Kościół św. Katarzyny w Warszawie

Z Wikipedii

Kościół św. Katarzyny na Służewie
Kościół św. Katarzyny na Służewie
Data budowy	1238
Data zniszczenia	1656
Wyznanie	Kościół rzymskokatolicki
Wezwanie	św. Katarzyny
Architekt	m.in. Franciszek Lanci
Budulec	cegła
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Wnętrze kościoła w 2007

Kościół i parafia św. Katarzyny w Warszawie – najstarszy istniejący kościół w obecnych granicach Warszawy w dzielnicy Ursynów w rejonie Służewa. W momencie powstania znajdował się poza granicami miasta.

[edytuj] Historia

Już w 1065 roku istniał na terenie Służewa ośrodek misyjny benedyktynów. Parafia św. Katarzyny została ufundowana w 1238 roku przez księcia Konrada mazowieckiego, erygowana przez biskupa poznańskiego Pawła Bnińskiego. Do XVIII wieku kościół ten podlegał diecezji poznańskiej, później warszawskiej.

Od 1245 roku do XVIII wieku kolatorami kościoła i parafii był ród Służewskich (herbu Radwan), później majątek Służew został nabyty przez właścicieli Wilanowa. Do 1945 kolatorami kościoła byli kolejno: Czartoryscy, Potoccy i Braniccy.

Najpóźniej od początków XVI wieku przy parafii funkcjonowała prowadzona przez marianów szkoła parafialna. Do 1945 roku przy parafii funkcjonował także dom opieki dla starców i osób niepełnosprawnych ruchowo oraz sierociniec. Do rozbiorów działał mały szpitalik dla ubogich.

Niewiele wiadomo o pierwszym budynku kościelnym, badania archeologiczne na terenie parafii potwierdzają przypuszczenie, że na tym samym wzgórzu niegdyś istniał ośrodek kultu pogańskiego (wypalona ziemia wskazuje na ognisko płonące nieustannie przez kilkaset lat), być może więc początkowo jedynie zaadaptowano dawną świątynię pogańską. W XIII wieku zbudowano w tym miejscu kościół drewniany, w późniejszym średniowieczu zaś – murowany kościół w stylu gotyku mazowieckiego, przebudowany w 1742 roku przez księcia Augusta Aleksandra Czartoryskiego (jego ówczesny wygląd uwiecznili Canaletto i Wincenty Kasprzycki) i jeszcze raz w 1848 według utrzymanego w stylu neoromańskim projektu Franciszka Lanciego. Od 1985 roku trwają nieprzerwanie prace remontowe i konserwacyjne na terenie świątyni.

Wnętrze kościoła uległo zniszczeniu podczas potopu szwedzkiego i zostało ponownie ozdobione przez warszawski zakład rzeźbiarski Jana Plerscha (warszawski barok). W 1987 dodatkowe rzeźby zostały wykonane przez zespół Andrzeja Kossa z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Kościół przyozdabiają także inne rzeźby i obrazy, pochodzące z różnych epok: średniowieczne, renesansowe, XIX-wieczne i eklektyczne (z lat 30.).

Obecna dzwonnica została wzniesiona na miejscu poprzedniej w 1881 roku, następnie zniszczona w czasie II wojny światowej i ponownie odbudowana w latach 1991-1994. Znajduje się w niej pięć dzwonów – jeden XVI-wieczny, jeden XVIII-wieczny, jeden z początków XX wieku i dwa współczesne (z 1992 roku).

Budynek plebanii pochodzi z 1640 roku, w jej holu zachowała się ceglana posadzka mazowiecka z XVII wieku.

Na terenie przykościelnym stoi też ukończony w 1993 roku Pomnik Męczenników Terroru Komunistycznego projektu prof. Macieja Szańkowskiego i inż. Sławomira Korzeniewskiego.

W 1992 roku znajdujące się pod powierzchnią wzgórza jaskinie zostały uznane za pomnik przyrody (są siedliskiem wielu gatunków nietoperzy). Na terenie parafii znajduje się też kilka niezwykle starych drzew, w tym 300-letnie lipa i platan.

[edytuj] Parafia

Parafia św. Katarzyny w Warszawie – parafia rzymskokatolicka wchodząca w skład dekanatu służewskiego, erygowana w 1238, najstarsza parafia na Mazowszu.