Związek Rzemiosła Polskiego
Z Wikipedii
Związek Rzemiosła Polskiego – ogólnopolska organizacja rzemieślnicza pełniąca funkcję organizacji samorządu zawodowego, gospodarczego oraz organizacji pracodawców.
Związek Rzemiosła Polskiego i jego organizacje terenowe (Izby Rzemieślnicze, Cechy) tworzą największą i najstarszą (działającą od 1933 roku) w kraju strukturę samorządu gospodarczego w sektorze prywatnym.
Organizacja samorządu rzemiosła ma charakter "parasolowy": przedsiębiorstwa rzemieślnicze zrzeszają się w Cechach. Cechy z danego regionu wspólnie ze spółdzielniami rzemieślniczymi wchodzą w skład regionalnej Izby Rzemieślniczej. Izby Rzemieślnicze z całej Polski są zrzeszone w Związku Rzemiosła Polskiego.
Spis treści |
[edytuj] Współczesność
W strukturach Związku Rzemiosła Polskiego funkcjonuje 483 cechów, 190 spółdzielni rzemieślniczych, 27 izb rzemiosła i przedsiębiorczości (w tym 26 terytorialnych i 1 izba branżowa). Zrzesza 300 tysięcy, a reprezentuje interesy blisko 600 tysięcy mikro, małych i średnich firm działających w ponad 100 zawodach rzemieślniczych.
Od roku 2002 ZRP jako jedna z czterech organizacji pracodawców w Polsce jest członkiem Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych, a od 2003 członkiem Rady Przedsiębiorczości, w której skład wchodzi 11 czołowych organizacji gospodarczych kraju.
Do podstawowych zadań Związku Rzemiosła Polskiego należy w szczególności:
- ochrona praw i reprezentowanie interesów rzemiosła wobec organów władzy i administracji publicznej, organów samorządu terytorialnego, związków zawodowych oraz innych instytucji krajowych i zagranicznych
- uczestniczenie w dialogu społecznym po stronie pracodawców
- realizacja zadań z zakresu oświaty i wychowania oraz innych zadań o charakterze publiczno – prawnym
- nadzór nad organizacją i przebiegiem procesu przygotowania zawodowego w rzemiośle
- promocja rzemiosła w kraju i za granicą
- wspieranie rozwoju ruchu branżowego (Rada Branżowa Rzemiosła Polskiego)
- instruktaż, szkolenie, doradztwo
- upowszechnianie zasad etyki zawodowej i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorców
Przedstawiciele Związku Rzemiosła Polskiego uczestniczą w pracach m.in.
- Trójstronnej Komisja ds. Społeczno-Gospodarczych i jej zespołach ds.: prawa pracy i układów zbiorowych, ubezpieczeń społecznych, polityki gospodarczej i rynku pracy, budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych, dialogu społecznego, usług publicznych, funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej, współpracy z MOP
- Rady Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego "Teraz Polska"
- Komitecie Europejski Fundusz Społeczny
- Krajowej Rady Spółdzielczej
- Rady Ubezpieczonych
- Rady Nadzorczej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
- Rady Ochrony Pracy
- Naczelnej Rady Zatrudnienia – organ doradczy Ministra Pracy
- Ogólnopolskiej Rady Technicznej
- Rady Nadzorczej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
- Rady Statystyki przy Prezesie Rady Ministrów.
- Rady Gospodarki Żywnościowej przy Ministrze Rolnictwa i Rozwoju Wsi
- Krajowej Rady Konsultacyjnej ds. Osób Niepełnosprawnych przy Pełnomocniku do Spraw Osób Niepełnosprawnych w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej
- Radzy Nadzorczej Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
- Komitetów Monitorujących i sterujące sektorowymi programami operacyjnymi, programami rozwoju regionalnego, Inicjatywą wspólnotową Equal i innymi
[edytuj] Oświata zawodowa
Zadaniem ZRP, które wyróżnia je spośród innych organizacji pracodawców w Polsce jest nadzór nad organizacją oraz egzaminowaniem uczniów szkolących się w rzemiośle.
Rzemiosło dysponuje własnym, niezależnym systemem nadawania tytułów kwalifikacyjnych – czeladnika i mistrza – funkcjonującym na podstawie ustawy o rzemiośle. Obecnie kwalifikacje w firmach rzemieślniczych zdobywa ok. 90 tys. uczniów – młodocianych pracowników. W ciągu roku świadectwa czeladnicze uzyskuje blisko 48 tys. osób uzyskuje, a dyplomy mistrzowskie ponad 4 tys.
W ok. 1000 komisjach egzaminacyjnych zasiada kilka tysięcy specjalistów: mistrzów rzemieślników, inżynierów, techników i nauczycieli zawodu.
Nauka zawodu składa się z dwóch integralnych, równolegle realizowanych części; praktycznej zorganizowanej w zakładzie rzemieślniczym i teoretycznej zorganizowanej w szkole zawodowej lub na kursach dokształcających.
[edytuj] Rada Branżowa
W 2003 roku powołano w ramach ZRP Radę Branżową Rzemiosła Polskiego – nieformalne, kolegialne ciało opiniodawczo-doradczym Zarządu ZRP, której celem jest działanie na rzecz rozwoju i ochrony interesów branż W jej skład wchodzą Ogólnopolskie Komisje Branżowe Związku Rzemiosła Polskiego oraz:
- Ogólnopolskie Stowarzyszenie Firm Tynkarskich
- Stowarzyszenie Rzeźników i Wędliniarzy RP
- Stowarzyszenie Młynarzy RP
- Polska Korporacja Techniki Sanitarnej, Grzewczej, Gazowej i Klimatyzacji
- Stowarzyszenie Stolarzy Polskich
- Stowarzyszenie Rzemieślników Piekarstwa RP
- Stowarzyszenie Parkieciarzy Polskich
- Polskie Stowarzyszenie Dekarzy
- Stowarzyszenie Fotografów
- Przedsiębiorców Branży Fotograficznej RP
- Federacja Stowarzyszeń Radiestezyjnych
[edytuj] Działalność międzynarodowa
Członek organizacji międzynarodowych:
- Europejskiej Unii Rzemiosła, Małych i Średnich Przedsiębiorstw (UEAPME)
- Europejskiego Zrzeszenie Rzemiosła oraz Małych i Średnich Przedsiębiorstw dla Normalizacji. (NORMAPME)
Współpracuje z Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym – organ doradczy Komisji Europejskiej, Rady i Parlamentu Europejskiego oraz Europejskim Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego (CEDEFOP)
Realizuje dwa projekty europejskie w ramach Inicjatywy Wspólnotowej Equal:
- "Przedsiębiorczość w sieci – Internet szansą na wzrost konkurencyjności"
- "Modelowy system przystosowania kadr przedsiębiorstw do zmian strukturalnych w gospodarce"
[edytuj] Konkursy i odznaczenia
Związek Rzemiosła Polskiego organizuje konkursy, służące promocji rzemiosła i przedsiębiorczości, oraz nadaje odznaczenia za wybitne usługi dla środowiska rzemieślniczego. Najbardziej znane to:
- Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta, przyznawana od 1994 roku we współpracy ze Stowarzyszeniem Pisarzy Polskich i Związkiem Literatów Polskich wybitnym pisarzom.
- Szabla Kilińskiego, przyznawana od 1998 roku najwyższe odznaczenie rzemieślnicze
- Odznaczenia za szkolenie uczniów w rzemiośle – nadawane od 1973 r. rzemieślnikom – nauczycielom zawodu, wykazującym się szczególną aktywnością w dziedzinie szkolenia.
[edytuj] Historia
W 1932 roku izby rzemieślnicze powołały działającą nieformalnie Radę Izb Rzemieślniczych, która zorganizowała w grudniu 1932 r. Zjazd Delegatów Izb Rzemieślniczych. Wśród postulatów zjazdu znalazły się m.in. stworzenie przymusu przynależności do cechów, utworzenie Związku Izb Rzemieślniczych, powołaniem instytucji zajmującej się badaniem problemów rzemiosła, podnoszenie poziomu szkolenia w rzemiośle.
Wychodząc naprzeciw postulatom środowiska i pragnąc rozwoju rzemiosła po latach kryzysu, 27 października 1933 rozporządzeniem prezydenta Ignacego Mościckiego o izbach rzemieślniczych ich związku powołany został do życia Związek Izb Rzemieślniczych, który w latach 1972 – 1989 funkcjonował pod nazwą Centralny Związek Rzemiosła, a od grudnia 1989 r. pod obecną nazwą – Związek Rzemiosła Polskiego. Na mocy rozporządzenia 27 grudnia 1933 roku minister Przemysłu i Handlu nadał Związkowi Izb Rzemieślniczych pierwszy Staut.
W 1946 roku Zarządzeniem Ministra Przemysłu dokonano reaktywacji działalności Związku Izb Rzemieślniczych. Dekretem z dnia 21 kwietnia 1948 r. dokonano zmiany przedwojennej ustawy o izbach rzemieślniczych i ich związku. Na jego mocy Związek Izb Rzemieślniczych został wpisany do kategorii organizacji objętych centralnym planowaniem a jego działalność podporządkowana ówczesnym realiom politycznym i gospodarczym.
W 1952 roku został wprowadzony obowiązek gromadzenia i przekazywania do Centralnego Urzędu Planowania wszystkich wiadomości i danych statystycznych dotyczących rzemiosła oraz obowiązek realizowania ustalonych dla rzemiosła planów. Nadzór nad działalnością ZIR sprawował Minister Przemysłu i Handlu.
W 1956 Sejm uchwalił ustawę o izbach rzemieślniczych i Związku Izb Rzemieślniczych, dzięki której rzemieślnicy uzyskali prawo do wyłaniania swych władz w wyborach. Pierwsze wybory władz cechów, izb rzemieślniczych i ZIR odbyły się w 1957 roku.
Porównując statuty ZIR z okresu przed II wojną światową i statuty powojenne można zauważyć, iż w okresie przedwojennym głównym statutowym zadaniem ZIR było reprezentowanie wobec władzy państwowej interesów, w tym głównie interesów gospodarczych rzemiosła jako odrębnej grupy społeczno – zawodowej, a także rozwijanie oświaty zawodowej. ZIR miało ustawowo zagwarantowane prawo zgłaszania w tym obszarze propozycji i wniosków, a także prawo opiniowania aktów prawnych, mających znaczenie dla rzemiosła.
W statutach ZIR z okresu 1948-1972 te uprawnienia zanikły, ustępując miejsca obowiązkom wobec władzy państwowej. Ważnym, merytorycznym zadaniem statutowym ZIR pozostało rozwijanie oświaty zawodowej w rzemiośle.
W wyniku przemian ustrojowych, w 1989 roku uchwalono ustawę o rzemiośle, która zastąpiła ustawę o wykonywaniu i organizacji rzemiosła. Nowa ustawa zmieniła także nazwę ZIR na obecną – Związek Rzemiosła Polskiego. Związek zgodnie z ustawą uzyskał statut organizacji samorządu zawodowego rzemiosła i związku pracodawców. W myśl nowej ustawy zadaniem Związki było zapewnienie zrzeszonym w nim na zasadach dobrowolności organizacjom pomocy w realizacji zadań statutowych, rozwijanie działalności społeczno – zawodowej oraz reprezentowanie interesów rzemiosła w kraju i za granicą. Z katalogu szczegółowych kompetencji i obowiązków ZRP znikły zapisy o konieczności dostosowywania działalności rzemiosła do narodowych planów gospodarczych, a także wszelkie uprawnienia władcze w stosunku do zrzeszonych organizacji i rzemieślników.
Wzmocnieniu uległy zadania z zakresu oświaty zawodowej. Związek uzyskał prawo uczestniczenia w realizacji zadań państwa z zakresu oświaty zawodowej i wychowania w celu zapewnienia zakwalifikowanych kadr dla rzemiosła i całej gospodarki oraz uprawnienie do ustalenia – w porozumieniu z Ministrem Edukacji Narodowej – nie tylko zasad i powoływania komisji egzaminacyjnych, lecz także sposobu przeprowadzania egzaminów, ustalania wzorów dyplomów i świadectw oraz zasad nauki w zakładach rzemieślniczych. Nowym obowiązkiem stało się propagowanie zasad etyki zawodowej i rzetelnego wykonywania zawodu.
W roku 1999 do zadań statutowych ZRP dodano "podejmowanie wszelkich działań, mających na celu przygotowanie małych i średnich przedsiębiorstw oraz ich organizacji do funkcjonowania w warunkach globalizacji obrotu towarowego ze szczególnym uwzględnieniem jednolitego Rynku Europejskiego"
W 2001 roku zdania statutowe zmieniły się na skutek nowelizacji ustawy o rzemiośle oraz uchwalenia ustawy o Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego, sankcjonującej ZRP jako reprezentatywną organizację pracodawców.
[edytuj] Akty prawne
- ustawa z dnia 22.03.1989 r. o rzemiośle, znowelizowanej ustawą z dnia 26.07.2001 r.
- ustawa z dnia 6 września 2001 roku, która usankcjonowała status organizacji samorządu rzemiosła wszystkich szczebli, jako organizacji samorządu gospodarczego
- ustawa z dnia 6 lipca 2001 roku o Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego, która nadała Związkowi status partnera dialogu społecznego.
