Jongleren
Jongleren is het in de lucht gooien, in de lucht houden en opvangen van voorwerpen (bijvoorbeeld ballen, kegels of borden); het manipuleren van objecten. Dit is een vrij abstracte omschrijving die niet helemaal de lading dekt; het begrip jongleren is niet echt precies te beschrijven.
Jongleren fungeert ook als verzamelwoord voor een groot aantal circusvaardigheden. Naast jongleren met ballen, kegels en borden, kan er ook gejongleerd worden met poi, diabolo, sigarendozen en nog veel meer.
Vaak wordt jongleren in één adem genoemd met de woorden circus en clown. Voor vele beoefenaars is het een bloedserieuze bezigheid; er zijn mensen die dag in dag uit urenlang trainen en geobsedeerd zijn met het gooien van grote aantallen ballen, er zijn ook ontelbare jongleurs die professioneel werken. Er zijn mensen die het jongleren wiskundig bekijken (de zogenaamde siteswaps, zie verder) en er is ook een grote groep amateurs.
Belangrijk bij jongleren is ook een patroon. Alleen omhoog gooien en weer opvangen is niet helemaal jongleren, met de objecten moet ook een bepaald continu patroon worden gevormd. Het meest bekende en eenvoudigste patroon is de cascade, waarbij minimaal drie ballen in het spel zijn. Elke bal gaat onder de andere door, er is altijd maar één bal in de lucht en twee in de handen.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Hoe oud jongleren nu precies is, is moeilijk na te gaan. De oudste afbeeldingen die bekend zijn stammen uit het oude Egypte, muurschilderingen tonen vrouwen die ballen in de lucht houden. Uit het oude Griekenland en het Romeinse rijk zijn ook afbeeldingen, beelden en beschrijvingen bekend die erop duiden dat in deze tijd jongleren al bestond.
Het wordt vaak gedacht dat het jongleren in de Middeleeuwen als vorm van zwarte magie bekend stond, hier is echter nooit bewijs voor gevonden. Voor zover bekend was jongleren in de Europese Middeleeuwen ook een bekende discipline onder rondreizende kunstenaars. De kunst van het jongleren werd de afgelopen eeuwen gezien als een goed bewaard geheim. Jongleurs warmden in het geheim op en om zelf de kunst te leren vereiste een groot doorzettingsvermogen. Het geheim werd niet makkelijk prijs gegeven. Tegenwoordig is dit anders, er zijn boeken vol van geschreven, er worden cursussen gegeven, er zijn videobanden met uitleg en er zijn zelfs grote festivals. Jongleren is tegenwoordig een subcultuur, onbekend bij het grote publiek.
De term 'jongleren' is in veel talen ongeveer hetzelfde: jonglieren (Duits), juggling (Engels), jongle (Frans). Dit duidt op een gezamenlijke oorsprong. Het wordt verondersteld dat het woord afgeleid is van het Latijnse woord 'joculari' wat schertsen betekent of 'joculator' wat zoveel als hofnar betekent.
[bewerk] Disciplines
In eerste instantie moet bij jongleren worden gedacht aan jongleren met ballen, ringen, kegels, messen en fakkels.
Daarbij komt echter nog een groot aantal zaken die door jongleurs ook onder deze categorie ondergebracht wordt. Hierbij valt te denken aan:
- Contact juggling
- Devil stick en flower stick
- Diabolo
- Draaiende borden
- Poi
- Sigaardozen
- Vuurspuwen
[bewerk] Festivals
Vooral in Europa en ook in Amerika worden vele jongleerfestivals gehouden. Dit zijn grote (of minder grote) evenementen waar jongleurs bij elkaar komen om samen te jongleren. Onderdelen van zo'n festival zijn bijvoorbeeld workshops waar van alles geleerd kan worden, shows, open podia, parades en games.
In Nederland bekende festivals zijn:
- Nederlands jongleerfestival (NJF)
- Europees jongleerfestival (EJC)
[bewerk] Siteswap
Siteswap is een notatiesysteem waarin de hoogte (eigenlijk: de duur) van elke worp gegeven wordt. Een begrip van siteswapnotatie helpt niet alleen om makkelijker over jongleerpatronen te praten, maar ook om nieuwe variaties te verzinnen. Op internet geven veel websites goede (Engelstalige) informatie hierover.
[bewerk] Stijlen
Deze opsomming dient om een indruk van verschillende stijlen te geven. Zij is niet volledig, en de categorieën zijn niet duidelijk te scheiden. Bovendien heeft elke jongleur zijn eigen stijl.
- Contactjongleren
- hierbij worden ballen niet gegooid, maar gerold over handen, armen, en via de schouders over de nek. Michael Moshen wordt beschouwd als de pionier van deze manier van jongleren.
- Stuiteren (bouncing)
- door ballen pas te vangen nadat ze 1 (of 2) keer op de grond gestuiterd zijn, houdt een jongleur meer tijd over en kan dus meer ballen manipuleren.
Uiteraard zijn hiervoor ballen van een geschikt materiaal nodig (silicone is het gebruikelijkst - en het duurst)
- Siteswaps
- het gooien van ballen (soms kegels) op verschillende hoogtes (zodat ze in een andere volgorde worden gevangen dan ze gegooid zijn). Technisch zeer uitdagend, maar voor niet-jongleurs moeilijk te volgen.
- Passing
- het overgooien van ballen of kegels tussen 2 of meer jongleurs. Zeer populair op bijeenkomsten en festivals. In principe is niet een zeer hoog technisch niveau nodig om met veel mensen over te gooien. Olga en Vova Galchenko zijn professionele jongleurs die buitengewoon precies overgooien.
- Sportjongleren
- het gaat hierbij met name om het breken van records, zoals:
- het meeste aantal worpen met 8 kegels
- hardlopend jongleren (zelfs marathons en hordelopen)
- Enkele jongleurs die in dit gebied uitblinken, zijn:
- Anthony Gatto heeft gedurende 45 minuten 5 kegels gejongleerd.
- Albert Lucas heeft naar eigen zeggen 16 ringen gejongleerd. Het record dat opgenomen is op video, is tot nu toe 13 ringen.
- Jason Garfield heeft jongleerkampioenschappen georganiseerd in Las Vegas die veel televisieaandacht gekregen hebben in Amerika.
- Niels Duinker is meervoudig Nederlands kampioen jongleren.
- Circusstijl
- de traditionele circusjongleur imponeert door snel te jongleren, of een groot aantal objecten, of door een combinatie van handelingen (Rafael de Carlos jongleert bijvoorbeeld 4 voetballen terwijl hij 1 bal op zijn hoofd kopt).
- Theaterstijl
- in veel huidige circussen (Cirque du Soleil, Cirque Plume, Cirque Eloize, 7 à la Main, en de circusschool in Kiev) worden jongleernummers getoond met vloeiende overgangen tussen de patronen. Daarnaast wordt vaak muziek en decor gekozen in samenhang met de andere nummers.
- Straatoptredens
- straatartiesten laten meestal niet al hun technische kunnen zien, omdat op straat een goede grap meer geld oplevert dan knap jongleerwerk.
