Wereldhandelsorganisatie
De Wereldhandelsorganisatie of World Trade Organization (afgekort WTO) is een intergouvernementele organisatie met supranationale eigenschappen. Zij is opgericht in 1995 en komt voort uit de General Agreement on Tariffs and Trade (GATT, Algemene Overeenkomst over Tarieven en Handel) die in 1947 in Genève door 23 landen werd ondertekend. Het hoofdkantoor van de Wereldhandelsorganisatie bevindt zich eveneens in Genève.
De taken van de WTO zijn de bevordering van internationale handel, de beslechting van handelsconflicten en de opheffing van handelsbarrières. De basisfilosofie van de organisatie is dat internationale handel de beste en snelste manier is om de wereld welvarender te maken en dat daarom alle obstakels voor die internationale vrijhandel uit de weg geruimd moeten worden.
Met 149 lidstaten en dertig aspirant-leden, vertegenwoordigt de WTO in 2002 95% van de wereldhandel. Twintig maanden na de oprichting van de WTO waren er 122 lidstaten.
Inhoud |
[bewerk] GATT
Oorspronkelijk was de voorloper van de WTO, de GATT, nooit bedoeld als een organisatie, maar is het een verdrag dat ondergebracht zou worden onder de International Trade Organisation (ITO). De GATT bleef na het falen van de ITO een belangrijk platform voor onderhandelingen over het reduceren van importbeperkingen in de vorm douanetarieven (quota's). Met de laatste ronde, de Uruguay-ronde, is de WTO opgericht. De koek was op wat betreft de GATT. De GATT is dan ook nu één van de onderliggende WTO-verdragen. Nieuwe liberaliseringen over diensten, intellectueel eigendomsrechten en investeringen, konden niet binnen de GATT behandeld worden. Daar waren afzonderlijke verdragen voor, zoals de GATS. Met de oprichting van de WTO werden deze verdragen samengevoegd en kan een lidstaat niet langer het ene verdrag wel, maar het andere verdrag niet ondertekenen. Met ondertekening van het nieuwe oprichtingsverdrag van de WTO verplichten de lidstaten zich tot alle verdragen en worden sindsdien al deze verdragen als één beschouwd.
[bewerk] Onderhandelingsrondes
De WTO blijft in feite een permanent onderhandelingsforum, met het hoofdkantoor in Genève, dat wel een staf en een bureaucratie heeft en is dus een organisatie zoals de ITO bedoeld was. Onderhandelingen over handelsliberaliseringen vinden plaats in zogenoemde rondes.
Zo is anno 2003 de Doha-ronde, gestart in 2001, aan de gang. Deze ronde zou eind 2004 afgerond moeten zijn, maar de verwachting is pas rond 2007. Eerdere rondes (onder auspicïen van GATT) waren:
- Genève-ronde, 1947
- Annecy-ronde, 1949
- Torquay-ronde, 1950-1951
- Genève-ronde, 1956
- Dillon-ronde, 1960-1962
- Kennedy-ronde, 1962-1967
- Tokyo-ronde, 1973-1979
- Uruguay-ronde, 1986-1994.
Eens in de twee jaar komen lidstaten bijeen in het kader van deze rondes, tijdens de Ministeriële Conferenties. Dan trachten de lidstaten te komen tot gemeenschappelijke regels over nieuwe liberaliseringen van handel, het beslechten van belemmeringen voor handel. De Ministeriële Conferentie is daarmee het wetgevende orgaan van de WTO en de WTO is daarmee een organisatie die regels voorschrijft en dus wetten maakt waaraan haar leden zich dienen te houden.
[bewerk] Verschillen met de GATT
Verschil met de GATT is vooral dat de WTO een groter internationaal secretariaat heeft (ruim vijfhonderd werknemers anno 2003), het aantal sectoren waarover onderhandeld wordt (niet alleen goederen zoals bij GATT, maar ook diensten en intellectuele eigendomsrechten), en dat het binnen de WTO mogelijk is voor lidstaten om lid staten onherroepelijk aan te klagen wegens het overtreden van regels die binnen het raamwerk van de WTO zijn afgesproken. De WTO kent hiervoor een geschillenbeslechtingorgaan (Dispute Settlement Body). Bij dit orgaan kunnen de lidstaten afdwingen dat nieuwe handelsbelemmeringen ongegrond verklaard worden, waarna zij tegenmaatregelen mogen nemen in de vorm van legitieme handelsbeperkingen ter hoogte van een bepaald bedrag. Bij de GATT was er ook een geschillencommissie, maar uitspraken hiervan konden geblokkeerd worden en waren minder vergaand.
[bewerk] Besluitvorming binnen de WTO
Binnen de structuur van de WTO nemen de lidstaten besluiten over liberaliseringen van de handel die moeten gelden voor alle leden. De WTO is eigenlijk een forum, of zoals Maes stelt in een artikel over besluitvorming in de WTO, liever een arena, "waar alle leden hun eigen handelsbelangen verdedigen". De WTO-arena bevindt zich vooral in Genève, waar het hoofdkantoor van het secretariaat van de WTO is gevestigd, maar ook de Algemene Raad (General Council) die bestaat uit ambassadeurs en hoofden van delegaties. In diverse werkgroepen, zoals de Goederen Raad (Goods Council), Diensten Raad (Services Council) en Intellectuele Eigendom Raad (Intellectual Property Council), onderhandelen de permanente afgevaardigden over voorbereidingen voor de Ministeriële Conferenties, die eens in de twee jaar plaatsvinden. Daarnaast zijn er talloze onderwerpen en comités over onder meer handel en milieu, handel en ontwikkeling, en toetreding van nieuwe leden. Voorbereidend op de Ministeriële Conferentie zijn er in het verleden ook miniconferenties geweest, waar door hogere afgevaardigden van een select groepje lidstaten over de ontwerpteksten reeds wordt onderhandeld. Dit vindt plaats zodra men er in Genève zelf niet uitkomt en er geen overeenstemming is over een onderhandelingstekst voor de Ministeriële Conferenties.
Een van de veel genoemde bezwaren tegen de WTO is de handelingswijze ervan, in het bijzonder haar "consensus building". Dit besluitvormingsproces is ondoorzichtig en niet democratisch, zo vinden critici. Dit is een wat ouder commentaar, waar de GATT ook onder gebukt ging. In theorie hebben alle lidstaten een gelijke stem. Hoewel officieel mogelijk (WTO 2002), is stemmen nog nooit voorgekomen. De lidstaat die zich tijdens de vergaderingen niet tegen een voorstel uitspreekt, wordt geacht ervoor te zijn. Deze vorm van "consensus building" vindt plaats buiten de formele vergaderingen, in de "achterkamertjes". Dit overleg wordt beschouwd als noodzakelijk inherent aan de WTO en "neemt de overhand als de tijd begint te dringen of belangrijke beslissingen genomen moeten worden" (Maes 2002).
[bewerk] Zie ook
- Lijst van internationale organisaties waarvan Nederland lid is
- Protestbeweging rond de WTO-ministerstop in Seattle
[bewerk] Externe links
- Officiële homepage
- WTO-pagina van het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken
- Verdragen door de WTO
[bewerk] Kritische WTO links
| Bron(nen): |
|
