Klooster-Lidlum
Klooster-Lidlum (Fries: Kleaster-Lidlum) is een dorp in de gemeente Franekeradeel, provincie Friesland (Nederland). Het ligt iets ten zuidoosten van Oosterbierum en telt ongeveer 47 inwoners (2005). Tot de gemeentelijke herindeling van 1 januari 1984 maakte het deel uit van de per die datum opgeheven gemeente Barradeel.
[bewerk] Klooster
Vanaf 1254 stond hier het Premonstratenzer klooster Vallis Mariae of Mariadal. Het was in 1182 vanuit Mariengaarde gesticht als kanunnikenklooster, en lag aanvankelijk wat dichter bij de Waddenzee aan de kapellewei, maar het opdringen van de zee maakte verplaatsing dieper het land in noodzakelijk. Naar een van de beide oprichters werd het ook wel ook wel Lidlum genoemd. Later brachten zij het onder de Premonstratenzer orde. Wegens overstromingsgevaar werd het klooster in 1232 meer landinwaarts verplaatst, en in 1254 onder Sibo Deimta, de vijfde abt van het klooster, nogmaals. In de 13e eeuw werd het klooster intensief betrokken bij het onderhouden van de zeedijken van de Middelzee, en kwam bijna geheel Boksum aan het klooster. In het klooster, dat door wallen was omgeven, woonden toen zo'n 600 mensen. Vanuit het klooster werden de parochies van Lutkewierum, Oosterzee, Berlikum, Sexbierum, Spannum, Winsum, Tzummarum, Menaldum, Bozum, Welsrijp, Herbaijum, Huins, Baard, Oosterlittens, Britswerd en Hoorn (Terschelling) bediend. Als Premonstratenzer klooster koos het de kant van de Vetkopers en streed het onder andere tegen Roorda's van Tzummarum, met de Sjaardema's van Franeker en zelfs met de schiere monniken van het klooster Bloemkamp.
Dieptepunt in de geschiedenis van het klooster was de moord op Abt Eelco van Liauckema op de Uithof in Boksum op 22 maart 1332. Eelco protesteerde tegen het zuipen en vlees eten in de heilige vastentijd door de broeders. De mannen konden deze 'bekrompen' kritiek niet verdragen en sloegen hun geestelijke vader met een knuppel dood. Geen varkenshaasjes maar witte rozen kwamen uit de mouwen van zijn pij tevoorschijn. Eelco werd in het lekengedeelte van de kerk begraven en als martelaar vereerd. Als zalige Eelco van Liauckema komt hij nog steeds voor in de heiligenkalender van de Orde van Premonstreit.
In 1572 werd het klooster geplunderd en verwoest. Caspar de Robles herstelde de orde voor korte tijd, maar tevergeefs. Het bezit van het klooster ging in 1580 over naar de Staten van Friesland.
Op de plaats van het klooster ontwikkelde zich een bescheiden dorp dat in de 19e eeuw als negende dorp van de grietenij Barradeel gold.
|
|
 |
|---|---|
|
Steden, dorpen en gehuchten |
|
|
Buurtschappen |
|
|
Friesland (Fryslân): Steden en dorpen | Nederland: Provincies | Gemeenten |
|
