M3/M5 Stuart

Z Wikipedii

Light Tank M3/M5 Stuart (Dane M3A1 Stuart III / M3A1 DIESEL Stuart IV)
Stuart M5A1
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Trakcja	gąsienicowa
Typ	czołg lekki
Załoga	4
Historia
Prototyp	1940
Lata produkcji	1941 – 1944
Wyprodukowano	22 743 w tym 4526 M3, 4410 M3A1 i 211 M3A1 DIESEL
Dane techniczne
Silnik	7-cylindrowy gwiazdowy silnik gaźnikowy chłodzony powietrzem Continental W-670-91 / 9-cylindrowy gwiazdowy silnik wysokoprężny chłodzony powietrzem Guiberson T-1020-4
Moc	250 KM / 220 KM
Transmisja	mechaniczna
Moc jedn.	19,4 KM/t / 17 KM/t
Wymiary
Długość maks.	4520 mm
Szerokość	2240 mm
Wysokość	2390 mm
Masa
Masa bojowa	12 900 kg
Opancerzenie
Grubość pancerza	kadłub 16 - 44 mm wieża 32 - 51 mm
Osiągi
Prędkości maksymalne
Na drodze	58 km/h
W terenie	30 km/h
Zdolność pokonywania przeszkód
Zasięg	112 - 217 km / 145 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
Artyleryjskie	1 x armata M6 kal. 37 mm z zapasem 106-116 pocisków
Strzeleckie	3 x karabiny maszynowe M1919A4 kal. 7,62 mm z zapasem 6400-7220 naboi,
Wyposażenie dodatkowe
wyrzutnia granatów dymnych 50,8 mm (tylko w brytyjskich)
Użytkownicy
Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Kanada, Australia, Polska, Chiny, ZSRR

M-3/M-5 – amerykański czołg lekki z okresu II wojny światowej.

Nadana mu przez Brytyjczyków potoczna nazwa "Stuart" pochodzi od nazwiska amerykańskiego generała z okresu wojny secesyjnej – Jeba Stuarta.

Spis treści 1 Historia 2 Służba 3 Pojazdy pochodne 4 Pojazdy bazowane na M5 5 Dane taktyczno-techniczne pozostałych wersji czołgu 6 Zobacz też 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

W 1940 amerykański Departament Uzbrojenia opracował projekt nowej odmiany lekkiego czołgu M2. Pogrubiono pancerz i przebudowano układ jezdny oraz zmieniono jarzmo armaty. Tak ulepszony czołg otrzymał oznaczenie M3 i został wprowadzony do uzbrojenia w kwietniu 1941. Wóz był kilkakrotnie modernizowany. Powstały wersje M3, M3 (diesel), M3A1, M3A1 (diesel), M3A3, M5, M5A1. Ogółem w latach 1941-1944 wyprodukowano 22743 czołgi wszystkich wersji.

[edytuj] Służba

Czołgi M3/M5 "Stuart", oprócz USA, były używane przez wojska brytyjskie, kraje Wspólnoty Brytyjskiej, Chiny oraz Związek Radziecki. W armii brytyjskiej nosiły oznaczenia:

• M3 – brytyjska nazwa "Stuart I"
• M3A1 – brytyjska nazwa "Stuart III"
• M3A1 Diesel - brytyjska nazwa "Stuart IV"
• M3A3 – brytyjska nazwa "Stuart V"
• M5 – brytyjska nazwa "Stuart VI"
• M5A1 – brytyjska nazwa "Stuart VI" (tak samo jak modelu M5)

Czołgi lekkie "Stuart" znajdowały się również w jednostkach Polskich Sił Zbrojnych. Czołgi M5A1 znajdowały się w 24 Pułku Ułanów 1 Dywizji Pancernej. Brały udział w bojach we Francji, Belgii, Holandii i Niemczech. "Stuarty" były też w uzbrojeniu II Korpusu Polskiego walczącego we Włoszech.

Po wojnie "Stuarty" były sprzedawane do wielu krajów świata. Miały je w swoim uzbrojeniu armie m in. Dominikany, Haiti, Meksyku, Kolumbii, Hondurasu, Brazylii. W niektórych krajach czołgi te służyły jeszcze w latach 80. XX wieku.

[edytuj] Pojazdy pochodne

• M3 Command Tank – czołg dowódcy, bez wieży.
• M3 with Maxson Turret – z wieżą z poczwórnie sprzężonymi karabinami maszynowymi, nie wszedł do produkcji.
• T2 Light Mine Exploder – wersja do niszczenia min, nie wszedł do produkcji.
• M3A1 with Satan Flame-gun – model z miotaczem ognia używany przez marines. Duży miotacz ognia z zapasem paliwa 600 litrów został zamontowany zamiast armaty, zasięg do 50 metrów, w 1943 zbudowano 20 takich pojazdów.
• M3A1 with ESR-M3 Flame-gun – model z małym miotaczem ognia zamontowanym na miejscu karabinu maszynowego.
• T18 75 mm Howitzer Motor Carriage – prototyp działa samobieżnego z haubicą 75 mm, nie wszedł do produkcji.
• T56 3" Gun Motor Carriage – prototyp działa samobieżnego na podwoziu M3A3 z armatą trzycalową (76,2 mm), nie wszedł do produkcji.
• T57 3" Gun Motor Carriage – jak wyżej, ale z silnikiem czołgu M3 Lee, nie wszedł do produkcji.
• Stuart Kangaroo – bez wieży, z dodatkowymi fotelami, używany jako transporter opancerzony.
• Stuart Recce – zwiadowcza wersja "Kangura" uzbrojona w karabiny maszynowe.
• Stuart Command – pojazd dowódcy, wersja "Kangura" z dodatkowymi radiami.
• Stuart 18 pdr. SP – polowa modyfikacja polegająca na zastąpieniu wieży działem 18 funtowym (kaliber 3,3 cala – 83.82 mm)

[edytuj] Pojazdy bazowane na M5

• M5 Command Tank – bez wieży, z dodatkowym sprzętem radiowym.
• M5A1 with Psy-war equipment – model do prowadzenia "wojny psychologicznej" z zewnętrznymi głośnikami.
• M5A1 with E7-7 Flame-gum – z miotaczem ognia zamontowanym na miejscu głównego działa.
• M5A1 with E9-9 Flame-gun – prototyp bazowany na brytyjskim "Krokodylu".
• M5A1 with E8 Flame-gun – prototyp tylko, bez wieży.
• M5 with T-39 Rocket Launcher – prototyp uzbrojony w wyrzutnię rakiet T39.
• M5 Dozer – czołg-buldożer, bez wieży.
• T27, T27E1 81 mm Mortar Motor Carriage – 2 prototypy samobieżnego moździerza.
• T29 4.2" Mortar Motor Carriage – prototyp moździerza samobieżnego 4,2 cala (106,68 mm).

[edytuj] Dane taktyczno-techniczne pozostałych wersji czołgu

Model	M3	M3A1	M5	M5A1
Załoga	4 osoby (dowódca, celowniczy, kierowca, pomocnik kierowcy)
Masa (kg)	12 454	12 900	14 969	15 412
Długość (z armatą) (m)	4,53	4,52	4,34	4,83
Wysokość (m)	2,65	2,39	2,3	2,3
Szerokość (m)	2,46	2,24	2,25	2,25
Uzbrojenie główne	Armata 37 mm / L56, typu M5 lub M6
Uzbrojenie pomocnicze	3 karabiny maszynowe Browning M1919A4 7,62 mm
Opancerzenie (mm)	10-51	16-51	12-67	12-67
Szybkość maksymalna (km/h)	58	58	58	66
Zasięg (km)	120	112-217	161	161

[edytuj] Zobacz też

• Bernardini X1A

[edytuj] Linki zewnętrzne

• AFV Database
• LemaireSoft
• OnWar: M3 Stuart M3A1 Stuart M3A3 Stuart M5A1 Stuart
• Pojazdy II wojny światowej
• Nase noviny - The M3/M5 (Honey/Stuart) Light Tank