I wojna indochińska
Z Wikipedii
I wojna indochińska - partyzancki konflikt zbrojny prowadzony w latach 1946-1954 pomiędzy Demokratyczną Republiką Wietnamu a Francją o wyzwolenie Wietnamu spod kolonialnej administracji francuskiej.
Spis treści |
[edytuj] Przyczyny
Wietnam włączony został do Indochin Francuskich w drugiej połowie XIX wieku. Podczas II wojny światowej kraj przejęli pod swoje panowanie Japończycy, lecz pozostawili w nim administrację francuskiego rządu Vichy. Gdy w 1945 roku Japonia chyliła się ku upadkowi, Wietnamczycy uznali, że jest to sprzyjająca okazja do zdobycia niepodległości.
Dwa dni po zrzuceniu bomby atomowej na Hiroszimę, 8 sierpnia 1945 roku Ho Chi Minh utworzył Komitet Wyzwolenia, a 13 sierpnia wybuchło ogólnonarodowe powstanie. Walki z wojskami japońskimi trwały dwa dni.
Po kapitulacji Japonii wojska Viet Minhu, którego Ho Chi Minh był przywódcą politycznym, zajęły północną część kraju, zmusiły cesarza Bao Dai do abdykacji i 2 września 1945 roku przy poparciu USA ogłosiły powstanie Demokratycznej Republiki Wietnamu.
Szybka kapitulacja Japończyków zaskoczyła Francuzów, którzy nie mieli w Wietnamie wystarczających sił wojskowych. Dopiero od połowy września do Wietnamu zaczęły napływać wojska francuskie, brytyjskie i amerykańskie. Ho Chi Minh działał szybko i skutecznie: jego siły rosły z dnia na dzień, a oddziały Viet Minhu dotarły do Sajgonu na południu kraju. Rząd francuski przystał na negocjacje. Ho Chi Minh również zdawał sobie sprawę, że osłabienie Francuzów jest przejściowe i jeżeli nie wykorzysta tego teraz, za kilka miesięcy w Wietnamie wylądują dobrze uzbrojone dywizje. 6 marca 1946 roku w Paryżu, rząd Demokratycznej Republiki Wietnamu i Francji podpisały porozumienie, uznając Republikę Wietnamu za państwo wolne, z własnym rządem, parlamentem i wojskiem, ale stanowiące część federacji indochińskiej Unii Francuskiej.
Na południu kraju w tzw. Kochinchinie Francuskiej, który od 1862 roku był kolonia francuską, 6 marca 1946 roku Francja przywróciła swoją administrację kolonialną.
Posuwająca się od północy Narodowa Armia Chińska, zmusiła rząd Ho do zwrócenia się w lutym 1946 roku do Francji z prośbą o pomoc. DRW zgodziła się na ograniczenie niepodległości Wietnamu w ramach kontrolowanej przez Francję Federacji Indochińskiej, w zamian za wymuszenie na Chinach wycofania swoich wojsk z terytorium Wietnamu. Po wkroczeniu wojsk francuskich do Hanoi doszło jednak 10 listopada 1946 do incydentu pomiędzy celnikami francuskimi a żołnierzami Viet Minhu w Hajfongu, efektem czego było wysunięcie przez Francję ultimatum dotyczącego przekazania im portu. Osiem dni później wojska francuskie wzięły port siłą zabijając kilka tysięcy osób i w nocy z 19 na 20 listopada 1946 roku obaliły rząd Ho Chi Minha. Rozpoczęła się pierwsza wojna indochińska.
[edytuj] Przebieg
18 grudnia 1946 roku dowodzący wojskami francuskimi w Wietnamie generał Morliere wydał rozkaz rozbrojenia oddziałów wietnamskich w Hanoi. Okręty francuskie zbombardowały port w Hajfongu. Kilka godzin później prezydent Ho Chi Minh proklamował ogólnonarodowe powstanie. Krwawa, zacięta i bezwzględna wojna trwała 8 lat.
W pierwszym okresie wojny przewagę zyskały wojska francuskie, które zdobyły kontrole nad głównymi szlakami komunikacyjnymi północy, a nawet przez pewien czas prowadziły poszukiwania przywódców Viet Minhu. Jednakże w roku 1949 wojska komunistycznych Chin zdobyły przewagę nad wojskami chińskiego Kuomintangu i proklamowały utworzenie Chińskiej Republiki Ludowej. Zajęcie przez komunistów prowincji graniczących z Wietnamem, spowodowało przerwanie pierścienia nieprzyjaznych państw otaczającego Demokratyczną Republikę Wietnamu. Dzięki dostawom broni z Chin, dowodzącemu wojskami komunistycznymi Vo Nguyen Giapowi udało się przebudować i rozszerzyć armie partyzancką, która w kwietniu 1949 roku liczyła już 300 tys. żołnierzy.
Giap uderzył najpierw na osamotnione francuskie placówki, koncentrując przeciw nim przeważające siły, w walkach tych Francuzi ponieśli znaczne straty. W 1950 roku partyzanci zmienili taktykę i zaczęli atakować bardziej znaczące garnizony w pobliżu granicy chińskiej. Po sukcesach wojsk Giapa pod Lao Khe w Dong Khe 25 maja 1950 roku Francuzom udało się zmusić partyzantów do wycofania się. Po zakończeniu się pory deszczowej wojska Viet Minhu ponowiły atak, tym razem zakończony sukcesem. 3 października Francuzi postanowili wycofać pozbawiony wsparcia garnizon w Cao Bang. Wycofujące się wojska były nieustannie atakowane przez partyzantów Giapa. Aby odwrócić uwagę Viet Minhu Francuzi zrzucili batalion spadochroniarzy, który tak jak wycofujący się garnizon został rozbity. Francuzi stracili około 6 tys. ludzi. Giap przekonany o szybkim zwycięstwie swoich wojsk posuwał się szybko w stronę Hanoi przekształcając wojsko partyzanckie w regularna armię. Generałowi Jeanowi de Lattre de Tassigny udało się jednak szybko pozbierać rozproszone siły i obsadzić ciąg pozycji obronnych wokół Hanoi (znanych jako "linia de Lattre'a"), a po ściągnięciu artylerii, lotnictwa i rezerw powietrzno-desantowych wciągnąć 13 stycznia 1951 roku w pułapkę schodzące z gór wojska Giapa i po 3 dniach walki zmusić je do odwrotu. Viet Minh próbował zdobyć Hanoi jeszcze dwa razy pod koniec marca i pod koniec maja, lecz oba ataki zakończyły się niepowodzeniem.
W listopadzie 1951 roku wojska francuskie przeszły do ofensywy i zajęły Hoa Binh lecz partyzantom udało się odciąć je od Hanoi i zmusić 22 lutego 1952 do wycofania się. 17 października Giap natarł na garnizony stacjonujące na północy od Hanoi wzdłuż łańcucha Nghia Lo. Francuzi znów zostali zmuszeni do wycofania wojsk. Viet Minh kontrolował już teraz większość północnego Wietnamu poza linią de Lattre'a.
W odpowiedzi wojska francuskie zaatakowały wzdłuż Rzeki Lo (operacja Lotaryngia) jednak wkrótce na skutek błędów, zbyt rozciągniętej linii frontu, zostali zmuszeni do odwrotu. 9 kwietnia 1953 roku wojska Giapa rozpoczęły inwazję Laosu, po zdobyciu zbiorów opium i zasileniu lokalnych partyzantów Viet Minh jednak wycofał się. Francuzi zinterpretowali to jako zwycięstwo i dochodząc do wniosku, że taktyką zaopatrywanych przez lotnictwo placówek użytą w Laosie uda się odeprzeć siły Viet Minhu w Wietnamie. Jako idealne miejsce na taką placówkę wybrana została leżąca w pobliżu granicy z Laosem wioska Dien Bien Phu. 20 listopada 1953 roku została rozpoczęta operacja Bóbr i w rejon Dien Bien Phu zostało zrzucone sześć batalionów 1 i 2 Francuskiej Powietrzno-Desantowej Grupy Bojowej. Spadochroniarze zajęli długą na 12 i szeroką na 8 mil dolinę, w centrum której zostało ulokowane lotnisko będące jedyną droga zaopatrzenia i kontaktu z oddalonym o 170km Hanoi. Po początkowych sukcesach w grudniu 1953 roku patrole francuskie zaczęły ponosić coraz dotkliwsze straty, a Giap przesunął w kierunku zajętej przez Francuzów doliny znaczne siły. Dowództwo francuskie przekonane że może zadać partyzantom klęskę w bitwie w samej dolinie zaczęło przekształcać bazę budując wokół niej szereg umocnień, rzekomo nazwanych imionami kochanek dowódcy garnizonu płk. Christiana de Castries'a (Anne-Marie, Gabrielle, Dominique, Eliane, Huguette, Beatrice, Isabelle). Giap w tym czasie ściągnął na wzgórza wokół Dien Bien Phu około 55 tys. żołnierzy, a także rozlokował artylerię. 31 stycznia 1954 roku pierwsze patrole francuskie starły się z siłami Viet Minhu, w dniach następnych po kolejnych potyczkach patroli wysyłanych we wszystkich kierunkach Francuzi zdali sobie sprawę z oblężenia. 13 marca 1954 roku o godzinie 17:00 atak artylerii Viet Minhu zniszczył stanowiska artylerii francuskiej a także samoloty znajdujące się na pasie startowym. Następnie Giap zaatakował umocnienia "Beatrice" wysyłając tam piechotę i kompletnie zaskakując obrońców.
Po ciężkich walkach umocnienie padło. Następnie artyleria i piechota Viet Minhu zaatakowała umocnienia "Gabrielle", które zostały zdobyte po dwóch dniach walki. Trzy dni później partyzanci zajęli "Anne-Marie" co odsłoniło całkowicie lądowisko i uczyniło je bezużytecznym. 30 i 31 marca Viet Minh skierował kolejne ataki na umocnienia "Dominique", "Eliane" i "Huguette" lecz Francuzi zmusili partyzantów do wycofania się. Oba wojska miały teraz czas na reorganizację. W kwietniu Giap zmienił taktykę i ze zmasowanych ataków przeszedł do powolnego ale systematycznego wdzierania się na teren Francuzów, konstruował też rozbudowaną sieć okopów wokół pozycji francuskich. Francuzi próbowali nalotów na pozycje partyzanckie, ale bez większych rezultatów. 22 kwietnia zaczęły padać deszcze monsunowe zalewając pozycje Francuzów. 2 maja 1954 roku Viet Minh przypuścił ostateczny szturm i zajął część kolejnych umocnień. 7 maja po ponownym ataku padła następna część bronionych przez Francuzów pozycji, a o 17:30 partyzanci wkroczyli do bunkra dowodzenia - padła francuska twierdza w dolinie Dien Bien Phu. Wojska francuskie poddały się.
[edytuj] Bilans wojny
Giap stracił około 20 tys. żołnierzy zaś Francuzi 1 726 zabitych, 1 694 zaginionych i 11 721 wziętych do niewoli.
Klęska wojsk kolonialnych przesądziła o losach zmagań o panowanie nad Wietnamem. Społeczeństwo francuskie nie chciało więcej rozlewu krwi i dalszych ofiar. Nowy premier, po przeprowadzonych w Genewie 20 i 21 lipca rokowaniach, musiał podpisać układy, które podzieliły Wietnam na dwie części według 17. równoleżnika: północną Demokratyczną Republikę Wietnamu (w istocie komunistyczną) oraz Republikę Wietnamu (znaną jako Wietnam Południowy), a Laosowi i Kambodży przyznały niepodległość.
