Piątek, trzynastego

Z Wikipedii

Piątek, trzynastego
Plakat filmu
Oryginalny tytuł	Friday the 13th
Gatunek	horror
Kraj produkcji	USA
Język	angielski
Główne role	Adrienne King, Betsy Palmer, Harry Crosby, Kevin Bacon
Data premiery	9 maja 1980 r.
Czas trwania	95 min.
Produkcja
Reżyseria	Sean S. Cunningham
Scenariusz	Victor Miller
Muzyka	Harry Manfredini
Zdjęcia	Barry Abrams
Scenografia	Virginia Field
Kostiumy	Caron Coplan
Montaż	Bill Freda
Produkcja	Sean S. Cunningham
Dystrybucja	Warner Home Video
Budżet	700 000 USD
Od lat	18
Kontynuacja	Piątek, trzynastego II (1981)
Nagrody
International Mystery Film Festival of Cattolica (nom.), Golden Satellite Award (nom.), Złota Malina (nom.)
Piątek, trzynastego  na Filmweb.pl
Piątek, trzynastego  na IMDb

Piątek, trzynastego (Friday the 13^th) - amerykański horror z podgatunku slasher, jeden z najpopularniejszych slasherów powstałych w latach osiemdziesiątych. Wielokrotnie krytykowany za banalność przekazu, dziś uznawany przez wielu znawców gatunku za pozycję klasyczną, głównie dzięki efektom specjalnym Toma Saviniego i kultowej ścieżce dźwiękowej Harry'ego Manfredini. Głównym negatywnym bohaterem pierwszej części Piątku, trzynastego jest Pamela Voorhees, matka tragicznie zmarłego przez laty Jasona, która mści się za śmierć syna na każdym, kto przekroczy teren obozu nad Crystal Lake.

Spis treści 1 Fabuła 2 Historia Piątku, trzynastego 3 Obsada 4 Opinie na temat filmu 5 Morderstwa 6 Ciekawostki 7 Daty premier 8 Box Office 9 Linki zewnętrzne 10 Przypisy

[edytuj] Fabuła

W roku 1957 w jeziorze Crystal Lake utonął jedenastoletni chłopiec. Rok później w tajemniczych okolicznościach zginęła para nastolatków z umiejscowionego w lesie obozu kempingowego. Wkrótce placówkę zamknięto, ze względu na negatywną sławę. Po latach teren wykupuje przedsiębiorczy Steve Christy, ignorując przestrogi mieszkańców okolicznych osad na temat fatum krążącego nad Camp Crystal Lake. Christy wynajmuje grupę studentów, mających mu pomóc w odnowie obozu. Młodzieżowi pomocnicy zaczynają umierać...

[edytuj] Historia Piątku, trzynastego

Film, którego tytuł pierwotnie miał brzmieć Long Night at Camp Blood (Długa noc w Krwawym Obozie), powstał na fali sukcesu horroru Johna Carpentera Halloween (1978) za jedynie pięćset pięćdziesiąt tysięcy dolarów. Choć został chłodno przyjęty przez krytyków filmowych, zainkasował 39,7 milionów w amerykańskich kinach, plasując się na wysokich pozycjach w zestawieniu box office'u i stał się jednym z najbardziej dochodowych slasherów w historii kinematografii. Sukces finansowy Piątku, trzynastego przyczynił się też do długofalowej kontynuacji wątku morderstw nad jeziorem Crystal Lake, a mianowicie do powstania popularnej serii filmowej, liczącej sobie obecnie jedenaście filmów. Obecnie powstaje remake filmu.

[edytuj] Obsada

Rola	Aktor
Pamela Voorhees	Betsy Palmer
Alice Hardy	Adrienne King
Bill	Harry Crosby
Brenda	Laurie Bartram
Marcie Cunningham	Jeannine Taylor
Jack Burrell	Kevin Bacon
Ned Rubenstein	Mark Nelson
Annie	Robbi Morgan
Steve Christy	Peter Brouwer
szalony Ralph	Walt Gorney
Claudette	Debra S. Hayes
Barry	Willie Adams
Jason Voorhees	Ari Lehman

[edytuj] Opinie na temat filmu

Film był wielokrotnie krytykowany, uznawano go za głupi i pozbawiony znamienia spektakularności; takie opinie pojawiały się głównie wśród krytyków-zwolenników kina artystycznego, którzy projekt Cunninghama mieszali z błotem. Na przestrzeni lat, gdy Piątek, trzynastego stał się filmem kultowym i klasykiem wśród slasherów, a jednocześnie jednym z pierwszych i najbardziej udanych przedstawicieli tego nurtu, zaczęto dostrzegać w nim plusy i film niejednokrotnie zdobywał przychylne recenzje.

[edytuj] Morderstwa

Morderstwa popełnione przez Pamelę Voorhees:

• 1. Barry - zadźgany w brzuch
• 2. Claudette - zadźgana (offscreen)
• 3. Annie - gardło poderżnięte nożem łowieckim
• 4. Ned - poderżnięte gardło
• 5. Jack - strzała wbita w szyję
• 6. Marcie - uderzenie siekiery w twarz
• 7. Brenda - zabita poza ekranem; zwłoki wrzucono przez okno
• 8. Steve Christy - zadźgany nożem łowieckim w brzuch
• 9. Bill - przybity strzałami do drzwi
  

Morderstwa popełnione przez Alice Hardy:

• 1. Pamela Voorhees - zdekapityzowana

[edytuj] Ciekawostki

• W założeniach Seana S. Cunninghama do filmu potrzebni byli tacy nastolatkowie, jakich można zobaczyć w reklamach Pepsi. Takich więc aktorów zaangażowano do horroru.
• Rolę pani Voorhees miała zagrać Estelle Parsons, natomiast w postać Alice Hardy wcielić się miała Sally Field.
• Choć pierwszy obozowicz, zabity w filmowym prologu, miał na imię Barry, napisy końcowe identyfikują go jak Garry'ego.
• Tytuł roboczy filmu brzmiał A Long Night at Camp Blood (Długa noc na Krwawym Obozie).
• Charakteryzator Tom Savini pojawia się w filmie jako zwłoki przerzucone prze okno.
• Podczas gdy Annie wyskakuje z jeepa, na jej prawym łokciu można zauważyć biały ochraniacz.
• W czasie walki z panią Voorhees, Alice wytrąca jej maczetę z rąk. Gdy później dziewczyna podbiega i podnosi to samo narzędzie, znajduje się ono w zupełnie innym miejscu.
• Film kręcony był w New Jersey w USA, oraz w Ontario w Kanadzie.
• Ułożenie włosów Annie podczas sceny jej mordu zmienia się pomiędzy ujęciami.
• Jedną z wyciętych scen, które nie trafiły do końcowej wersji, została scena morderstwa Claudette.
• Scena urojonego ataku Jasona na Alice była filmowana trzykrotnie: we wrześniu, październiku i w listopadzie, gdy temperatura wynosiła 28 stopni celsjusza.
• Bohater drugoplanowy, Steve Christie, ma imię po współproducencie filmu - Steve'ie Minerze.
• W 2004 roku Piątek, trzynastego znalazł się w pierwszej dziesiątce rankingu przeprowadzonego przez sieć wypożyczalni Blockbuster na najbardziej przerażający horror.
• W plebiscycie zorganizowanym w 2004 roku przez Cinema i Stopklatka.pl na najlepszy horror Piątek, trzynastego zajął 5. miejsce.

[edytuj] Daty premier

• Stany Zjednoczone (światowa premiera): 9 maja 1980 r.
• Australia: 12 czerwca 1980 r.
• Japonia: 2 sierpnia 1980 r.
• Niemcy: 23 października 1980 r.
• Argentyna: 30 października 1980 r.
• Szwecja: 10 listopada 1980 r.
• Korea Południowa: 1981 r.
• Francja: 11 lutego 1981 r.
• Turcja: wrzesień 1982 r.
• Norwegia: 15 lipca 1986 r. (re-edycja)
• Finlandia: 13 czerwca 2003 r. (premiera telewizyjna)
• Wielka Brytania: 29 września 2003 r. (wersja uncut)
• Irlandia: 31 października 2005 r. (Dublin Horrorthon Film Festival)

[edytuj] Box Office

Świat

US$ 39,754,601

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona serii
• Piątek, trzynastego w Internet Movie Database (en)
• Piątek, trzynastego w Filmweb.pl (pl)

Przypisy