Bitwa nad jeziorem Narocz

Z Wikipedii

Bitwa nad jeziorem Narocz (jezioro Narocz – współcześnie na terenie Białorusi) – zakończona niepowodzeniem ofensywa przeprowadzona przez Rosjan na pozycje niemieckie na północnym odcinku frontu wschodniego (zwana też bitwą pod Postawami; 16-30 marca 1916).

Po sukcesach odniesionych nad armią rosyjską w 1915 r. niemieckie naczelne dowództwo zadecydowało o przeniesieniu ciężaru działań wojennych na front zachodni, uznało bowiem, że Rosjanie nie będą zdolni do działań ofensywnych w najbliższym czasie. Tymczasem jednak Stawka – rosyjskie naczelne dowództwo – przygotowywało już plany kolejnych operacji. Pierwszą z nich, zaplanowaną na grudzień 1915 r., zamierzono przeprowadzić w Galicji Wschodniej przeciwko Austro-Węgrom. Ponadto na konferencji alianckiej w Chantilly ustalono m.in., że Rosjanie przystąpią do ogólnej ofensywy na wiosnę 1916 r. wspólnie z pozostałymi koalicjantami. Ofensywę przeciw Austriakom rozpoczęły armie rosyjskiego Frontu Południowo-Zachodniego 27 grudnia 1915 r. Przeciwnik nie dał się zaskoczyć i bronił się bardzo skutecznie. Bitwa noworoczna, jak nazwano tę operację, zakończyła się ostatecznie 19 stycznia 1916 r. niepowodzeniem Rosjan. Mimo ogromnego wysiłku nie udało się im przełamać nieprzyjacielskich pozycji (straty Rosjan – 70000 ludzi, Austriaków – 30000).

Wkrótce jednak zaszła radykalna zmiana w sytuacji strategicznej. Niemcy zaatakowali francuskie pozycje pod Verdun. Francuzi zaapelowali do sojuszników o przeprowadzenie natarć odciążających. Rosjanie odpowiedzieli na apel w końcu lutego 1916 r., podejmując decyzję o rozpoczęciu operacji przeciw Niemcom na północnym odcinku frontu. Jej celem miało być przyciągnięcie uwagi Niemców, związanie ich sił, aby uniemożliwić ich przerzucenie na zachód, wreszcie w razie powodzenia zniszczenie armii niemieckich na północ od Wilna. Armie znajdujące się na styku Frontów Północnego i Zachodniego miały nacierać na odcinku Dźwińsk-jez. Narocz-jez. Wiszniewskie. Wsparcie miały zapewnić natarcia z Jakobstadt (Jēkabpils) na Poniewież i od Smorgoni na Wilno. Główny wysiłek miała przyjąć na siebie wzmocniona 2. Armia gen. Smirnowa z Frontu Zachodniego, nie otrzymała jednak wystarczającego wsparcia artyleryjskiego, ponadto szwankował system dowodzenia. Przeciwnikiem była 10. Armia niemiecka gen. von Eichhorna.

Rosjanie z 2. i 1. Armii ruszyli do ataku 18 marca po dwudniowym, ale mało skutecznym przygotowaniu artyleryjskim, trzy dni później wsparła ich 5. Armia. Natarcie przeprowadzono w trudnych warunkach ze względu na rozpoczynające się roztopy, zabrakło też współpracy i koordynacji działań pomiędzy poszczególnymi korpusami. Rosjanie atakowali przez pierwsze dni z wielkim poświęceniem, ale Niemcy bronili się skutecznie, choć sytuację określali tutaj jako bardzo trudną. Rosjanie tylko na głównym odcinku natarcia osiągnęli lokalne, nieznaczne zyski terenowe, nie przełamali jednak obrony niemieckiej. Wobec roztopów i wysokich strat (ok. 78000 ludzi, podczas gdy Niemcy 30000-40000) zatrzymano ofensywę 30 marca.

Rosjanie nie przygotowali się odpowiednio do bitwy, popełnili błędy w jej trakcie, nie zdołali też wykorzystać swojej przewagi liczebnej. Mimo to wypełnili obietnice dane Francuzom i przyczynili się do osłabienia ataków niemieckich pod Verdun w ostatniej dekadzie marca. Niepowodzenia rosyjskie na początku 1916 r. znów uśpiły uwagę państw centralnych, co w czerwcu przyczyniło się do sukcesu ofensywy Brusiłowa. Z drugiej strony jednak osłabiły znacznie wolę walki w dowództwie obu rosyjskich północnych frontów, co wpłynęło na ich pasywną postawę w czasie ofensywy Brusiłowa.