Benito Juárez

Z Wikipedii

Benito Juárez (ur. 21 marca 1806 - zm. 18 lipca 1872), Indianin Zapotek, polityk meksykański, pierwszy (i jedyny do tej pory) indiański prezydent Meksyku, przez wielu uważany za najwybitniejszego przywódcę w historii tego kraju.

[edytuj] Biografia

Benito Pablo Juárez García urodził się w wiosce San Pablo Guelatao w stanie Oaxaca. Jego rodzice byli indiańskimi chłopami z ludu Zapoteków i zmarli gdy Benito miał cztery lata. Pracował przy zbiorach kukurydzy oraz jako pasterz do czasu gdy ukończył 12 lat, wtedy bowiem 17 grudnia 1818 udał się do miasta Oaxaca w celu zdobycia edukacji i szansy na lepsze życie. W tym czasie był analfabetą i nie znał hiszpańskiego, tylko język zapotecki.

Pracująca jako kucharka siostra pomogła mu znaleźć pracę służącego, a Franciszkanin Antonio Salanueva pomógł mu w dostaniu się do seminarium w Oaxaca. Po ukończeniu seminarium w 1827 Benito rozpoczął studia prawnicze.

Adwokatem został w 1834 a sędzią w 1842. Był także gubernatorem stanu Oaxaca w latach 1847-1853. Zmuszony udać się na wygnanie z powodu sprzeciwu wobec rządów wojskowego dyktatora Santa Anny, dwa lata spędził w USA w Nowym Orleanie pracując w fabryce cygar. W 1854 brał udział w tworzeniu tzw. Planu z Ayutla, który miał się stać podstawą nowej liberalnej rewolucji w Meksyku. W 1856 Juárez ogłosił doktrynę o wzajemnym poszanowaniu praw narodów i swobodzie samodzielnego i suwerennego wyboru ustroju społecznego.

W 1855 liberałom udało doprowadzić do dymisji Santa Anny. W 1857 ogłosili nową federalistyczną konstytucję i utworzyli rząd, w którym Juarez został wiceprezydentem (prezydentem był wówczas Ignacio Comonfort) i prezesem Sądu Najwyższego. Jednak w grudniu 1857 konserwatyści pod dowództwem generała Felixa Zuloagi wszczęli bunt z poparciem wojska i kleru. Juárez został przez nich aresztowany, ale z niewoli uciekł, przewodząc zwolennikom reform najpierw stanie Queretaro, a następnie w Veracruz. W 1859 podjął radykalną decyzję o konfiskacie majątków koscielnych. Liberałowie ponownie opanowali stolicę kraju w styczniu 1861 a w marcu Juárez został wybrany prezydentem na czteroletnią kadencję.

W tym okresie sytuacja kraju była jednak tragiczna. Bankructwo rządu i zniszczona wojną gospodarka zmusiły Juareza do wstrzymania spłaty długów zagranicznych. Hiszpania, Francja i Anglia zareagowały na to zajęciem Veracruz w grudniu 1861. Hiszpania i Anglia wycofały się wkrótce z interwencji, jednak Napoleon III marzący o wielkim imperium postanowił opanować cały Meksyk. Długi miały stanowić pretekst do interwencji i ustanowienia marionetkowej monarchii z poparciem Francji. Meksykanie wygrali z Francuzami pierwszą bitwę pod Pueblą 5 maja 1862, jednak nie byli w stanie zatrzymać potężnej ekspedycji francuskiej. W 1863 zmusiło to Juáreza i jego rząd do odwrotu na pustynne tereny północnego Meksyku.

W 1864 zostało powołane do życia cesartwo Meksyku z pochodzącym z rodu Habsburgów cesarzem Maksymilianem. Liberalny Maksymilian zaoferował Juárezowi amnestię i stanowisko premiera, ten jednak odmówił współpracy z najeźdźcami. Wkrótce, w związku z rosnącym zagrożeniem ze strony Prus i możliwością interwencji USA francuskie siły okupacyjne zaczęły się wycofywać. W 1867 ostatnie siły cesarza Maksymiliana zostały pokonane a on sam, mimo protestów z zagranicy, został skazany przez sąd wojskowy na śmierć. Juárez odmówił prawa łaski a wyrok został wykonany przez rozstrzelanie.

Juárez został jeszcze dwukrotnie wybrany na urząd prezydenta w 1867 i w 1871, jednocześnie umacniał swoją popularność, ale z biegiem czasu jego rządy stawały się coraz bardziej autorytarne (co wyrażało się m.in. w oszustwach wyborczych czy prześladowaniu opozycji - w tym Porfirio Díaza - późniejszego dyktatora Meksyku). Umarł w 1872 na atak serca podczas pracy w swoim gabinecie przy biurku w pałacu prezydenckim w mieście Meksyk. Jego następcą został dotychczasowy minister spraw zagranicznych Sebastián Lerdo de Tejada. W niestablilnej po śmierci Juáreza sytuacji do władzy doszły ponownie siły konserwatywne i autokratyczne.

Dzisiaj Benito Juárez jest pamiętany jako wybitny przywódca meksykański, reformator i demokrata. Jako pierwszy na Półkuli Zachodniej udowodnił, że Indianin może stać na czele dużego współczesnego państwa. Był zwolennikiem równych praw dla Indian, zmniejszenia wpływów Kościoła, obrońcą niepodległości Meksyku i bohaterem narodowym. Okres jego rządów jest znany jako "wielka reforma" (La Reforma) obejmująca likwidację majątku kościelnego, poddanie armii kontroli cywilnej, likwidacje komun chłopskich i wprowdzenie w życie konstytucji federalistycznej. Był to okres triumfu Meksyku liberalnego, federalistycznego, antyklerykalnego, prokapitalistycznego nad Meksykiem konserwatywnym, centralistycznym i korporacyjnym.

[edytuj] Ciekawostki

• Rocznica urodzin Juareza (21 marca) jest świętem narodowym Meksyku
• Benito Mussolini został tak nazwany na cześć Juareza przez swojego ojca socjalistę
• Juarez został przedstawiony w filmach przez Paula Muniego (1939), Jasona Robardsa (1940), Fausto Tozziego (1965), Helmuta Schellhardta (1988) i Luisa Valdeza (1994)
• Wiele miast, ulic i instytucji w Meksyku zostało nazwanych na cześć Juareza

Poprzednik Miguel Miramón

Prezydent Meksyku 1861-1863

Następca Juan Nepomuceno Almonte

Poprzednik Maksymilian Habsburg (jako cesarz)

Prezydent Meksyku 1867-1872

Następca Sebastián Lerdo de Tejada