Handelingsbekwaamheid

Handelings(on)bekwaamheid is de op grond van een wettelijke bepaling bestaande algemene (on)geschiktheid om eigen rechtshandelingen te verrichten.

Inhoud

1 Minderjarigen
2 Curatele
3 Relatie met wilsbekwaamheid
4 Vrouwen

[bewerk] Minderjarigen

Kinderen zijn tot hun meerderjarigheid in het algemeen handelingsonbekwaam indien zij zonder toestemming van hun wettelijke vertegenwoordigers handelen.

[bewerk] Curatele

Een meerderjarige kan door de rechtbank onder curatele gesteld worden vanwege bijvoorbeeld een psychische aandoening, de gewoonte van drankmisbruik of verkwisting (art. 1:378 BW). Iemand die onder curatele is gesteld, is handelingsonbekwaam. De rechter stelt bij het verzoek steeds een neuropsychiater aan om de persoon te onderzoeken en een voorlopig bewindvoerder met dezelfde bevoegdheden als de voogd. De curatele kan tot een eind komen als de oorzaken ervan niet meer bestaan en na een vonnis tot opheffing.

[bewerk] Relatie met wilsbekwaamheid

Van belang is de relatie tussen het begrip handelingsbekwaamheid en het begrip wilsbekwaamheid. Wilsbekwaam duidt het vermogen aan om ten aanzien van een bepaalde beslissing zelf deze beslissing verantwoord te nemen. Wilsbekwaamheid is geen juridische term, handelingsbekwaamheid is dat wel. Wilsbekwaamheid is een praktische term die met name wordt gebruikt in relatie tot medische beslissingen. Een arts dient de wilsbekwaamheid van de patiënt te toetsen alvorens deze de patiënt vraagt een beslissing te nemen aangaande een behandeling.

[bewerk] Vrouwen

Tot 1956 was een vrouw in Nederland niet handelingsbekwaam. Dat betekende, dat gehuwde vrouwen niet zelfstandig een overeenkomst konden afsluiten. Alleen met medewerking van de man/echtgenoot kon een vrouw rechtshandelingen verrichten. Merkwaardigerwijs was de meerderjarige ongehuwde vrouw wel handelingsbekwaam. De regel van handelingsonbekwaamheid van de gehuwde vrouw werd bij de lex-Van Oven afgeschaft. Lex betekent wet en 'Van Oven' verwijst naar Mr. Julius Christiaan van Oven, de toenmalige Nederlandse Minister van Justitie, die de afschaffingswet heeft ingevoerd. In de ons omringende landen werd tezelfdertijd geleidelijk een soortgelijke afschaffingswet ingevoerd. In verschillende landen is de vrouw nog steeds handelingsonbekwaam.