Made (larf)
Een made is de larve van een vlieg of mug.
Maden zijn pootloos, meestal wit of geelwit en leven meestal in (semi-)vloeibare media die ze tot voedsel dienen, zoals mest, organisch afval, rottend fruit of rottend vlees.
Hoewel sommige vliegen levende larven produceren, komen maden meestal uit een ei dat door de vlieg op het voedselsubstraat wordt gelegd. Ze zwemmen in hun eten en groeien dus snel. Na een vijftal vervellingen verpopt de made in de laatste larvehuid tot vlieg. Deze laatste larvehuid verhardt en krijgt een donkere kleur. Om door de harde pophuid te breken heeft de vlieg een blaasje op de kop, dat heel hard opgeblazen kan worden, waardoor de pophuid openbarst en de vlieg eruit kan komen. Bij fruitvliegen (Drosophila melanogaster) duurt de gehele generatiecyclus slechts een dag of 14.
In de geneeskunde worden maden soms gebruikt om slecht genezende wonden schoon te maken (zie madentherapie). Dit kan nog niet als een algemeen geaccepteerde vorm van behandeling worden beschouwd.
In de forensische geneeskunde is het soms mogelijk te schatten hoe lang een lichaam ergens heeft gelegen aan de hand van de soorten en het ontwikkelingsstadium van de op het lijk aanwezige maden, als ook de temperatuur bekend is die in de tijd voor ontdekking geheerst heeft, aangezien de ontwikkeling van maden bij hogere temperaturen beduidend sneller gaat.
Er zijn enkele voor planten schadelijke soorten zoals de uienvlieg, wortelvlieg en de koolvlieg, waarvan de made de stengels of wortels van planten aantasten.
