Granaatappel
| Granaatappel | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Soort | ||||||||||||
| Punica granatum |
De granaatappel (Punica granatum) is een tot zes meter hoge struik uit de kattenstaartfamilie (Lythraceae) danwel de Punicaceae (orde is in revisie), met lange, doornige takken. De plant kan in droge tijden zijn blad verliezen. De kortgesteelde, glanzende, donkergroene blaadjes groeien tegenoverstaand en dicht op elkaar. De blaadjes zijn ovaal en toegespitst met een gave rand. Ze zijn 0,5 - 2,5 x 1 - 10 cm groot. De bloemen vormen zich aan de scheuttoppen of aan korte zijscheuten in groepen van 1 - 5.
Granaatappels zijn afkomstig uit Perzië en worden al eeuwenlang gekweekt rond de Middellandse Zee. De geslachtnaam van de struik, Punica, is een herinnering aan de Phoeniciërs, die de teelt hebben verspreid, deels om religieuze redenen. Het granatum komt van het Latijnse woord voor korrel, granum. De edelsteen granaat is waarschijnlijk naar de granaatappel genoemd, niet alleen vanwege de kleur, maar ook vanwege de vorm van de cellen, die wel wat op edelsteentjes lijken.
De vrucht van de granaatappel is rond en heeft de grootte van een grapefruit (8 cm à 12 cm diameter). De vrucht is heel sappig en bevat grote cellen zoals een citrusvrucht, maar in elke cel zit een pitje van ongeveer 3 mm groot. Om de pitjes zit een soort gelei, zoals om de pitjes van een tomaat. Bovendien bevat de vrucht veel vellen. Omdat de vellen niet lekker smaken, vereist het eten van de vrucht het zorgvuldig pellen van elke cel. Bij rijpe vruchten is het vruchtvlees donkerrood. De schil is erg stevig en leerachtig.
De vrucht kan wel uitgeperst worden, al gaat daarbij veel vruchtvlees verloren. Het sap van de granaatappel vormde oorspronkelijk de basis voor grenadine, een soort limonadesiroop die in cocktails wordt gebruikt, zoals in Tequila Sunrise. Tegenwoordig wordt grenadine echter niet meer van granaatappelsap gemaakt, maar is het een mengsel van andere vruchten.
In Nederland zijn er diverse granaatappeldranken verkrijgbaar.
[bewerk] Mythologie en bijbel
Granaatappels staan symbool voor vruchtbaarheid vanwege hun vele zaden, maar ook voor de dood vanwege de rode kleur van het binnenste van de vrucht.
De Griekse godin Persephone werd veroordeeld om elk half jaar in de Hades door te brengen omdat zij zes granaatappelzaden had gegeten.
In de bijbel (Tenach) wordt de granaatappel vaak genoemd. In het Hooglied worden bijvoorbeeld de wangen van de vrouw vergeleken met een granaatappel.
De eerste afbeeldingen van de granaatappelboom zijn gevonden op grafschilderingen van de Egyptenaren van 2500 voor Christus. De boom wordt al sinds de oudheid geprezen om zijn gezonde invloed en koninklijke uitstraling. Hij staat voor de vernieuwing van de natuur en is een symbolische weergave van de diversiteit en eenheid van het leven.
Toetanchamon kreeg in zijn graftombe granaatappels mee om de wedergeboorte te bevorderen.
De Egyptenaren dachten dat granaatappelsap een levenselixer was dat onsterfelijk maakte!
Ook verleiding is onlosmakelijk verbonden met deze vrucht. Er wordt zelfs gezegd dat de boom van de granaatappels dezelfde is als de boom des levens in het paradijs van Adam en Eva. Het zou de granaatappel zijn die tot de verbanning van Adam en Eva uit het paradijs heeft geleid.
[bewerk] Trivia
Streken die naar de granaatappel zijn genoemd zijn het Spaanse Granada en het Caribische eiland Grenada. De vrucht staat dan ook respectievelijk in het wapen en in de vlag. Ook de handgranaat is naar de granaatappel genoemd, vooral vanwege de vorm. Ook de granadilla (kleine granaatappel), een synoniem van passievrucht, is vernoemd naar de granaatappel.
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Punica granatum op Wikimedia Commons. |
