರು. ಕ್ರಿಮಿಯಾ ಯುದ್ಧರಂಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಹಾಗು ಚೀನಾದ ಕಡೆಗೆ ಹೊರಟಿದ್ದ ಸೈನ್ಯದಳಗಳನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಸಿದರು. ದಿಲ್ಲಿಗೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕುವ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ, ದಿಲ್ಲಿಯ ಹತ್ತಿರವಿದ್ದ ಬಂಡುಕೋರರ ಪ್ರಮುಖ ಸೈನ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಬಾದಲ್-ಕೆ-ಸರಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡಿ ಅವರನ್ನು ಮರಳಿ ದಿಲ್ಲಿಗೆ ಓಡಿಸಿದರು. ದೆಹಲಿಯ ಮುತ್ತಿಗೆಯು ೧ ಜುಲೈ ನಿಂದ ೩೧ ಆಗಸ್ಟ್ ವರೆಗೆ ಬಾಳಿತು. ಒಂದು ವಾರದ ರಸ್ತೆ ಕಾಳಗದ ನಂತರ ಬ್ರಿಟಿಷರು ದೆಹಲಿಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ಆಕ್ರಮಿಸಿದರು. ಕೊನೆಯ ಮುಖ್ಯ ಕಾಳಗವು ಗ್ವಾಲಿಯರ್ ನಲ್ಲಿ ೨೦ ಜೂನ್ ೧೮೫೮ ರಂದು ನಡೆಯಿತು. ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ಬಾಯಿ ಹತಳಾದದ್ದು ಈ ಕಾಳಗದಲ್ಲಿಯೇ. ೧೮೫೯ರ್ ತನಕ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕಾಳಗಗಳು ಮುಂದುವರೆದರೂ, ಬಂಡಾಯಕೋರರನ್ನು ಸೋಲಿಸಲಾಯಿತು.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಅನಂತರದ ಫಲಿತಾಂಶ
೧೮೫೭ರ ಯುದ್ಧವು ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ತಿರುವಾಗಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟೀಷರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿ ನೇರ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ರಾಜಮನೆತನದ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದಡಿಗೆ ತಂದರು. ರಾಜಮನೆತನದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ 'ವೈಸ್‍ರಾಯ್' ಪಟ್ಟವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಈ 'ನೇರ ಆಡಳಿತ ಪದ್ದತಿ'ಯ ಘೋಷಣೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಮಹಾರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯ "ಭಾರತದ ರಾಜರುಗಳಿಗೆ, ನೇತಾರರಿಗೆ ಮತ್ತು ಜನರಿಗೆ" ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ನೀಡುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದಳು. ಆದರೆ ಸಿಪಾಯಿ ದಂಗೆಯಿಂದ ಭಾರತೀಯರಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ಅವಿಶ್ವಾಸ ಮುಂದುವರೆದಿತ್ತು.
ಭಾರತೀಯರ ಬಲದ ಮೊದಲ ಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಎಚ್ಚೆತ್ತುಕೊಂಡ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡರು; ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಮೇಲ್ವರ್ಗದವರನ್ನೂ, ರಾಜರುಗಳನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಸಿದರು. ಭೂಕಬಳಿಕೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸೌಹಾರ್ದತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾ, ಪೌರ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯರನ್ನು - ಕೆಳಮಟ್ಟದ - ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ, ದೇಶೀಯರಿಗಿಂತ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ತುಂಬತೊಡಗಿದರು; ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಮಿತಿಗೊಳಿಸಿದರು.
ಬಹಾದುರ್ ನನ್ನು ಬರ್ಮಾದ ರಂಗೂನ್ ಗೆ ಗಡಿಪಾರು ಮಾಡಲಾಯಿತು . ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ೧೮೬೨ ರಲ್ಲಿ ಸತ್ತು ಮುಘಲ್ ವಂಶವು ಕೊನೆಯಾಯಿತು. ೧೮೭೭ ರಲ್ಲಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಮಹಾರಾಣಿಯು ಭಾರತದ ಚಕ್ರವರ್ತಿನಿ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಧರಿಸಿದಳು .
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಸಂಘಟಿತ ಚಳುವಳಿಗಳ ಹುಟ್ಟು
ಸಿಪಾಯಿ ದಂಗೆಯ ನಂತರದ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ, ಭಾರತೀಯರ ಲೋಕಾಭಿಪ್ರಾಯ, ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತೀಯ ನಾಯಕರ ಹುಟ್ಟುಗಳಾದವು.
ಸಾಮಾಜಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುಂಪುಗಳ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು , ಅದೂ ಧಾರ್ಮಿಕತೆ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುವಂಥ ದೇಶದಲ್ಲಿ , ಕಡೆಗಣಿಸಲಾಗದು . ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಹಿಂದೂ ಸಂಘಟನೆಯಾದ ಆರ್ಯ ಸಮಾಜ ವು ಹಿಂದೂ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಕೃ‍ತ್ಯಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಮಿಷನರಿಗಳ ಪ್ರಚಾರಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಸ್ವಾಮಿ ದಯಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿ ಯವರ ಕಾರ್ಯವು ಭಾರತದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನತೆಯಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ , ಅಭಿಮಾನ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ಸೇವೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿತ್ತು.ರಾಜಾ ರಾಮ ಮೋಹನ ರಾಯರ ಬ್ರಹ್ಮೋ ಸಮಾಜವು ಕೂಡಸತಿ, ವರದಕ್ಷಿಣೆಯಂಥ ದುಷ್ಟ ಪದ್ದತಿಗಳ , ಅನಕ್ಷರತೆ ಮತ್ತು ಮೌಢ್ಯಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುತ್ತ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಸುಧಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕವಾಗಿತ್ತು .
ಧಾರ್ಮಿಕ ಸುಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ವಾಭಿಮಾನದ ಪ್ರಚಾರವು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಚಳುವಳಿಯ ಉದಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ, ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಮಹಂಸ, ಶ್ರೀ ಅರಬಿಂದೋ, ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಭಾರತಿ, ಬಂಕಿಮಚಂದ್ರ ಚಟರ್ಜಿ, ಸರ್ ಸೈಯದ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್, ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಮತ್ತು ದಾದಾಭಾಯಿ ನವರೋಜಿಯವರಂಥವರ ಕಾರ್ಯಗಳು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಪುನರುಜ್ಜೀವನದ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಪುಟಕೊಟ್ಟವು . ಲೋಕಮಾನ್ಯ ತಿಲಕರು, ಸೌಮ್ಯವಲ್ಲದ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ,ಜನತೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸುವಾಗ "ಸ್ವರಾಜ್ಯ"ದ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ನೀಡಿದರು.ಅವರ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೇಳಿಕೆ "ಸ್ವರಾಜ್ಯ ನನ್ನ ಜನ್ಮಸಿದ್ಧ ಹಕ್ಕು ; ನಾನು ಅದನ್ನು ಪಡೆದೇ ತೀರುವೆನು" ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ಮೂಲವಾಯಿತು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನತೆಗೆ ತಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ ಅಭಿಮಾನಪಡಲು , ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಅಧಿಕಾರಯುಕ್ತವಾಗಿ ಬೇಡಲು ತನ್ಮೂಲಕ ಸುಖವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ ಈ ವಿದ್ಯಾವಂತ ಜನರು ಜನತೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ ಜ್ಯೋತಿಯ ಕಿಡಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿಸಿದರು.
ನಿವೃತ್ತ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ನಾಗರಿಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಏ.ಓ.ಹ್ಯೂಮ್ ಮಾಡಿದ ಸಲಹೆಯಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿ ೭೩ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಮುಂಬೈಯಲ್ಲಿ ೧೮೮೫ರಲ್ಲಿ ಸಭೆಸೇರಿ ಭಾರತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು . ಇವರಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಜನರು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಗಣ್ಯರೂ ಕಾನೂನು, ಶಿಕ್ಷಣ, ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದಂಥ ವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ ಯಶಸ್ವೀ ಮತ್ತು ಊರ್ಧ್ವಮುಖೀ ಜನರೂ ಆಗಿದ್ದರು . ಅವರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಿಂದಲೂ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಶಾಸಕೀಯ ಸಮಿತಿಗಳು , ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಮಕರಣ ಹೊಂದಿಯೂ ರಾಜಕೀಯ ಅನುಭವವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು .
ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಆ ವೇಳೆಗಾಗಲೇ ದಾದಾಭಾಯಿ ನವರೋಜಿಯವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಮೊದಲೇ ಇಂಡಿಯನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದರೆಂಬುದು.ಐ.ಎನ್.ಎ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನವಾಗಿ ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡದಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತು .
ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ , ಅದರ ಪ್ರಾರಂಭದ ಹೊತ್ತಿಗೆ , ಯಾವದೇ ನಿಶ್ಚಿತ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ . ರಾಜಕೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳೂ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದವು. ಅದು ವ‍ರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಸಭೆ ಸೇರಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ತನ್ನ ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸರಕಾರದಲ್ಲಿ ಅದರಲ್ಲೂ ಸಿವಿಲ್ ಸರ್ವೀಸ್ ನಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಅವಕಾಶಗಳಂತಹ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಲ್ಲದ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗೊತ್ತುವಳಿಗಳನ್ನು ಪಾಸು ಮಾಡುವ ಚರ್ಚಾವೇದಿಕೆಯಾಗಿಯೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು . ಈ ಗೊತ್ತುವಳಿಗಳನ್ನು ವೈಸ್‍ರಾಯ್ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ , ಆಗಾಗ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಿಗೆ , ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸಿನ ಆರಂಭದ ಸಾಧನೆಗಳು ಅತ್ಯಲ್ಪವಾಗಿದ್ದವು. ಇಡೀ ಭಾರತವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವದಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡರೂ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸು ನಗರಗಳ ಗಣ್ಯಜನರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ದನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇತರ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಗಳ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆ ಅತ್ಯಲ್ಪವಾಗಿತ್ತು .
೧೯೦೦ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸು ಅಖಿಲ ಬಾರತ ಮಟ್ಟದ ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿ ಹೊಮ್ಮಿತ್ತಾದರೂ , ಅದು ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿನ ಸೋಲು ಅದರ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಕಳೆಗುಂದಿಸಿತ್ತು. ಮುಸ್ಲಿಮರು ಸರಕಾರೀ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಸಾಕಷ್ಟಿಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದರು. ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತಾಂತರ , ಗೋಹತ್ಯೆ , ಅರೇಬಿಕ್ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಉರ್ದುವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಇವುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಹಿಂದೂ ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಕರ ಪ್ರಚಾರಗಳು , ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸು ಮಾತ್ರ ಭಾರತದ ಜನತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವಂತಾದಾಗ ಅವರ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳ ನಿರಾಕರಣೆಯ ಕುರಿತಾದ ಅವರ ಆತಂಕಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದವು . ಸರ್ ಸಯ್ಯದ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್ ಅವರು ಮುಸ್ಲಿಂ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ಚಳುವಳಿಯೊಂದನ್ನು ಆರಂಬಿಸಿದರು . ಅದು ೧೮೭೫ ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶದ ಆಲೀಗಢದಲ್ಲಿ ಮುಹಮ್ಮದನ್ ಆಂಗ್ಲೋ ಇಂಡಿಯನ್ ಕಾಲೇಜಿನ ಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ಪರ್ಯವಸಾನಗೊಂಡಿತು. (ನಂತರ ೧೯೨೧ ರಲ್ಲಿ ಅದು ಅಲೀಗಢ ಮುಸ್ಲಿಂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಎಂದು ಮರುಹೆಸರು ಪಡೆಯಿತು.) ಅದರ ಉದ್ದೇಶವು ಆಧುನಿಕ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಜ್ಞಾನದೊಂದಿಗೆ ಇಸ್ಲಾಂನ ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ಕೊಡುವ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತ ವಿದ್ಯಾರ್ಧಿಗಳಿಗೆ ನೀಡುವದಾಗಿತ್ತು . ಆದರೆ , ಭಾರತದ ಮುಸ್ಲಿಮರಲ್ಲಿನ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯು ಏಕಪ್ರಕಾರದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಪುನರುಜ್ಜೀವನವನ್ನು ಅಸಾಧ್ಯಗೊಳಿಸಿತು.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ವಂಗ ಭಂಗ
೧೯೦೫ರಲ್ಲಿ, ವೈಸ್‍ರಾಯ್ ಹಾಗೂ ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್ (೧೮೯೯-೧೯೦೫) ಆಗಿದ್ದ ಲಾರ್ಡ್ ಕರ್ಝನ್, ವಂಗದೇಶ ಅಥವಾ ಬಂಗಾಳ ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸುಧಾರಣೆಗೋಸ್ಕರ ಚಿಕ್ಕ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನಾಗಿ ಒಡೆಯಬೇಕೆಂದು ಆದೇಶಿಸಿದನು. ದೊಡ್ಡದಾದ ವಂಗದೇಶದಲ್ಲಿನ ಭಾರೀಜನಸಂಖ್ಯೆ, ಅಲ್ಲಿನ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ ಹಿಂದೂಗಳ ಪ್ರಭಾವ, ರಾಷ್ಟ್ರ ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಂತೀಯ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದುದೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ವಂಗ ಭಂಗ ಎರಡು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು - ಢಾಕಾವನ್ನು ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಪಡೆದ ಅಸ್ಸಾಂ ಹಾಗೂ ಪೂರ್ವ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು (ಮೊದಲೇ ಆಂಗ್ಲ ಭಾರತದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದ) ಕಲ್ಕತ್ತಾವನ್ನು ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಪಡೆದ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ. ಹಿಂದು-ಮುಂದು ನೋಡದೆ, ವಿಚಾರಮಾಡದೆ ಅತಿ ಬೇಗನೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ವಂಗ ಭಂಗದಿಂದ ಬಂಗಾಳರು ರೊಚ್ಚಿಗೆದ್ದರು. ಸರ್ಕಾರ ಭಾರತೀಯರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಿರಲಿ, ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನೂ ಕೇಳಿರಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಇದು ಎಂದಿನಂತೆ ಆಂಗ್ಲರ ಒಡೆದು ಆಳುವ ಕುತಂತ್ರವೇ ಎಂದು ಎಲ್ಲರಿಗೆ ತಿಳಿಯಿತು. ಚಳುವಳಿಗಳು ಬೀದಿಗಿಳಿದವು; ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಅವನ್ನು ದೇಶಕ್ಕೆಲ್ಲ ಹರಡಿದವು. ಕೊನೆಗೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸ್ವದೇಶೀ ಕೂಗೆಬ್ಬಿಸಿ, ಬ್ರಿಟಿಷರ ಪದಾರ್ಥಗಳಿಗೆ ನಿರ್ಬಂಧವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು. ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕವಿ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟಾಗೋರ್ ("ಪುನೀತವದು ವಂಗದ ನೆಲ, ವಂಗದ ಜಲ...." ಎಂಬರ್ಥ ಬರುವ) ಗೀತೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿ ಹಾಡುತ್ತಾ, ಪರಸ್ಪರ ಕೈಗಳಿಗೆ ರಾಖೀಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸುತ್ತಾ ಜನರನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು. ಆ ದಿನ (ಅರಂಧನ್) ವಂಗದ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಒಲೆ ಹೊತ್ತಿಸಲಿಲ್ಲ.
ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನೇತೃತ್ವದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸ್ತುಗಳ ಬಹಿಷ್ಕಾರ ಎಷ್ಟು ಸಫಲವಾಯಿತೆಂದರೆ ಸಿಪಾಯಿದಂಗೆಯ ನಂತರ ಅತಿ ದೊಡ್ಡದೆಂಬಂಥ ಆಂಗ್ಲ ವಿರೋಧೀ ಎಲ್ಲ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನೂ ಒಮ್ಮೆಲೇ ಅದು ಆಂಗ್ಲರ ಮೇಲೆ ತೂರಿಬಿಟ್ಟಂತಾಯಿತು. ಮತ್ತೆ ಹಿಂಸೆ ಹಾಗೂ ದಮನದ ಚಕ್ರ ದೇಶದ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ತಲೆದೋರಿತು (ನೋಡಿ:ಅಲಿಪುರದ ಸ್ಫೋಟ). ೧೯೦೯ ರಲ್ಲಿ, ಆಂಗ್ಲರು ವಿವಿಧ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ತಲೆಸವರುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ನಿರ್ವಾಹಕರುಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಹಾಗೂ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಸಭೆಗಳಿಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಿದರು. ಮುಸ್ಲಿಮರ ಒಂದು ನಿಯೋಗ ವೈಸ್‍ರಾಯ್ ಲಾರ್ಡ್ ಮಿಂಟೋ (೧೯೦೫-೧೦) ಅನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ, ಮುಂದಾಗಲಿರುವ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಮರಿಗೆ ಕೆಲವು ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನೂ, ಸರ್ಕಾರೀ ಸೇವೆ ಹಾಗೂ ಮತದಾರಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನೂ ಕೋರಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷ, ತಾವು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ವಿಧೇಯರೆಂದು ತೋರಿಸಲು ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಮುನ್ನುಗ್ಗಿಸಲು ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು; ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮುಸ್ಲಿಮರಿಗೆ ಹಲವು ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾದಿರಿಸಲು ೧೯೦೯ ರ ಭಾರತ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಸಭಾ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಮಂಡಿಸಿದ್ದೂ ಆಯಿತು. ಹಿಂದೂಗಳೇ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಿಂದ ತನ್ನನ್ನು ಬೇರೆಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಬೇಕೆಂದೂ, ತನ್ನ ಉದ್ದೇಶ "ರಾಷ್ಟ್ರದೊಳಗಣ ರಾಷ್ಟ್ರ" ಎಂದೂ ಹೇಳತೊಡಗಿತು.
ಸಾಲದ್ದಕ್ಕೆ, ೧೯೧೧ ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಭೌಮ ದೊರೆ ಐದನೇ ಜಾರ್ಜ್ ಭಾರತಕ್ಕೆ ದರ್ಬಾರ್‍(ಅರಸನಿಗೆ ಪ್ರಜೆಗಳೆಲ್ಲರ ಅಧೀನತೆಯನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸಲು ನಡೆಸುವ ಪರಂಪರಾನುಗತ ಒಡ್ಡೋಲಗ) ನಡೆಸಲು ಬಂದಾಗ ವಂಗ-ಭಂಗವನ್ನು ಅನೂರ್ಜಿತಗೊಳಿಸಿ, ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಕಲ್ಕತ್ತಾದಿಂದ, ಹೊಸದಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಡುವ ದೆಹಲಿಯ ದಕ್ಷಿಣಭಾಗದ ನಗರವೊಂದಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದ್ದು, ತಮ್ಮ ಮಹತ್ಕಾರ್ಯವೆಂದು ಬ್ರಿಟಿಷರೇ ಬೆನ್ನುತಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಹಿಗ್ಗಿದ್ದೂ ಆಯಿತು. ಮುಂದೆ ಅದೇ ನಗರ ನವದೆಹಲಿಯಾಯಿತು.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಮೊದಲನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧ
ಮೊದಲನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೂ ಭಾರತೀಯರು ತಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ನೀಡಿದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದಂಗೆಯನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದ ಬ್ರಿಟೀಶರಿಗೆ ಇದು ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾಗಿತ್ತು. ಸುಮಾರು ೧.೩ ಮಿಲಿಯ ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರು ಮತ್ತು ಕೂಲಿಕಾರರು ಯೂರೋಪ್, ಆಫ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಹಲವಾರ ಭಾರತದ ರಾಜರು ಹಣ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಮದ್ದು-ಗುಂಡುಗಳನ್ನೂ ಪೂರೈಸಿದರು. ಆದರೆ ಏರಿದ ಯುದ್ಧ ಮೃತರ ಸಂಖ್ಯೆ, ಅತೀವ ಕರಭಾರದಿಂದ ಉಂಟಾದ ಹಣದುಬ್ಬರ, ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಶೀತಜ್ವರದಿಂದ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜೀವನ ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಸೌಮ್ಯವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಉಗ್ರವಾದಿಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ೧೯೧೬ರಲ್ಲಿ ಲಕ್ನೌ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ರಾಜಿಯಾದರು. ಇದರಡಿಯಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ನೊಂದಿಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಅಧಿಕಾರ ಹಂಚಿಕೆ ಹಾಗು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದ ಸ್ಥಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಒಪ್ಪಂದವೂ ಸೇರಿತ್ತು.
ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ನೀಡಿದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಮತ್ತು ನವೀಕರಿಸಿದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬೇಡಿಕೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು "ದಾನ ಮತ್ತು ದಂಡ" ನೀತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದರು . ಅಗಸ್ಟ್ ೧೯೧೭ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದ ( the secretary of state for India) ಎಡ್ವಿನ್ ಮಾಂಟೆಗ್ಯೂ ರವರು ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಿನಲ್ಲಿ "ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಭಿನ್ನ ಅಂಗವಾಗಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಕ್ರಮೇಣ ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಆಡಳಿತದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯರೊಂದಿಗಿನ ಪಾಲುಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವದು ಮತ್ತು ಸ್ವ-ಆಡಳಿತದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಕ್ರಮೇಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ನೀತಿಯಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದರು . ನಂತರ ೧೯೧೯ ರ ಗವರ್ನಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಆಕ್ಟ್ ಉದ್ದೇಶಿತ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತು. ಅದು ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬಗೆಯ ವಿಧಾನ ಅಥವಾ ದ್ವಿ-ಆಡಳಿತ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಜನರಿಂದ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಭಾರತೀಯ ವಿಧಾಯಕ ಸದಸ್ಯರೂ ಸರಕಾರದಿಂದ ನೇಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೂ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಿದ್ದರು. ಈ ಕಾನೂನು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಸಭೆಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಗೆ ಮತಾಧಿಕಾರ ನೀಡಿತು. ದ್ವಿ-ಆಡಳಿತ ಪದ್ಧತಿಯು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ನೈಜ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿತು :ಕೃಷಿ , ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತ , ಆರೋಗ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಲೋಕೋಪಯೋಗಿ ಇಲಾಖೆಗಳಂತಹ ಅನೇಕ ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಲ್ಲದ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯರ ಕೈಗೊಪ್ಪಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಅದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಹಣಕಾಸು , ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು-ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಂತಹ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡರು.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ರೌಲತ್ ಕಾಯ್ದೆ ಹಾಗೂ ನಂತರದ ಬೆಳವಣಿಗೆ
ಸುಧಾರಣೆಯ ಧನಾತ್ಮಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ೧೯೧೯ ರಲ್ಲಿ ರೌಲಟ್ ಕಾಯ್ದೆ ಹದಗೆಡಿಸಿತು . "ರಾಜದ್ರೋಹಾತ್ಮಕ ಒಳಸಂಚಿ"ನ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ನೇಮಕವಾದ ರೌಲಟ್ ಆಯೋಗವು ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಲೆಜಿಸ್ಲೇಟಿವ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ಲಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು ಅದೇ ಹೆಸರನ್ನು ಈ ಕಾಯ್ದೆಗೆ ಕೊಡಲಾಗಿತ್ತು. ಕರಾಳ ಕಾಯ್ದೆ ಎಂದೂ ಹೆಸರಾದ ಈ ಕಾಯ್ದೆಯು ರಾಜಗ್ರೋಹವನ್ನು ಬಗ್ಗು ಬಡಿಯುವದಕ್ಕಾಗಿ ಪತ್ರಿಕಾರಂಗವನ್ನು ತೆಪ್ಪಗಾಗಿಸುವದು , ರಾಜಕೀಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ವಿಚಾರಣೆಯಿಲ್ಲದೆ ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡುವದು , ರಾಜದ್ರೋಹದ ಸಂಶಯಕ್ಕೊಳಗಾದ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ವಾರಂಟಿಲ್ಲದೆ ಬಂಧಿಸುವದು ಇಂಥ ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ವೈಸ್‍ರಾಯ್‍ಗೆ ನೀಡಿತು .ಇದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹರತಾಳಕ್ಕೆ ಕರೆಕೊಡಲಾಯಿತು . ಇದು ದೇಶಾದ್ಯಂತವಲ್ಲವಾದರೂ , ಸಾಕಷ್ಟು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಜನರ ಅಸಹನೆಯ ಪ್ರಾರಂಭದ ಕುರುಹಾಗಿತ್ತು.
ಈ ಕಾಯ್ದೆಗಳಿಂದ ಆದ ಚಳುವಳಿಗಳು ೧೩ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೧೯ ರಂದು ಪಂಜಾಬಿನ ಅಮೃತಸರದಲ್ಲಿ ಅಮೃತಸರದ ನರಮೇಧ ( ಜಾಲಿಯನ್‍ವಾಲಾಬಾಗ್ ನರಮೇಧ ಎಂದೂ ಇದು ಹೆಸರಾಗಿದೆ) ದಲ್ಲಿ ಪರ್ಯವಸಾನವಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈನ್ಯದ ಕಮಾಂಡರ್ ಆದ , ಬ್ರಿಗೇಡಿಯರ್-ಜನರಲ್ ರೆಜಿನಾಲ್ಡ್ ಡೈಯರ್ ನು ತನ್ನ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ಸಾವಿರದಷ್ಟಿದ್ದ ನಿಶ್ಶಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಅಮಾಯಕ ಜನರ ಗುಂಪಿನ ಮೇಲೆ ಗುಂಡು ಹಾರಿಸಲು ಆಜ್ಞೆ ನೀಡಿದ . ಅವರು ಮಾರ್ಶಲ್ ಲಾ ಜಾರಿಯಾಗಿರುವ ಸಂಗತಿ ತಿಳಿಯದೆ , ಗೋಡೆಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾದ ಜಾಲಿಯನ್‍ವಾಲಾ ಬಾಗ್ ಎಂಬ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಸಿಖ್ ಹಬ್ಬವಾದ ಬೈಶಾಖಿಯನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಸಭೆಸೇರಿದ್ದರು . ಈ ಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೧,೬೫೦ ಸುತ್ತು ಗುಂಡುಗಳನ್ನು ಹಾರಿಸಲಾಯಿತು ; ೭೩೯ ಜನರು ಸತ್ತರು ; ೧,೧೩೭ ಜನರು ಗಾಯಗೊಂದರು. ಈ ಘಟನೆಯು ಯುದ್ಧಸಮಯದ ಸ್ವ-ಆಡಳಿತದ ಮತ್ತು ಸದ್ಭಾವನೆಯ ಆಶಯಗಳನ್ನು ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ಉನ್ಮಾದಕರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಭಗ್ನಗೊಳಿಸಿತು.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಗಾಂಧಿಯ ಉದಯ
ಭಾರತವು ಸ್ವರಾಜ್ಯ (ಸ್ವಯಂ ಆಡಳಿತ , ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೋ-ರೂಲ್ ಎಂದೂ , ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಎಂದೂ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ವನ್ನು ಗಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ಮಾರ್ಗದ ಆಯ್ಕೆಗೆ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿ ( ಮಹಾತ್ಮಾ ಎಂದರೆ ಮಹಾನ್ ಆತ್ಮವುಳ್ಳವನು ಎಂದರ್ಥ) ಯವರು ಕಾರಣ . ಗುಜರಾತ್ನ ನಿವಾಸಿಯಾದ ಅವರು ಯುನೈಟೆದ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಂ ನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದರು. ಅವರು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರ್ಯಾಕ್ಟೀಸು ಹೊಂದಿದ ಅಂಜುಬುರುಕ ವಕೀಲರಾಗಿದ್ದರು . ಬಹುಬೇಗನೆ ಅವರು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಪರವಾಗಿ ನ್ಯಾಯಬದ್ಧ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡುದರಿಂದ ಅವರ ವಕೀಲಿ ವೃತ್ತಿಯು ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯದ್ದಾಗಿತ್ತು. ೧೮೯೩ರಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕರಾರಿಗೊಳಪಟ್ಟು ಕೆಲಸಮಾಡುವ ಭಾರತೀಯ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಆಹ್ವಾನವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಇಪ್ಪತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಜನಾಂಗೀಯ ಪಕ್ಷಪಾತ ವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತ ವಾಸ ಮಾಡಿದರು. ಗಾಂಧಿಯವರ ಹೋರಾಟವು ಕೇವಲ ಮೂಲಭೂತ ಪಕ್ಷಪಾತ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕರ ಜತೆ ದುರ್ವ್ಯವಹಾರಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಅಷ್ಟೇ ಆಗಿರದೆ ರೌಲಟ್ ಕಾಯ್ದೆಗಳಂತಹ ದಮನಕಾರೀ ಪೋಲೀಸು ಕ್ರಮಗಳ ವಿರುದ್ಧವೂ ಆಗಿತ್ತು. ಅನೇಕ ತಿಂಗಳುಗಳ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮತ್ತು ಸಾವಿರಾರು ಕರಾರುಕೂಲಿಗಳ ಬಂಧನದ ನಂತರ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕೆಯ ಆಡಳಿತಗಾರನಾದ ಜನರಲ್. ಜನ್ ಸ್ಮಟ್ಸ್ ನು ಎಲ್ಲ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿ ದಮನಕಾರಿ ಕಾನೂನನ್ನು ರದ್ದು ಮಾಡಿದನು . A young, timid Indian was now blooded in the art of revolution, and well on course to Mahatma-hood. His victory in South Africa excited many Indians at home.
He returned to India in 1915, virtually a stranger to public life but fired with a patriotic vision of a new India. ಆದರೆ , ಒಂದು ವಿಷಯವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸತಕ್ಕದ್ದು , ಗಾಂಧಿಯವರು ಭಾರತದ ಜನತೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವು ಉತ್ತರ ಎಂದು ಇನ್ನೂ ನಂಬಿರಲಿಲ್ಲ . Upon his return, he had candidly stated that if as a citizen of the Empire, he wanted freedom and protection, it would be wrong of him not to aid in the defence of the Empire during World War I.
A veteran Congressman and Indian leader Gopal Krishna Gokhale became Gandhi's mentor, and Gandhi travelled widely across the country for years, through different provinces, villages and cities, learning about India's cultures, the life of the vast majority of Indians, their difficulties and tribulations.
Gandhi's ideas and strategies of non-violent civil disobedience initially appeared impractical to some Indians and veteran Congressmen. In Gandhi's own words, "civil disobedience is civil breach of unmoral statutory enactments," but as he viewed it, it had to be carried out non-violently by withdrawing cooperation with the corrupt state. Gandhi's ability to inspire millions of common people was initiated when he used satyagraha during the anti-Rowlatt Act protests in Punjab.
In Champaran, Bihar, Gandhi took up the cause of desperately poor sharecroppers, landless farmers who were being forced to grow cash crops at the expense of crops which formed their food supply, and pay horrendously oppressive taxes. Neither were they sufficiently paid to buy food. By now, Gandhi had shed his European dress for self-woven khadi dhotis and shawls, as is seen in the picture at the head of the article and his most famous pictures.
This simple Gandhi instantly electrified millions of poor, common Indians. He was one of them, not a fancy, educated elitist Indian. His arrest by police caused major protests throughout the province and the British government was forced to release him, and grant the demands of Gandhi and the farmers of Bihar, which were the freedom to grow the crops of their choosing, exemption from taxation when hurt by famine or drought, and proper compensation for cash crops.
ಚಂಪಾರಣ್ ದಲ್ಲಿನ ಅವರ ಗೆಲುವಿನೊಂದಿಗೆ ಗಾಂಧಿಯವರಿಗೆ ಮಹಾತ್ಮಾ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಜನರು ಕೊಟ್ಟರು. ಅದು ಪತ್ರಕರ್ತರಾಗಲೀ ರಾಜಕೀಯ ವೀಕ್ಷಕರಾಗಲೀ ಕೊಟ್ಟದ್ದಾಗಿರದೇ ಅವರು ಯಾರ ಪರ ಹೋರಾಡುತ್ತಿದ್ದರೋ ಆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರು ಕೊಟ್ಟದ್ದಾಗಿತ್ತು.
೧೯೨೦ ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸನ್ನು ಪುನರ್ ಸಂಘಟಿಸಲಾಯಿತು. ಸ್ವರಾಜ್ಯ( ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ) ವನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿ ಹೊಂದಿದ ಹೊಸ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಸಾಂಕೇತಿಕ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಕೊಡಲು ಸಿದ್ಧರಿದ್ದ ಯಾರಿಗೇ ಆಗಲಿ ಸದಸ್ಯತ್ವವು ಮುಕ್ತವಾಯಿತು. and a hierarchy of committees was established and made responsible for discipline and control over a hitherto amorphous and diffuse movement. The party was transformed from an elite organization to one of mass national appeal and participation.
Gandhi always stressed that the movement should not be directed against the British people, but the unjust system of foreign administration. British officers and leaders are human beings, emphasized Gandhi, and capable of the same mistakes of intolerance, racism and cruelty as the common Indian or any other human being. Punishment for these sins was God's task, and not the mission of the freedom movement. But the liberation of 350 million people from colonial and social tyranny definitely was.
ಗಾಂಧಿ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ದೇಶದುದ್ದಗಲದ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಜನರನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಶಿಕ್ಷಣಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು , ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸಲು , ಸರಕಾರದ ನೌಕರಿಗಳಿಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊಡಲು , ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಕೊಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಬಿರುದು ಮತ್ತು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಇದು ೧೯೧೯ ರ ಹೊಸ ಗವರ್ನ್‍‍ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಆಕ್ಟ್ ನ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಬಹಳ ತಡವಾಗಿತ್ತಾದರೂ ಈ ಚಳುವಳಿಯ ಫಲಸ್ವರೂಪವಾದ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಅಭೂತಪೂರ್ವವಾಗಿದ್ದು , ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಸವಾಲನ್ನು ಒಡ್ಡಿತು. ಭಾರತದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗದ ಸಾವಿರಾರು ಹಳ್ಳಿ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಾದ ಜನರು ಗಾಂಧಿಯವರ ನಿರ್ದೇಶನಗಳಿಗನುಸಾರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಚೌರಿ ಚೌರಾದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಾರರ ಗುಂಪಿನಿಂದ ಪೋಲೀಸರ ಘೋರಹತ್ಯೆಯಿಂದಾಗಿ ಗಾಂಧಿ ಒಂದು ಕಠಿಣನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಂಡು ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ೧೯೨೨ರಲ್ಲಿ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಪಡೆದರು . He was deeply distressed with the act, and the possibility that crowds of protestors would lose control like this in different parts of the country, causing the fight for national freedom to degenerate into a chaotic orgy of bloodshed, where Englishmen would be murdered by mobs, and the British forces would retaliate against innocent civilians. He felt Indians needed more discipline and had to understand that they were not out to punish the British, but to expose the cruelty and evil behind their discrimination and tyranny. As much as liberating India, he hoped to reform the British, see them as friends and break the back of racism and colonialism across the world.
He was imprisoned in 1922 for six years, but served only two. On his release from prison, he set up the Sabarmati Ashram in Ahmedabad, on the banks of river Sabarmati, established the newspaper Young India, and inaugurated a series of reforms aimed at the socially disadvantaged within Hindu society - the rural poor, and the untouchables.
Emerging leaders within the Congress -- C. Rajagopalachari (Rajaji), Jawaharlal Nehru, Vallabhbhai Patel, and others-- championed Gandhi's leadership in articulating nationalist aspirations. The Indian political spectrum was further broadened in the mid-1920s by the emergence of both moderate and militant parties, such as the Swaraj Party, Hindu Mahasabha, Communist Party of India and the Rashtriya Swayamsevak Sangh. Regional political organizations also continued to represent the interests of non-Brahmins in Madras, Mahars in Maharashtra, and Sikhs in Punjab.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ದಂಡೀಯಾತ್ರೆ ಮತ್ತು ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿ
ಸೈಮನ್ ಆಯೋಗದ ಶಿಫಾರಸುಗಳ ತಿರಸ್ಕಾರದ ನಂತರ ಮುಂಬೈ ನಗರದಲ್ಲಿ ಮೇ ೧೯೨೮ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸರ್ವ ಪಕ್ಷಗಳ ಸಭೆಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಮೋತಿಲಾಲ್ ನೆಹರೂರವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನ ಒಂದು ಕರಡು ಪ್ರತಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಸಮಿತಿಯನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಕಲ್ಕತ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೨೯ರ ಒಳಗೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಆಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು. ಹೀಗಾಗದಿದ್ದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅವಿಧೇಯತೆ ಚಳುವಳಿ ನಡೆಸಲಾಗುವುದೆಂದು ತಿಳಿಸಲಾಯಿತು.
ಭಾರತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸು ದಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೨೯ ರ ತನ್ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಲಾಹೋರ್ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ , ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ , ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಗಳಿಸುವ ಕುರಿತು ಗೊತ್ತುವಳಿಯೊಂದನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು. ಅದು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲು ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡಿತು.೨೬ ಜನವರಿ ೧೯೩೦ ಅನ್ನು ಪೂರ್ಣ ಸ್ವರಾಜ್ಯ ದಿನ ಎಂದು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಆಚರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು. ಭಾರತದ ಅನೇಕ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳು ಆ ದಿನವನ್ನು ಅಭಿಮಾನ ಗೌರವಗಳಿಂದ ಆಚರಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಾದರು .
Gandhi emerged from his long seclusion by undertaking his most famous campaign, a march of about 400 kilometres from his commune in Ahmedabad to Dandi, on the coast of Gujarat between 12 March and 6 April, 1930. ಈ ನಡಿಗೆಯು ದಾಂಡಿ ಯಾತ್ರೆ ಅಥವಾ 'ಉಪ್ಪಿನ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ' ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ . ಉಪ್ಪಿನ ಮೇಲಿನ ಬ್ರಿಟಿಷರ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿ , ದಾಂಡಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಾವಿರಾರು ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಸಮುದ್ರದ ನೀರಿನಿಂದ ತಮ್ಮದೇ ಉಪ್ಪನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಕಾನೂನನ್ನು ಮುರಿದರು .
ಏಪ್ರಿಲ ೧೯೩೦ ರಲ್ಲಿ ಕಲ್ಕತ್ತಾ ದಲ್ಲಿ ಪೋಲೀಸರು ಮತ್ತು ಜನರ ನಡುವೆ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಘರ್ಷಣೆಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದವು.೧೯೩೦-೩೧ ರ ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರ ಆಂದೋಲನದ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಲಕ್ಷ ಜನರನ್ನು ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲಾಯಿತು. ಪೇಷಾವರದಲ್ಲಿ Qissa Khwani bazaar massacre ದಲ್ಲಿ ನಿಶ್ಶಸ್ತ್ರ ಪ್ರದರ್ಶನಕರರ ಮೇಲೆ ಗುಂಡು ಹಾರಿಸಲಾಯಿತು. ಗಾಂಧಿಯವರು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಲಂಡನ್ನಿನಲ್ಲಿ ೧೯೩೦ ರ ನವೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ದುಂಡು ಮೇಜಿನ ಪರಿಷತ್ತು ನಡೆಯಿತು . ಅದರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಇರಲಿಲ್ಲ . ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದಿಂದುಂಟಾದ ಅರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟಗಳಿಂದಾಗಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಮೇಲಿನ ನಿಷೇಧವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು. ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿಯ ಇತರ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಜೈಲಿನಿಂದ ೧೯೩೧ ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಯಿತು.
೧೯೩೧ರ ಮಾರ್ಚಿನಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿ-ಐರ್ವಿನ್ ಒಪ್ಪಂದ ಕ್ಕೆ ಸಹಿಬಿದ್ದು ಸರಕಾರವು ಎಲ್ಲ ರಾಜಕೀಯ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಿತು.ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಗಾಂಧಿಯವರು ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರ ಆಂದೋಲನವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸದಿರಲು ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ದುಂಡು ಮೇಜಿನ ಪರಿಷತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಏಕೈಕ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಒಪ್ಪಿದರು . ಆ ಪರಿಷತ್ತು ೧೯೩೧ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಸಭೆಸೇರಿತು. ಆದರೆ ಪರಿಷತ್ತು ೧೯೩೧ರ ಡಿಸೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಯಿತು. ೧೯೩೨ ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರ ಆಂದೋಲನವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು.
ಮುಂದಿನ ಅನೇಕ ವರ್ಷ ಕಾಲ , ೧೯೩೫ರಲ್ಲಿ ಗವರ್ನಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಅಕ್ಟ್ ಸಿದ್ಧವಾಗುವ ತನಕ , ಸರಕಾರ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸು ಆಗಾಗ ಮಾತುಕತೆ ಹಾಗು ಸಂಘರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದವು. ಅಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗುಗಳ ಮಧ್ಯದ ಕಂದರವು ಮತ್ತೆ ಸೇರಿಸಲಾಗದಷ್ಟು ಅಗಲವಾಗಿತ್ತು. ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳು ಒಂದನ್ನೊಂದು ಕಟುವಾಗಿ ಟೀಕಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಭಾರತದ ಎಲ್ಲ ಜನತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವದಾಗಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವದನ್ನು ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗೂ , ಭಾರತದ ಎಲ್ಲ ಮುಸ್ಲಿಂ ಜನತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವದಾಗಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವದನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸೂ ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದವು.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಕ್ರಾಂತಿಕಾರೀ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು
ಚದುರಿದಂತೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತಗಾರರ ವಿರುದ್ಧದ ಸಶಸ್ತ್ರ ದಂಗೆಯು ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದವರೆಗೆ ಸಂಘಟಿತವಾಗಿದ್ದಿಲ್ಲ. The revolutionary philosophies and movement made its presence felt during the 1905 Partition of Bengal. Arguably, the initial steps to organize the revolutionaries were taken by Aurobindo Ghosh, his brother Barin Ghosh, Bhupendranath Datta etc. when they formed the Jugantar party in April 1906 [೨].Jugantar was created as an inner circle of the Anushilan Samiti which was already present in Bengal mainly as a revolutionary society in the guise of a fitness club.
ಬರಿನ್ ಘೋಷ್ ಮತ್ತು ಬಾಘಾ ಜತೀನ್ ರಂತಹ ಜುಗಾಂತರ್ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರು ಸ್ಫೋಟಕಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು . The Alipore bomb case, following the Muzaffarpur killing tried several activists and many were sentenced deportation for life, while Khudiram Bose was hanged. Madan Lal Dhingra, a student in London, murdered Sir Curzon Wylie, a British M.P. on 1 July 1909 in London.
ಅನುಶೀಲನ ಸಮಿತಿ ಮತ್ತು ಜುಗಾಂತರ್ ಅನೇಕ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಗಾಲ್ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಇತರ ಭಾಗಗಳ ತುಂಬೆಲ್ಲ ತೆರೆದವು .ಮತ್ತು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಯುವಕಯುವತಿಯರನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡವು . ಅನೇಕ ಕೊಲೆಗಳೂ ಲೂಟಿಗಳೂ ಜರುಗಿದವು. ಅನೇಕ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ ಜೈಲಿಗೆ ಕಳಿಸಲಾಯಿತು. ಮೊದಲನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳು ಮದ್ದುಗುಂಡು ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಜರ್ಮನಿಯಿಂದ ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಸಶಸ್ತ್ರ ಬಂಡಾಯ ಹೂಡಲು ಯೋಜಿಸಿದರು.[೩]
ಗದರ್ ಪಾರ್ಟಿ ವಿದೇಶಗಲಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿ ಭಾರತದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಿದರು. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳು ವಿದೇಶಿ ಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ಈ ಪಕ್ಷವು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿತ್ತು.
ಮೊದಲನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರ ಬಂಧನದಿಂದಾಗಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಹಿನ್ನಡೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದವು. ೧೯೨೦ ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತೆ ಸಂಘಟಿತರಾಗತೊದಗಿದರು . ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಝಾದ್ ಮುಂದಾಳುತನದಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಸ್ತಾನ್ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ರಚನೆಯಾಯಿತು. ಭಗತಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಬಟುಕೇಶ್ವರ್ ದತ್ ೮ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೨೯ರಂದು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಶಾಸನ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ , ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸುರಕ್ಷತಾ ಮಸೂದೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ವಿವಾದಗಳ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸುವದನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿ , ಬಾಂಬು ಎಸೆದರು. ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಬಾಂಬ್ ಮೊಕದ್ದಮೆಯ ವಿಚಾರಣೆಯ ನಂತರ ಭಗತಸಿಂಗ್, ಸುಖದೇವ್ ಮತ್ತು ರಾಜಗುರು ಅವರನ್ನು ೧೯೩೧ರಲ್ಲಿ ನೇಣು ಹಾಕಲಾಯಿತು .
೧೮ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೩೦ ರಂದು ಸೂರ್ಯ ಸೇನ್, ಇತರ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಜತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಮದ್ದುಗುಂಡು ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಸರಕಾರೀ ಸಂಪರ್ಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರಕಾರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದಚಿತ್ತಗಾಂಗ್ ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಮಾಡಿದರು. ೧೯೩೨ರಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಲತಾ Waddedar ಚಿತ್ತಗಾಂಗ್ ನಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕ್ಲಬ್ಬಿನ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ದಾಳಿಯ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಬೀನಾ ದಾಸ್ ಕಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಾನ್ವೋಕೇಶನ್ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಬಂಗಾಲದ ಗವರ್ನರ್ ಆದ ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲಿ ಜಾಕ್ಸನ್ ರ ಹತ್ಯೆಗೆ ಯತ್ನಿಸಿದರು. Following the ಚಿತ್ತಗಾಂಗ್ ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರದ ದಾಳಿ ಮೊಕದ್ದಮೆಯ ನಂತರ , ಸೂರ್ಯ ಸೇನ್ ರನ್ನು ನೇಣು ಹಾಕಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅನೇಕರನ್ನು ಜೀವಾವಧಿ ಅಂಡಮಾನ್ ನಲ್ಲಿ ಸೆಲ್ಯುಲರ್ ಜೈಲ್ ಗೆ ಗಡೀಪಾರು ಮಾಡಲಾಯಿತು.
The Bengal Volunteers started operating in 1928. On 8 December 1930, the Benoy-Badal-Dinesh trio of the party entered the secretariat Writers' Building in Kolkata and murdered Col NS Simpson, the Inspector General of Prisons.
೧೩ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೪೦ರಂದು , ಲಂಡನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಉಧಮ್ ಸಿಂಗ್ ಅಮೃತಸರ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾದ ಮೈಕೇಲ್ ಓ ಡೈಯರ್ ನಿಗೆ ಗುಂಡು ಹಾಕಿದನು. ಆದರೆ , ೧೯೩೦ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ - ಮುಖ್ಯಧಾರೆಯ ಅನೇಕ ನಾಯಕರು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಕೊಡಮಾಡಿದ ವಿವಿಧ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ರಾಜಕಾರಣವು ತಲೆ ಎತ್ತಿತು - ಹೀಗಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಬದಲಾಗಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಕ್ರಮೇಣ ನಶಿಸಿದವು. ಹಿಂದಿನ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು , ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಮ್ಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಸೇರಿ ರಾಜಕಾರಣದ ಪ್ರಮುಖಧಾರೆಯನ್ನು ಸೇರಿದರು . ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಲ್ಲಿ ಅನೇಕರನ್ನು ದೇಶದ ಅನೇಕ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲಾಯಿತು .
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಚುನಾವಣೆ ಹಾಗೂ ಲಾಹೋರ್ ಘೋಷಣೆ
The Government of India Act 1935, the voluminous and final constitutional effort at governing British India, articulated three major goals: establishing a loose federal structure, achieving provincial autonomy, and safeguarding minority interests through separate electorates. The federal provisions, intended to unite princely states and British India at the centre, were not implemented because of ambiguities in safeguarding the existing privileges of princes. In February 1937, however, provincial autonomy became a reality when elections were held; the Congress emerged as the dominant party with a clear majority in five provinces and held an upper hand in two, while the Muslim League performed poorly.
In 1939, the Viceroy Lord Linlithgow declared India's entrance into World War II without consulting provincial governments. In protest, the Congress asked all of its elected representatives to resign from the government. Jinnah, the president of the Muslim League, persuaded participants at the annual Muslim League session at Lahore in 1940 to adopt what later came to be known as the Lahore Resolution, demanding the division of India into two separate sovereign states, one Muslim, the other Hindu; sometimes referred as Two Nation Theory. Although the idea of Pakistan had been introduced as early as 1930, very few had responded to it. However, the volatile political climate and hostilities between the Hindus and Muslims transformed the idea of Pakistan into a stronger demand.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಅಂತಿಮ ಹಂತ: ಕದನ, ಭಾರತ ಬಿಟ್ಟು ತೊಲಗಿ, ಸ್ವಭಾಸೈ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧಾನಂತರದ ದಂಗೆ
ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಭಾರತೀಯರು ಎರಡನೆ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ವಿಭಜನೆಯಾದರು. ಬ್ರಿಟೀಷರು ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಯಾವುದೇ ಚುನಾಯಿತ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸದೆ ಭಾರತವನ್ನು ವಿಶ್ವಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಧುಮುಕುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್‍ನ ಅತ್ಯಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದ್ದ, ಜೀವನ್ಮರಣದ ಹೋರಾಟವಾಗಿದ್ದ, ಆ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟೀಷರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರೆ ತಮಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಿಗಬಹುದೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿ ಕೆಲವು ಭಾರತೀಯರು ಬ್ರೀಟೀಷರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಹಂಬಲ ತೋರಿಸಿದರು. ಇನ್ನಿತರರು ಭಾರತದ ತೇಜೋವಧೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ, ನಾಗರೀಕ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಬ್ರಿಟೀಷರಿಂದ ರೋಸಿ ಹೋದರು. ಬಹಳಷ್ಟು ಜನ ಈ ಸಂಯುಕ್ತ ಹೋರಾಟವನ್ನು ವಿರೋಧಾಭಾಸವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರು. ಯಾವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತೀಯರನ್ನು 'ಮಾಡು ಇಲ್ಲವೆ ಮಡಿ' ಎಂಬ ಹೋರಾಟಕ್ಕಿಳಿಯಿರಿ ಎಂದು ಬ್ರಿಟೀಷರು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರೋ, ಅದೇ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಅವರು ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಕೊಡಲು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ಉಗ್ರಕೋಪ, ನಿರಾಸೆ, ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ, ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡು ಸುಮಾರು ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತ್ರಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗಕ್ಕೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಿತು.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತ ಸೈನ್ಯ
The arbitrary entry of India into the war was strongly opposed by Subhash Chandra Bose, who had been elected President of the Congress twice, in 1937 and 1939. After lobbying against participation in the war, he resigned from Congress in 1939 and started a new party, the All India Forward Bloc. He was placed under house arrest, but escaped in 1941. He surfaced in Germany, and enlisted German and Japanese help to fight the British in India.
In 1943, he travelled to Japan from Germany on board German and Japanese submarines. In Japan, he helped organize the Indian National Army (INA) and set up a government-in-exile. During the war, the Andaman and Nicobar islands were captured by the Japanese and were nominally handed over by them to the INA; Bose renamed them Shahid (Martyr) and Swaraj (Independence). The INA fought against British and Indian troops in northeastern India, hoping to liberate Indian territories under colonial rule. But the poorly equipped soldiers fighting in dense jungle and with little real support from the Japanese died by the thousands. Their courage and patriotism were insufficient to overcome these heavy odds, and in addition many had doubts both about Japan's commitment to Indian Independence in the event of victory, and about fighting their erstwhile colleagues in the Indian Army. The INA's efforts ended with the surrender of Japan in 1945. It is agreed by many that Subhash Chandra Bose was killed in an air crash in August 1945, but the circumstances of his death are still disputed.
Three Indian National Army officers were put on trial for treason at the Red Fort in Delhi, which sparked widespread protests and a Naval Mutiny in Bombay. As the British had chosen to prosecute one Hindu, one Sikh and one Muslim, they could hardly have given the Independence movement a better rallying-point, and for the last time Congress and the Muslim League joined forces to demand their release. Although they were found guilty, they were immediately set free when the trial ended. Subsequently the Congress Party, which had not supported Bose's use of violence, embraced those who died fighting for the INA and its surviving soldiers as heroes. The Congress set up a special fund to take care of the survivors and the families of the soldiers who lost their lives or were seriously wounded. The veterans of the INA were not permitted to enrol in the Indian Army after independence, but they were granted generous pensions and are still accorded considerable respect in India.
Subhas Chandra Bose's political legacy remains controversial, owing to his alliance with the Axis Powers, but in India he is widely revered as a patriotic hero.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಭಾರತ ಬಿಟ್ಟು ತೊಲಗಿ
The Quit India Movement (Bharat Chhodo Andolan) or the (August Movement) was a civil disobedience movement in India launched in August 1942 in response to Gandhi's call for immediate independence of India. The aim was to bring the British Govt. to the negotiating table by holding the Allied War Effort hostage. The call for determined, but passive resistance that signified the certitude that Gandhi foresaw for the movement is best described by his call to Do or Die , issued on 8 August at the Gowalia Tank Maidan in Bombay, since re-named August Kranti Maidan (August Revolution Ground). However, almost the entire Congress leadership, and not merely at the national level, was put into confinement less than twenty-four hours after Gandhi's speech, and the greater number of the Congress leaders were to spend the rest of the war in jail. At the outbreak of war, the Congress Party had during the Wardha meeteing of the working-committee in September 1939, passed a resolution conditionally supporting the fight against fascism[೪], but were rebuffed when they asked for independence in return. The draft proposed that if the British did not accede to the demands, a massive Civil Disobedience would be launched. However, it was an extremely controversial decision. The Congress had lesser success in rallying other political forces under a single flag and mast.
On August 8 1942 the Quit India resolution was passed at the Bombay session of the All India Congress Committee (AICC). At Gowalia Tank, Mumbai Gandhi urged Indians to follow a non-violent civil disobedience. Gandhi told the masses to act as an independent nation and not to follow the orders of the British. The British, already alarmed by the advance of the Japanese army to the India/Burma border, responded the next day by imprisoning Gandhi at the Aga Khan Palace in Pune. The Congress Party's Working Committee, or national leadership was arrested all together and imprisoned at the Ahmednagar Fort. They also banned the party altogether. Large-scale protests and demonstrations were held all over the country. Workers remained absent en masse and strikes were called. The movement also saw widespread acts of sabotage, Indian under-ground organisation carried out bomb attcks on allied supply convoys, government buildings were set on fire, electricity lines were disconnected and transport and communication lines were severed.
The British swiftly responded by mass detentions. A total over 100,000 arrests were made nationwide, mass fines were levied, bombs were airdropped [ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ] and demonstrators were subjected to public flogging.
The movement soon became a leaderless act of defiance, with a number of acts that deviated from Gandhi's principle of non-violence. In large parts of the country, the local underground organisations took over the movement. However, by 1943, Quit India had petered out.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಭಾರತೀಯ ಮಹಾನೌಕಾಪಡೆಯ ದಂಗೆ
The RIN Mutiny (Also called the Bombay Mutiny) encompasses a total strike and subsequent mutiny by the Indian sailors of the Royal Indian Navy on board ship and shore establishments at Bombay (Mumbai) harbour on 18 February 1946. From the initial flashpoint in Bombay, the mutiny spread and found support through India, from Karachi to Calcutta and ultimately came to involve 78 ships, 20 shore establishments and 20,000 sailors.
The RIN Mutiny started as a strike by ratings of the Royal Indian Navy on the 18th February in protest against general conditions.The immediate issue of the mutiny was conditions and food, but there were more fundamental matters such as racist behaviour by British officers of the Royal Navy personnel towards Indian sailors, and disciplinary measures being taken against anyone demonstrating pro-nationalist sympathies. The strike found immense support among the Indian population already in grips with the stories of the Indian National Army. The actions of the mutineers was supported by demonstrations which included a one-day general strike in Bombay. The strike spread to other cities, and was joined by the Air Force and local police forces. Naval officers and men began calling themselves the Indian National Navy and offered left handed salutes to British officers. At some places, NCOs in the British Indian Army ignored and defied orders from British superiors. In Madras and Pune, the British garrisons had to face revolts within the ranks of the British Indian Army. Widespread riotings took place from Karachi to Calcutta. Famously the ships hoisted three flags tied together - those of the Congress, Muslim League, and the Red Flag of the Communist Party of India (CPI), singnifying the unity and demarginalisation of communal issues among the mutineers.
The true judgment of contributions of each of these individual events and revolts to India's eventual independece, and the relative success or failure of each, remains open to historians. Some historians claim that the Quit India Movement was ultimately a failure [1] and ascribe more ground to the destabillisation of the pillar of British Power in India- the British Indian Armed forces. Certainly, the British Prime Minister at the time of Indepence, Clement Atlee deemed the contribution of Quit India as minimal, ascribing stupendous importance to the revolts and growing dissatisfaction among Royal Indian Armed Forces as the driving force behind Raj's the decision to leave India [೫][೬] Some Indian historians however argue that,in fact, the it was Quit India that succeeded [ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]. In support of the latter view, without doubt,the war had sapped a lot of the economic, political and military life-blood of the Empire. The war had sapped a lot of the economic, political and military life-blood of the Empire, and the powerful Indian resistance had shattered the spirit and will of the British government. However, such historians effectively ignore the contributions of the radical movements to transfer of power in 1947 However, regardless of whether it was the powerful common call for resistance among Indians that shattered the spirit and will of the British Raj to continue ruling India,or whether it was the forment of rebellion and resentment among the British Indian Armed Forces[2],[3], what is beyond doubt, is that a population of millions had been motivated as it never had been before to say ultimately that independence was a non-negotiable goal, and every act of defiance and rebel only stoked this fire.In addition, the British people and the British Army seemed unwilling to back a policy of repression in India and other parts of the Empire even as their own country lay shattered by the war's ravages.
The INA trials in 1945 [[4]][[5]] and the Bombay mutiny had already shaken the pillar of the Raj in India[೭]. By early 1946, all political prisoners had been released. British openly adopted a political dialogue with the Indian National Congress for the eventual independence of India. On August 15, 1947, the transfer of Power took place.
A young, new generation responded to Gandhi's call. Indians who lived through Quit India came to form the first generation of independent Indians-whose trials and tribulations may be accepted to have sown the seeds of establishment of the strongest enduring tradition of democracy and freedom in post-colonial Africa and Asia- which, when seen in the light of the torrid times of Partition of India, can be termed one of the greatest examples of prudence of humanity.
These revolts, faced by weakened Raj in a post-war situation, coupled with the fact that the faith on the pillar of strength for the Raj, the British Indian Armed forces had been lost, ultimately shaped the decision to end the Raj [೮] By early 1946, all political prisoners had been released. British openly adopted a political dialogue with the Indian National Congress for the eventual independence of India. On August 15, 1947, the transfer of Power took place.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ೧೯೪೭ ರಿಂದ ೧೯೫೦
3 ಜೂನ್ 1947ರಂದು, ಕೊನೆಯ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತದ ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್ ಆದ , ಲಾರ್ಡ್ ಲೂಯಿ ಮೌಂಟ್ಬ್ಯಾಟನ್ ರವರು ಜಾತ್ಯತೀತ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಂ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಎಂದು ಎರಡು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. 15 ಅಗಸ್ಟ್ 1947ರ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ ಭಾರತವು ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಯಿತು . ಹಿಂದು, ಮುಸ್ಲಿಂ, and ಸಿಖ್ ಜನರ ನಡುವೆ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಘರ್ಷಣೆಗಳು ಈ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದವು. . ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನೆಹರು ಮತ್ತು ಉಪಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಅವರು ಲಾರ್ಡ್ ಮೌಂಟ್ಬ್ಯಾಟನ್ ಅವರನ್ನು ಭಾರತದ ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್ ಎಂದು ಮುಂದುವರೆಯಲು ಆಮಂತ್ರಿಸಿದರು . ಅವರ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಜೂನ್ ೧೯೪೮ ರಲ್ಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರಿ ಅವರು ತುಂಬಿದರು. ಪಟೇಲರು ೫೬೫ ರಾಜರುಗಳ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತರು . ಅವರು ಇದನ್ನು ತಮ್ಮ "ರೇಶಿಮೆಯ ಕೈಗವಸಿನಲ್ಲಿ ಉಕ್ಕಿನ ಕೈ" ನೀತಿಯಿಂದ ಸಾಧಿಸಿದುದಕ್ಕೆ ಜುನಾಗಢ , ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ , ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್ ಪ್ರಾಂತ ಗಳನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿದುದು ಉದಾಹರಣೆಗಳು.
ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾಸಭೆಯು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ಕರಡನ್ನು ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು 26 ನವೆಂಬರ್ 1949ರಂದು ಪೂರ್ತಿಗೊಳಿಸಿತು; 26 ಜನವರಿ 1950ರಂದು ಭಾರತದ ಗಣರಾಜ್ಯವನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್ ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರಿ ಅವರಿಂದ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಡಾ. ರಾಜೇಂದ್ರಪ್ರಸಾದರನ್ನು ಮೊದಲ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಎಂದು ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾಸಭೆಯು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿತು. ನಂತರ ಸ್ವತಂತ್ರ ಹಾಗೂ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಭಾರತವು ಇನ್ನಿತರ ಎರಡು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ತನ್ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಅವು ಯಾವುವೆಂದರೆ : ಗೋವಾ (೧೯೬೧ ರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ನಿಯಂತ್ರಣದಿಂದ ವಿಮೋಚನೆಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ) ಮತ್ತು ಪಾಂಡಿಚೇರಿ ( ಫ್ರೆಂಚರು ೧೯೫೩-೧೯೫೪ ರಲ್ಲಿ ( ಯಾವ ವರ್ಷ ?-->) ಭಾರತಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸಿದರು. ೧೯೫೨ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆದವು. ಮತದಾನ ಪ್ರಮಾಣವು ಶೇ. ೬೨ ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು ; ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಭಾರತವು ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವಾದಂತಾಯಿತು .
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು
- ↑ An Advanced History of India. By Majumder, Raychoudhary, Datta.
- ↑ Banglapedia article by Mohammad Shah
- ↑ Rowlatt Report (§109-110}; First Spark of Revolution by A.C. Guha, pp424-434 .
- ↑ Official Website of the Indian National Congress, sub-link to article titled The Second World War and the Congress. http://www.aicc.org.in/the_congress_and_the_freedom_movement.htm#the. URL accessed on 20-Jul-2006
- ↑ Dhanjaya Bhat, Writing in The Tribune,Sunday, February 12, 2006. Spectrum Suppl. Which phase of our freedom struggle won for us Independence? Mahatma Gandhi’s 1942 Quit India movement or The INA army launched by Netaji Bose to free India or the Royal Indian Navy Mutiny of 1946? According to the British Prime Minister Clement Attlee, during whose regime India became free, it was the INA and the RIN Mutiny of February 18-23 1946 that made the British realise that their time was up in India. An extract from a letter written by P.V. Chuckraborty, former Chief Justice of Calcutta High Court, on March 30 1976, reads thus: "When I was acting as Governor of West Bengal in 1956, Lord Clement Attlee, who as the British Prime Minister in post war years was responsible for India’s freedom, visited India and stayed in Raj Bhavan Calcutta for two days`85 I put it straight to him like this: ‘The Quit India Movement of Gandhi practically died out long before 1947 and there was nothing in the Indian situation at that time, which made it necessary for the British to leave India in a hurry. Why then did they do so?’ In reply Attlee cited several reasons, the most important of which were the INA activities of Netaji Subhas Chandra Bose, which weakened the very foundation of the British Empire in India, and the RIN Mutiny which made the British realise that the Indian armed forces could no longer be trusted to prop up the British. When asked about the extent to which the British decision to quit India was influenced by Mahatma Gandhi’s 1942 movement, Attlee’s lips widened in smile of disdain and he uttered, slowly, ‘Minimal’." http://www.tribuneindia.com/2006/20060212/spectrum/main2.htm.URL accessed on 17-Jul-2006
- ↑ Majumdar, R.C., Three Phases of India's Struggle for Freedom, Bombay, Bharatiya Vidya Bhavan, 1967, pp. 58-59.There is, however, no basis for the claim that the Civil Disobedience Movement directly led to independence. The campaigns of Gandhi ... came to an ignoble end about fourteen years before India achieved independence ... During the First World War the Indian revolutionaries sought to take advantage of German help in the shape of war materials to free the country by armed revolt. But the attempt did not succeed. During the Second World War Subhas Bose followed the same method and created the INA. In spite of brilliant planning and initial success, the violent campaigns of Subhas Bose failed ... The Battles for India's freedom were also being fought against Britain, though indirectly, by Hitler in Europe and Japan in Asia. None of these scored direct success, but few would deny that it was the cumulative effect of all the three that brought freedom to India. In particular, the revelations made by the INA trial, and the reaction it produced in India, made it quite plain to the British, already exhausted by the war, that they could no longer depend upon the loyalty of the sepoys for maintaining their authority in India. This had probably the greatest influence upon their final decision to quit India.
- ↑ Majumdar, R.C., Three Phases of India's Struggle for Freedom, Bombay, Bharatiya Vidya Bhavan, 1967, pp. 58-59.There is, however, no basis for the claim that the Civil Disobedience Movement directly led to independence. The campaigns of Gandhi ... came to an ignoble end about fourteen years before India achieved independence ... During the First World War the Indian revolutionaries sought to take advantage of German help in the shape of war materials to free the country by armed revolt. But the attempt did not succeed. During the Second World War Subhas Bose followed the same method and created the INA. In spite of brilliant planning and initial success, the violent campaigns of Subhas Bose failed ... The Battles for India's freedom were also being fought against Britain, though indirectly, by Hitler in Europe and Japan in Asia. None of these scored direct success, but few would deny that it was the cumulative effect of all the three that brought freedom to India. In particular, the revelations made by the INA trial, and the reaction it produced in India, made it quite plain to the British, already exhausted by the war, that they could no longer depend upon the loyalty of the sepoys for maintaining their authority in India. This had probably the greatest influence upon their final decision to quit India.
- ↑ ibid.
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಅವಗಾಹನೆಗಳು
- ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Loc [6]
- Forest, G W. The Indian Mutiny 1857-1858. ISBN 8175361964.
- Nehru, Jawaharlal. Discovery of India. ISBN 0195623592.
- Gandhi, Mohandas. An Autobiography: The Story of My Experiments With Truth. ISBN 0807059099.
- Collins, Larry. Freedom at Midnight. Dominique Lapierre. ISBN 0006388515.
- Sofri, Gianni (1999/1995). Gandhi and India: A Century in Focus, Janet Sethre Paxia (translator), English edition translated from the Italian, Gloucestershire: The Windrush Press. ISBN 1-900624-12-5.
- Seal, Anil (1968). Emergence of Indian Nationalism: Competition and Collaboration in the Later Nineteenth Century. ISBN 0521062748.
- ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Cite journal
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದು
- Majumdar, R. C. History of the Freedom movement in India ISBN 0836423763
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಹೊರಗಡೆಯ ಕೊಂಡಿ
- Allama Mashriqi
- Independence movement
- Mahatma Gandhi
- Indian Government
- [7]
- Timeline of Indian Independence Movement
  ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ   |
|
|---|---|
| ಚರಿತ್ರೆ: | ವಸಾಹತುಶಾಹಿ - ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ - ಪ್ಲಾಸೀ ಕದನ - ಬಕ್ಸರ್ ಕದನ |
| ತತ್ವಗಳು: | ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ - ಸ್ವರಾಜ್ - ಗಾಂಧಿವಾದ - ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ - ಹಿಂದೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ - ಸ್ವದೇಶಿ - ಸಮಾಜವಾದ |
| ಘಟನೆ-ಚಳುವಳಿಗಳು: | ೧೮೫೭ರ ದಂಗೆ - ಬಂಗಾಳದ ವಿಭಜನೆ - ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳು - ಚಂಪಾರಣ ಮತ್ತು ಖೇಡಾ - ಜಲಿಯನ್‌ವಾಲಾ ಬಾಗ್ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡ - ಅಸಹಕಾರ - ಸೈಮನ್ ಆಯೋಗ - ನೆಹರು ವರದಿ - ಉಪ್ಪಿನ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ - ೧೯೩೫ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ - ಕ್ರಿಪ್ ಆಯೋಗ - ಭಾರತ ಬಿಟ್ಟು ತೊಲಗಿ - ಮುಂಬೈ ದಂಗೆ |
| ಸಂಘಟನೆಗಳು: | ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ - ಗದರ್ - ಹೋಂ ರೂಲ್ ಚಳುವಳಿ - ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೇನೆ - ಆಜಾದ್ ಹಿಂದ್ - ಅನುಶೀಲನ ಸಮಿತಿ |
| ನಾಯಕರು: | ಮಂಗಲ ಪಾಂಡೆ - ಝಾನ್ಸಿ ರಾಣಿ - ಬಾಲ ಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್ - ಗೋಪಾಲ ಕೃಷ್ಣ ಗೋಖಲೆ - ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿ - ಸರ್ದಾರ್ ಪಟೇಲ್ - ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ - ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು - ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ - ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಜಾದ್ - ರಾಜಾಜಿ - ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ |
| ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತ: | ರಾಬರ್ಟ್ ಕ್ಲೈವ್ - ಲೂಯಿ ಮೌಂಟ್ಬ್ಯಾಟನ್ |
| ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ: | ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಆಯೋಗ - ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಾಯ್ದೆ - ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆ - ಭಾರತದ ರಾಜಕೀಯ ಒಗ್ಗೂಡುವಿಕೆ - ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನ |
