Gene Wilder
Z Wikipedii
Gene Wilder, właśc. Jerome Silberman (ur. 11 czerwca 1933 w Milwaukee w stanie Wisconsin) – amerykański aktor komediowy, który zagrał w ponad 30 filmach.
Najsłynniejszą jego rolą jest tytułowa postać z filmu Willy Wonka i fabryka czekolady, znany jest też ze współpracy z reżyserem, scenarzystą i producentem filmowym Melem Brooksem. Często występował wspólnie z aktorem komediowym, Richardem Pryorem.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
Wilder był synem żydowskich imigrantów pochodzących z Rosji. Studiował aktorstwo na Uniwersytecie Iowa, który ukończył w roku 1955. Naukę kontynuował w Bristol Old Vic Theatre School w Wielkiej Brytanii, w latach 1956-1958.
Po powrocie do USA podjął pracę w teatrze, jednakże nie jako aktor, a jako kierowca samochodu i nauczyciel fechtunku. Karierę aktorską zaczynał na mniejszych scenach Broadwayu, zanim zadebiutował na głównej jego scenie. Najlepszym dla niego rokiem w tym okresie był 1961, gdy za role w przedstawieniach "The Complaisant Lover" i "Roots" otrzymał nagrodę Clarence Derwent. Pierwsza rola filmowa to epizod w Mother Courage and Her Children w roku 1964 u boku Anne Bancroft, odtąd jego kariera nabrała znacznego przyspieszenia, za sprawą Mela Brooksa, który polubił Wildera i chętnie obsadzał go w filmach.
Pierwsza duża rola Wildera to zakładnik w filmie Bonnie i Clyde. Dwie najgłośniejsze to Willy Wonka w Willy Wonka i fabryka czekolady oraz Leo Bloom w The Producers (1968).
W latach 70. i 80. XX w. występował w wielu filmach wraz z Richardem Pryorem, tworząc z nim jedną z najbardziej charakterystycznych par postaci z różnych ras w komediach tego okresu. Jednakże ich relacja nie była tak sympatyczna, jak sądzili widzowie i jak wynikałoby z filmów. W swej autobiografii Wilder napisał wiele gorzkich słów o Pryorze.
W 1979 zagrał, już bez Pryora, w komedii Harrisona Forda Dzieciak z San Francisco.
Wilder ożenił się z aktorką Gildą Rander w 1984, a owdowiał w 1989, gdy Gilda zmarła na raka jajnika. Odtąd Wilder zaczął aktywnie wspierać profilaktykę chorób nowotworowych. Sam zresztą był hospitalizowany w związku z odmianą białaczki w 1999, leczenie zakończono pomyślnie w 2000.
W 1991 ożenił się powtórnie, tym razem z wykładowcą patologii, Karen Boyer.
1 marca 2005 Wilder wydał swój bardzo osobisty pamiętnik-autobiografię Kiss Me Like A Stranger, opisując w nim okres od urodzenia aż po śmierć pierwszej żony.
[edytuj] Filmografia
- Bonnie i Clyde (1967)
- The Producers (1968)
- Start the Revolution Without Me (1970)
- Quackser Fortune Has a Cousin in the Bronx (1970)
- Willy Wonka i fabryka czekolady (1971)
- Wszystko, czego chcielibyście się dowiedzieć o seksie, lecz boicie się spytać (1972)
- Rhinoceros (1974)
- Blazing Saddles (1974)
- Mały Książę (film) (1974)
- Młody Frankenstein (1974)
- The Adventure of Sherlock Holmes' Smarter Brother (1975) (również reżyser)
- Silver Streak (1976)
- The World's Greatest Lover (1977) (również producent, reżyser i scenarzysta)
- Dzieciak z San Francisco (1979)
- Sunday Lovers (1980) (również reżyseria i scenariusz)
- Stir Crazy (1980)
- Hanky Panky (1982)
- The Woman in Red (1984) (również reżyseria i scenariusz)
- Haunted Honeymoon (1986) (również reżyseria i scenariusz)
- Nic nie widziałem, nic nie słyszałem (1989) (również scenariusz)
- Funny About Love (1990)
- Another You (1991)
- Alice in Wonderland (1999) (jako sztuczny żółw)
Wkrótce:
- Instant Karma (2006) (dubbing)
[edytuj] Występy teatralne
- The Complaisant Lover (Broadway, 1962)
- Mother Courage and Her Children (Broadway, 1963)
- One Flew Over the Cuckoo's Nest (Broadway, 1963)
- The White House (Broadway, 1964)
- Luv (Broadway, 1966)
- Laughter on the 23rd Floor (Londyn, 1996)
