Pałac Hatzfeldów
Z Wikipedii
Pałac Hatzfeldów nr rej. 173 |
|
 pozostałości po Pałacu zaadaptowane na galerię |
|
| Miejsce | Wrocław Polska |
| Adres | Wita Stwosza (Albrechtstrasse) 43 |
| Typ budynku | biurowiec |
| Styl architektoniczny | klasycyzm |
| Projekt | Carl Gotthard Langhans |
| Liczba kondygnacji | 4 |
| Rozpoczęcie budowy | 1765 |
| Ukończenie budowy | 1773 |
| Ważniejsze przebudowy | lata 60. XX w. |
| Pierwszy właściciel | Hatzfeldowie |
| Kolejni właściciele | Królestwo Prus, Biuro Wystaw Artystycznych we Wrocławiu |
| Zniszczono | 1945 |
Pałac Hatzfeldów przy ulicy Wita Stwosza 32 we Wrocławiu to pozostałość siedziby książęcej rodziny Hatzfeldów, zaadaptowana po II wojnie światowej przez Edmunda Małachowicza na siedzibę galerii sztuki współczesnej BWA "Awangarda".
Spis treści |
[edytuj] Pałac barokowy[1]
Pierwotnie na miejscu tym znajdowały się od 1308 rezydencje Piastów brzeskich i oleśnickich. Przebudowano je w latach 1714-1722 na pałac w stylu barokowym według projektu Christopha Hacknera. Nie zajmował on całej szerokości kwartału, tuż obok znajdowała się dawna siedziba kurii książąt oleśnickich. Budynek padł w 1760 ofiarą wojny siedmioletniej (spłonął w wyniku ostrzału podczas austriackiego oblężenia). Oba budynki (pałac i dawną kurię) rozebrano i zbudowano na scalonych działkach nowy klasycystyczny pałac.
[edytuj] Pałac klasycystyczny
Rozbudowy dokonał w latach 1765-1773 Carl Gotthard Langhans, jeden z najwybitniejszych architektów niemieckich. Projekt, który okazał się prekursorskim dziełem wczesnego klasycyzmu i neorenesansu we Wrocławiu, przyniósł późniejszemu autorowi berlińskiej Bramy Brandenburskiej znaczny rozgłos.
Odbudowana rezydencja zaliczała się do największych tego typu obiektów nie tylko we Wrocławiu, ale w całym regionie. Zajmowała już całą szerokość kwartału pomiędzy ulicami Krowią a św. Wita. Trzy kondygnacje i mezzanino czyniło z miejskiej siedziby Hatzfeldów znaczący element architektury miasta. Zdyscyplinowana elewacja, nawiązująca do najlepszych wzorów włoskich, należała do najwybitniejszych współczesnych realizacji na skalę europejską.
W 1802 pałac zakupiło miasto i przeznaczyło na siedzibę władz prowincjonalnych i okręgowych. Część jego pomieszczeń zajmowała Kamera Wojenna i Dominialna, przekształcona w lutym 1809 w Rejencję Wrocławską.
[edytuj] Po wojnie
W czasie oblężenia Festung Breslau pałac został bardzo poważnie zniszczony. Na Nowym Targu znajdowała się bateria artylerii. Obawiano się, że pociski mogą zawadzać o budynek, wysadzono więc jego wyższe kondygnacje, aby ułatwić ostrzał. Główna fasada była odspojona i ostatecznie runęła w 1946. Wojnę przetrwał jednak nie tylko portyk balkonowy, hall i boczna ściana od ul. Krowiej, ale cały parter, którego znaczną część rozebrano ze względu na zapotrzebowanie na cegłę do odbudowy Warszawy. Ocalała jedynie sklepiona sień z zabytkowymi kolumnami pochodzącymi z wcześniejszej siedziby Piastów.
Ruiny pałacu Hatzfeldów przez kilkanaście lat po wojnie pełniły rolę planu filmowego. Wrocławska Wytwórnia Filmów Fabularnych organizowała tu ujęcia niektórych filmów wojennych, w których miejsce to służyło jako filmowe miejsce akcji.
Początkowo planowano pełną odbudowę pałacu, powstały nawet bardzo konkretne projekty, później jednak zaniechano odbudowy, m.in. z tego powodu, że był on m.in. siedzibą gauleitera Karla Hanke. Architekci i historycy sztuki, w tym Edmund Małachowicz, próbowali uratować Pałac przed ideologicznym wyrokiem, argumentując, że potomek rodu Hatzfeldów pomagał królowi polskiemu w jednej z bitew, a architekt Langhans to w rzeczywistości rodowity Ślązak, nazywający się Jan Długi[2]. Nic to nie dało i władze zatwierdziły projekt galerii BWA autorstwa Małachowicza (trzeci z kolei, dwa pierwsze zakładały odbudowę pałacu). Projekt ten opracowano jednak w taki sposób, by ocalić jak najwięcej z istniejącej ruiny i nie zamykać drogi do późniejszej rekonstrukcji.
Zgodnie z projektem pałac odbudowano w latach 60. XX wieku jako relikt w postaci niepełnego obrysu rzutu parteru i półpiętra. Od blisko 50 lat budynek mieści galerię sztuki współczesnej "Awangarda".
[edytuj] Remont w 2006
W 2006 w pałacu dokonano pewnych prac remontowych: wymieniono stolarkę okienną oraz drzwi, a także ocieplono fragment przedniej fasady i zamontowano na szczytach przeszklonych galerii jaskrawoczerwone żaluzje. Efekt tego remontu wywołał jednak kontrowersje wśród mieszkańców.
[edytuj] Rekonstrukcja
W marcu 2007 Rada Miejska Wrocławia wydała uchwałę o przygotowaniu postępowania administracyjnego w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji polegającej na odbudowie historycznego budynku. Według zapisów w budżecie miasta, przygotowania do odbudowy będą trwały w latach 2007-2008, a prace budowlane w latach przewidziano na lata 2008-2009[3]. W pałacu mają znajdować się biura Urzędu Miasta Wrocławia.
Przypisy
- ↑ Rycina barokowej fasady Pałacu
- ↑ "Jan Długi" – dosłowne tłumaczenie niemieckiego "Langhans"
- ↑ Kreatywna Polska – Wielka odbudowa
