Stanisław Tym
Z Wikipedii
Stanisław Tym pseud. Andrzej Kill (ur. 17 lipca 1937 w Małkini) - polski satyryk, aktor, komediopisarz, reżyser i felietonista.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
W latach 50. XX wieku studiował w Warszawie, m.in. chemię na Politechnice Warszawskiej, przetwórstwo na SGGW, a także na Wydziale Aktorskim PWST. W czasie studiów pisał teksty i występował w kabaretach studenckich. Był też bramkarzem i szatniarzem w klubie Stodoła. W latach 1960 - 1972 był aktorem, autorem i reżyserem warszawskiego Teatru STS, oraz Kabaretu Owca. W latach 1984-1986 dyrektor Teatru Dramatycznego w Elblągu.
Autor wielu sztuk teatralnych, skeczy (jednym ze słynniejszych jest Ucz się Jasiu w wykonaniu Jana Kobuszewskiego, Wiesława Gołasa i Wiesława Michnikowskiego, prezentowany w kabarecie "Dudek") i słuchowisk radiowych, a także scenariuszy do filmów Stanisława Barei, w których również występował i był współreżyserem. Odtwórca roli kaowca w filmie Marka Piwowskiego Rejs. Współautor i aktor kabaretów Owca, Dudek, Lopek i Wagabunda.
W drugiej połowie lat 90. pisał felietony do tygodnika Wprost, dziennika Rzeczpospolita, obecnie stały felietonista Polityki.
Laureat wielu nagród, m.in. za najlepszy scenariusz do filmu Rozmowy kontrolowane na FPFF w Gdyni w 1992 roku, Nagrody Kisiela dla najlepszego publicysty w 1998 roku, nagrody telewizyjnego Pegaza "za poczucie humoru i przenikliwość umysłu" w 2002 roku.
W 2005 roku ukazał się zbiór jego tekstów i rysunków, zatytułowany "Mamuta tu mam" (który to jest palindromem). Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
[edytuj] Wybrana filmografia
[edytuj] Reżyseria
[edytuj] Scenarzysta
- 1976: Brunet wieczorową porą (pod pseudonimem Andrzej Kill)
- 1978: Co mi zrobisz jak mnie złapiesz
- 1981: Miś
- 1991: Rozmowy kontrolowane
- 1998: "Rozmowy przy wycinaniu lasu"
- 2007: Ryś
[edytuj] Aktor
- 1960: Nikt nie woła
- 1961: Kwiecień - żołnierz
- 1965: Pingwin - osetnik
- 1965: Walkower - działacz
- 1966: Bariera - kelner
- 1967: Paryż - Warszawa bez wizy - żołnierz amerykański
- 1970: Dziura w Ziemi - uczestnik narady w instytucie
- 1970: Rejs - Kaowiec
- 1971: Przygody psa Cywila - bandzior
- 1974: Nie ma róży bez ognia - Zenek
- 1975: Niespotykanie spokojny człowiek - kapitan, dowódca kompanii
- 1976: Smuga cienia - Jacobus
- 1978: Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz? - Dudała/Szymek
- 1981: Miś - Ryszard Ochódzki / Stanisław Paluch
- 1981: Wojna światów - Następne stulecie - Tajniak
- 1991: Rozmowy kontrolowane - Ryszard Ochódzki
- 1993: Uprowadzenie Agaty - Bezdomny
- 1999: Czy można się przysiąść - Pan mecenas
- 2003: Baśń o ludziach stąd - Prezes
- 2004: Iniemamocni (The Incredibles) - Szef (polski dubbing)
- 2007: Ryś - Ryszard Ochódzki
[edytuj] Ciekawostki
- W filmie Rejs Stanisław Tym grając Kaowca wypowiada w słynnym monologu swoją prawdziwą datę i miejsce urodzenia:
- Znamy się mało... więc może ja bym powiedział parę słów o sobie - najpierw. Urodziłem się... urodziłem się w Małkini, w 1937 roku, w lipcu. Znaczy, w połowie lipca... właściwie w drugiej połowie lipca, właściwie... dokładnie 17 lipca. No... to tyle może o sobie - na początek... Czy są jakieś pytania?
- 17 lipca urodziny obchodzi także Ryszard Filipski, aktor, z którego Bareja i Tym kpili z powodu jego nacjonalistyczno-komunistycznych przekonań i zaangażowania politycznego po stronie PZPR:
-
- W filmie Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz Tadeusz Dudała (bohater kreowany przez Tyma) mówi do dyrektora Krzakoskiego (Krzysztof Kowalewski): "Mogę ci tylko zdradzić jego inicjały - R.F." "eref-66" był to jednoosobowy teatr Filipskiego, którego monodram Ja i mój brat wywołał falę krytyki i oskarżeń o antysemityzm. Kpiną z Filipskiego jest także to, że filmowy bohater o inicjałach "R. F." ma być remedium na kłopoty dyrektora Krzakoskiego, a Filipski słynął z wygłaszania szumnych deklaracji bardziej niż z dyskretnych działań.
- Z filmu Miś cenzura nakazała usunięcie nazwiska tego aktora ze sceny relacjonowania przez Ochódzkiego Oli rozmowy z "reżyserem Polańskim". W oryginale Ochódzki mówił: "Oni wszyscy powariowali. Filipskiego chcą ze mnie zrobić!" co zostało zamienione na znaną dziś wersję: "Fronczewskiego chcą ze mnie zrobić!"
- W komedii Poszukiwany, poszukiwana to ręce Stanisława Tyma pieczętują obrazy na początku filmu.
- Ze względu na prywatny spór z Bareją, scenariusz do Bruneta wieczorową porą podpisał jako Andrzej Kill i zrezygnował z głównej roli Michała Romana.
- Postać zniewieściałego kombinatora Malinowskiego (w tej roli Wiesław Gołas), dokonującego zamiany mieszkań, pojawiającą się w Nie ma róży bez ognia Tym stworzył dla potrzeb kabaretu "Dudek". W skeczu pt. Karolkowa niejaki Witold Kocibrzycki (także Gołas) próbował wymóc na dyrektorze spółdzielni (Wiesław Michnikowski) zamianę mieszkania "w związku z przebudową ulicy Karolkowej". Z "Dudka" do scenariuszy filmowych Tyma przeniknęła także postać majstra-mentora (Jan Kobuszewski) pouczającego młodego pracownika o meandrach zawodu (skecz Ucz się Jasiu i film Brunet wieczorową porą).
