Betty Friedan
Betty Naomi Goldstein Friedan (Peoria (Illinois), 4 februari 1921 – Washington D.C., 4 februari 2006) was een Amerikaanse feministe, sociaal activiste en schrijfster.
In haar puberteit was ze een actief marxiste en radicalistisch joods activiste. Al op de campus van de High School Smith College waar ze studeerde, gaf ze een eigen krant uit. Haar studie psychologie aan de universiteit van Berkeley in Californië rondde ze niet af. Kort daarop werd ze journaliste voor linkse en vakbondsbladen. In 1947 trouwde ze met Carl Friedan, van wie ze in 1967 zou scheiden.
Toen ze in 1952 zwanger was van haar tweede kind werd ze daarom ontslagen. Het was een ervaring die haar leven koers gaf. In 1958 trof ze op een reünie haar vroegere jaargenoten van High School, van wie ze de levenservaringen systematisch optekende. Omdat haar opviel bij hoeveel vrouwelijke jaargenoten de carrière voortijdig afgebroken was, schreef ze daarover een artikel voor een krant, dat zelfs na talloze herschrijvingen voor publicatie geweigerd werd. Daarop besloot ze het materiaal als basis voor een boek te gebruiken.
In 1963 schreef zij dat boek, een baanbrekend feministisch werk, The Feminine Mystique, met een eerste druk van 1,3 miljoen exemplaren het best verkochte boek van dat jaar. De bestseller wordt algemeen beschouwd als het begin van de Tweede Golf in het feminisme. In Nederland is het artikel Het onbehagen bij de vrouw (1967) in De Gids van Joke Smit een rechtstreekse afgeleide van dit boek.
In 1966 richtte ze de National Organization for Women (NOW) op. In 1969 richtte ze samen met Bernard Nathanson en Larry Lader de pressiegroep NARAL op die ernaar streefde abortus provocatus niet meer strafbaar te maken in de Verenigde Staten en die nu streeft om dit zo te behouden.
Betty Friedan is ook bekend geworden door de toentertijd schokkende televisie-confrontatie met Norman Mailer, destijds beschouwd als het geweten van Amerika, die door haar vlijmscherp neergesabeld werd als vrouwenvereerder bij wie beter de term male chauvinist pig gebezigd zou kunnen worden; hij zou de vrouw bij de geslachtsdaad enkel als kwispedoor gebruiken.
Het boek beschrijft de rol van de middenklasse-vrouw in een van arbeidssegregatie gespeende industriële samenleving: het huisvrouwenbestaan, en de afstomping die die rol met zich meebrengt, het huisvrouwensyndroom.
Nadien bleef ze tot op hoge leeftijd actief als feministe en hielp vele vrouwenorganisaties oprichten of voorzitten. In tegenstelling tot Nathanson, bleef ze ook erg actief in de pro-abortusbeweging. Ze stierf, op haar 85e verjaardag, aan een hartstilstand.
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Betty Friedan op Wikimedia Commons. |
