Haka
Haka is de naam van een groep ceremoniële dansen van de Maori's uit Nieuw-Zeeland. Door middel van deze dans probeert men de Goden (voorvaderen) aan te roepen.
Inhoud |
[bewerk] Oorsprong
De oorsprong van de Haka zou een gebeurtenis zijn in 1820, toen een Maori leider, Te Rauparaha genaamd, op de vlucht was voor een vijandige stam. Tijdens die vlucht herhaalde Te Rauparaha telkens de woorden "ka mata, ka mata" (ik sterf, ik sterf). Uiteindelijk kwam Te Rauparaha terecht in een bevriende stam en vroeg de leider, een vriend, om hem te verstoppen. Deze vriend stemde toe en Te Rauparaha was in veiligheid. Zeker van het feit dat hij ging leven herhaalde hij telkens de woorden "ka ora, ka ora" (ik leef, ik leef) en "tenei te tangata puhuruhuru nana nei i tiki mai whakawhiti te ra" (dit is de harige man die de zon terugbracht zodat ze weer kon schijnen). De "harige man", ook bedoeld als moedige man, was eigenlijk zijn vriend die hem bescherming gaf. De zon die weer scheen was een toespeling op het feit dat hij weer een toekomst en een dag te leven had.
[bewerk] De dans
De dans zelf bestaat uit een reeks van gebaren, vaak beginnend vanuit een door de knieën gebogen spreidstand. Men spant zijn spieren aan en slaat er vervolgens op (borst, armen en bovenbenen). Ook probeert men door een neertrekkende beweging de kracht van de Goden vanuit de hemel naar beneden (in de krijger) te trekken. Daarnaast kan men nog variëren in gezichtsuitdrukking, zoals het oogwit en een lange tong laten zien.
Sommige dansen staan vast, sommigen laten ten dele ruimte voor wat de persoon zelf wil laten zien.
Ten onrechte wordt er vaak gedacht dat de Haka enkel een oorlogsdans is. Naast de oorlogsdans (de Peruperu) bestaan er ook Haka's voor begrafenissen.
[bewerk] Het lied
De tekst van de Haka wordt niet gezongen, maar opgezegd. Het lied is altijd gericht tot de goden. Naast de tekst, gebruikt men in de liederen vaak kreten en uitroepen.
De meest bekende Haka heet Ka Mate in Maori en staat hier vertaald:
Ka mate! Ka mate! Ka ora! Ka ora!
- Ik sterf! Ik sterf! Ik leef! Ik leef!
Ka mate! Ka mate! Ka ora! Ka ora!
- Ik sterf! Ik sterf! Ik leef! Ik leef!
Tenei te tangata puhuru huru
- Dit is de behaarde man
Nana nei i tiki mai
- Die de zon terugbracht
Whakawhiti te ra
- En hem opnieuw liet schijnen
A upa ... ne! ka upa ... ne!
- Een voorwaardse stap! Nog een voorwaardse stap!
A upane kaupane whiti te ra!
- Een voorwaardse stap, nog een.. De zon schijnt!!
Hi!!!
- Ha!!!
[bewerk] De Haka nu
Heden ten dage wordt nog een haka uitgevoerd door het Nieuw-Zeelandse rugbyteam, de All Blacks, vóór het begin van iedere wedstrijd. Tevens worden Haka's uitgevoerd ten behoeve van toeristen, vaak voor de traditionele hangi, de welkomstmaaltijd.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe koppeling
Categorieën: Volksdans | Maori | Rugby
