Ośmiotysięcznik
Z Wikipedii
Ośmiotysięcznik – popularne wśród himalaistów jak również miłośników gór i geografów określenie szczytu, którego wierzchołek wznosi się na ponad 8 tysięcy metrów wysokości ponad poziom morza. Takich szczytów na Ziemi wyróżnia się czternaście – 10 w Himalajach i 4 w Karakorum. Wśród nich wyróżnia się pięć tak zwanych wysokich ośmiotysięczników, czyli Everest, K2, Kanchenjunga, Lhotse i Makalu, mające ponad 8500 metrów (w przypadku Makalu – prawie). Warto zauważyć, że magia 8000 metrów występuje tylko w układzie metrycznym miar. W anglosaskim układzie wysokości szczytów podajemy w stopach i wtedy pojawiają się dwudziesto- i dwudziestopięciotysięczniki.
Całą czternastkę ośmiotysięczników nazywa się niezbyt precyzyjnie Koroną Himalajów, prawidłowo Korona Himalajów i Karakorum. Kolejni zdobywcy Korony wymienieni są w odnośnym artykule. Błędną nazwą jest Koroną Gór, która określa najwyższe szczyty górskie wszystkich kontynentów.
Na wysokości 8000 metrów ciśnienie atmosferyczne (a co za tym idzie zawartość tlenu w powietrzu) jest prawie trzykrotnie mniejsze niż na poziomie morza. Jest to główna przyczyna, dla której pierwsze wejście człowieka na wierzchołek szczytu ośmiotysięcznego miało miejsce dopiero w 1950 roku (Annapurna). Wcześniej jednak osiągano i przekraczano granicę ośmiu tysięcy metrów, na przykład podczas prób zdobycia Everestu przez wyprawy brytyjskie w latach 20. ubiegłego wieku.
Spis treści |
[edytuj] Pierwsze wejścia
| L.p. | Nazwa | Wysokość m n.p.m. |
Data zdobycia | Pierwsi zdobywcy | Wejścia zimą – data zdobycia | Wejścia zimą – Pierwsi zdobywcy |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Mount Everest | 8850 | 29 maja 1953 | Edmund Hillary (Nowa Zelandia), Norgay Tenzing (Nepal) |
17 lutego 1980 | Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy (Polska) |
| 2 | K2 | 8611 | 31 lipca 1954 | Achille Compagnoni i Lino Lacedelli (Włochy) |
niezdobyty zimą | |
| 3 | Kanczendzonga | 8586 | 25 maja 1955 | George Band i Joe Brown (Anglia) |
11 stycznia 1986 | Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki (Polska) |
| 4 | Lhotse | 8516 | 18 maja 1956 | Fritz Luchsinger i Ernst Reiss (Szwajcaria) |
31 grudnia 1988 | Krzysztof Wielicki (Polska) |
| 5 | Makalu | 8463 | 15 maja 1955 | Lionel Terray i Jean Couzy (Francja) |
niezdobyty zimą | |
| 6 | Cho Oyu | 8201 | 19 października 1954 | Sepp Joechler i Herbert Tichy (Austria), Psan Dawa Lama (Nepal) |
12 lutego 1985 | Maciej Berbeka i Maciej Pawlikowski (Polska) |
| 7 | Dhaulagiri | 8167 | 13 maja 1960 | Kurt Diemberger i Albin Schelbert (Austria), Nawang Dorje (Nepal) |
21 stycznia 1985 | Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka (Polska) |
| 8 | Manaslu | 8156 | 9 maja 1956 | Toshio Imanishi (Japonia), Gyaltsen Norbu (Nepal) |
12 stycznia 1984 | Maciej Berbeka i Ryszard Gajewski (Polska) |
| 9 | Nanga Parbat | 8126 | 3 lipca 1953 | Hermann Buhl (Austria) | niezdobyty zimą | |
| 10 | Annapurna I | 8091 | 3 czerwca 1950 | Maurice Herzog i Louis Lachenal (Francja) |
3 lutego 1987 | Artur Hajzer i Jerzy Kukuczka (Polska) |
| 11 | Gasherbrum I | 8068 | 4 lipca 1958 | Andy Kauffman i Pete Schoening (USA) |
niezdobyty zimą | |
| 12 | Broad Peak | 8047 | 9 czerwca 1957 | Hermann Buhl, Kurt Diemberger, Markus Schmuck i Fritz Wintersteller (Austria) |
niezdobyty zimą | |
| 13 | Gasherbrum II | 8035 | 7 lipca 1956 | Sepp Larch, Fritz Moravec i Hans Willenpart (Austria) |
niezdobyty zimą | |
| 14 | Shisha Pangma | 8013 | 2 maja 1964 | Hsu Ching (Chiny) | 14 stycznia 2005 | Piotr Morawski (Polska) i Simone Moro (Włochy) |
[edytuj] Zdobywcy wszystkich ośmiotysięczników
| L.p. | Imię i nazwisko | Okres | Kraj |
|---|---|---|---|
| 1. | Reinhold Messner | 1970-1986 |  Włochy |
| 2. | Jerzy Kukuczka | 1979-1987 |  Polska |
| 3. | Erhard Loretan | 1982-1995 |  Szwajcaria |
| 4. | Carlos Carsolio | 1985-1996 |  Meksyk |
| 5. | Krzysztof Wielicki | 1980-1996 | Polska |
| 6. | Juanito Oiarzabal | 1985-1999 |  Hiszpania |
| 7. | Sergio Martini | 1976-2000 | Włochy |
| 8. | Hong-Gil Um | 1988-2000 |  Korea Południowa |
| 9. | Park Young Seok | 1993-2001 | Korea Południowa |
| 10. | Alberto Inurrategi | 1991-2002 | Hiszpania |
| 11. | Han Wang Yong | 1994-2003 | Korea Południowa |
| 12. | Ed Viesturs | 1989-2005 |  Stany Zjednoczone |
| 13. | Alan Hinkes | 1987-2005 |  Anglia |
| 14. | Silvio Mondinelli | 1993-2007 | Włochy |
| 15. | Ivan Vallejo | 1997-2008 |  Ekwador |
[edytuj] Polacy o trzech lub więcej wejściach na ośmiotysięczniki
| L.p. | Imię i nazwisko | Liczba wejść |
|---|---|---|
| 1. | Jerzy Kukuczka | 17 |
| 2. | Krzysztof Wielicki | 15 |
| 2. | Ryszard Pawłowski | 14 |
| 3. | Piotr Pustelnik | 13 |
| 4. | Wanda Rutkiewicz | 8 |
| 5. | Wojciech Kurtyka | 8 |
| 6. | Anna Czerwińska | 8 |
| 7. | Maciej Berbeka | 5 |
| 8. | Piotr Morawski | 5 |
| 9. | Artur Hajzer | 4 |
| 10. | Andrzej Heinrich | 4 |
| 11. | Andrzej Czok | 4 |
| 12. | Aleksander Lwow | 4 |
| 13. | Józef Goździk | 4 |
| 14. | Jacek Berbeka | 4 |
| 15. | Kinga Baranowska | 4 |
| 16. | Leszek Cichy | 3 |
| 17. | Wojciech Wróż | 3 |
| 18. | Tadeusz Karolczak | 3 |
| 19. | Jacek Masełko | 3 |
| 20. | Dariusz Załuski | 4 |
| 21. | Krzysztof Tarasewicz | 3 |
| 22. | Marcin Miotk | 3 |
[edytuj] Linki zewnętrzne
- (pl) Polscy zdobywcy Ośmiotysięczników na stronach czasopisma "Góry i Alpinizm"
- (en) 8000metres.com | Dedicated to 8000 metre mountains, and the mountaineers who climb them
Annapurna • Broad Peak • Czo Oju • Dhaulagiri • Mount Everest • Gaszerbrum I • Gaszerbrum II • K2 • Kanczendzonga • Lhotse • Makalu • Manaslu • Nanga Parbat • Sziszapangma
