Hieronim Morsztyn
Z Wikipedii
Hieronim Morsztyn h. Leliwa (1581 - ok. 1623) - polski poeta wczesnobarokowy.
Wychowany przez Samuela Łaskiego, sekretarza koronnego. W swej poezji sławił zarazem życie ziemiańskie i dworskie. Zbiór jego wierszy Światowa rozkosz ukazał się w 1606 roku. Przypisuje mu się też autorstwo Summariusza wierszów, który składa się z ponad 300 utworów o zróżnicowanej formie i tematyce (w 1655 trzy najdłuższe z nich wydano pt. Philomachia). Przypuszcza się, że napisał ponadto Antipasty małżeńskie (1650), w których zawarł słynną romanię (opowieść fantastyczno-przygodową) o królewnie Banialuce (stąd przysłowie). Jak podaje dr Radosław Grześkowiak, niemal cała spuścizna Hieronima Morsztyna dotarła do nas w postaci rozproszonych odpisów z XVII i XVIII w.
"Światowa Rozkosz" w ostatnim czasie zyskała, niewątpliwie, na popularności. Na urodę i oryginalność tego poematu składa się wiele elementów; są to przede wszystkim: język, barwność opisu świata, narracja i bogactwo znaczeń. Od pewnego czasu poemat ten zajmuje pozycję utworu otwierającego pewien typ poezji - poezję światowych rozkoszy. Liczne wydania z XVII wieku świadczą, iż utwór cieszył się popularnością. Później wznowień zaniechano i poemat został zapomniany.
Anna Kochan w artykule "Niektóre problemy "Światowej Rozkoszy" Hieronima Morsztyna. Próba charakterystyki" wydanym w czasopiśmie "Prace Literackie" XXXVI, Wrocław 1998, opisuje dokładniej problematykę utworu.
Na podstawie obszernego studium o Hieronimie Morsztynie wydanego przed laty przez Marię Dynowską w "Pamiętniku Literackim", za pewny fakt możemy przyjąć, że ojcem Hieronima Morsztyna był bachmistrz wielicki, Florian, syn Stanisława. Matką Hieronima była druga żona Floriana, Zuzanna Łaska. Miał też Hieronim kilka sióstr (Elżbietę, Jadwigę, Annę i Katarzynę). O młodości Hieronima Morsztyna, pobieranych przez niego naukach i szkołach do których uczęszczał, wiemy niewiele. Jedynie wyznanie poety w dedykacji "Zwierciadła" informuje, że przez trzy lata dzięki pomocy wuja Samuela pobierał nauki w znanej szkole jezuickiej w Braniewie.
Część bieżących informacji została sporządzona na podstawie artykułów Radosława Grześkowiaka, Pauliny Buchwald-Pelcowej oraz Anny Kochan.
