Granatowiec właściwy

Z Wikipedii

Granatowiec właściwy
Punica granatum
Systematyka
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Podklasa	różowe
Rząd	mirtowce
Rodzina	krwawnicowate
Podrodzina	Punicoideae
Rodzaj	granatowiec
Gatunek	granatowiec właściwy
Nazwa systematyczna
Punica granatum
L.

Granatowiec właściwy (Punica granatum L.) - gatunek drzewa lub ciernistego krzewu należący do rodziny krwawnicowatych (Lythraceae). Występuje na Bliskim Wschodzie, w Indiach, na wybrzeżu Morza Śródziemnego i w krajach Kaukazu. Jedna z najstarszych roślin hodowlanych Bliskiego Wschodu. Najstarsze wzmianki o uprawie pochodzą z Sumeru sprzed ponad 3000 lat p.n.e.

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój 

Wysokość 3-5 m o czterokanciastych gałązkach.

Liście 

Naprzeciwległe, szerokolancetowate, z wierzchu ciemnozielone, błyszczące, całobrzegie, opadające na zimę.

Kwiaty 

Obupłciowe, osadzone w pachwinach liści pojedynczo lub w pęczkach, jaskrawopąsowe (u odm. ozdobnych również białe i różowe), dwupostaciowe. Kwiaty wyrastające na tegorocznych pędach są dzbankowate i większe, z normalnie wykształconą dolną zalążnią i szjką słupka oraz pręcikami. Kwiaty rozwijające się na pędach starszych są mniejsze i niedorozwinięte (mają krótszą szyjkę słupka), opadają po przekwitnięciu. Korona pięciopłatkowa, o licznych pręcikach z pomarańczowoczerwonymi nitkami. Większość odm. jest obcopylna.

Owoce 

Jagoda pozorna (nibyjagoda) nazywana granatem, przypominające kształtem i wielkością duże jabłka. Pokryte są twardą skórzastą łupiną barwy purpurowej, fioletowej, czasem brązowej albo białoczerwonawej, z kielichem pozostającym na wierzchołku, zawiera 400-700 tępograniastych nasion. MTN 19-21 g. Nasiona otoczne są osnówkami (arillus) o kolorze najczęściej czerwonym, ale również różowym i żółtym. Osnówki mają galaretowatą konsystencję i są niezwykle soczyste, stanowią część jadalną owocu. Z nich otrzymuje się syrop zwany grenadiną (grenadyną). Obecnie wprowadza się odm. partenokarpiczne, które jako beznasienne są wydajniejsze i łatwiejsze do spożywania.

Wymagania 

Granat uprawia się w klimacie suchym i gorącym.

[edytuj] Zastosowanie

• Roślina uprawna - Granaty zbiera się zanim w pełni dojrzeją. Zawiera fitoestrogeny.
  • Historia: Pierwsze wzmianki o hodowli granatowca znane są z sumeryjskich tabliczek glinianych, następnie wspominany jest on 'Pięcioksiągu' Mojżesza, gdyż w judaizmie miał duże znaczenie obrzędowe. Zakłada się, że uprawę granatowca w obrębie M. Śródziemnego rozpowszechnili Fenicjanie, jego łacińska nazwa Punica dowodzi, że uprawiano go w Kartaginie. Hipokrates zalecał sok przy bólach żołądka, a sproszkowaną okrywę nasienną przy dezynterii i do leczenia ran. W średniowieczu ponownie sprowadzony do Hiszpanii przez Arabów (od nazwy owocu pochodzi założone przez nich miasto Grenada).
• Sztuka kulinarna - czerwonofioletowy sok z granatu (plamy z niego są bardzo trudne do usunięcia), słodki i cierpki zarazem, dobrze gasi pragnienie. Dodaje się go napojów i deserów. Kwaśnym sokiem z dziko rosnących granatów można zastępować sok z cytryny (w przemyśle otrzymuje się z tego soku krystaliczny kwas cytrynawy) . Z owoców odmian słodkich produkuje się wina.
  • Wartość odżywcza: Granaty zawierają cukier (8-19% z tego 5-10% glukozy), białko, kwasy organiczne (głównie cytrynowy od 05-9%), żelazo, wapń, witaminę C.
• Surowiec zielarski: W medycynie śródziemnomorskiej i azjatyckiej wykorzystywana jest kora jako środek przeciwrobaczy. Odwar z kory zawiera alkaloidy: peletierynę i izopeletryninę, które działają paraliżująco na tasiemce. Do tego samego celu medycyna chińska wykorzstuje korę z korzeni. W Azji odwar z kwiatów stosowany jest jako lek przeciwbiegunkowy.
• Garbarstwo: Kora, liście i drewno granatowca zawierają do 32% garbników, które są wykorzystywane do garbowania cienkich, szlachetnych skór (safian) i produkcji farb.
• Włókiennictwo: Z kwiatów granatowca otrzymuje się jaskrawoczerwony barwnik z grupy antocjanów - punicynę, którą m. in. wykorzystuje się do barwienia jedwabiu.
• Z nasion otrzymuje się olej.

[edytuj] Ciekawostki

Owoc ze względu na dużą ilość nasion, uznawany był w starożytności za symbol płodności, a kwiat za symbol miłości. Do dzisiaj w Grecji życzy się nowożeńcom szczęścia, dobrobytu i płodności rzucając na podłogę granat i rozgniatając go. Przez wiele lat cywilizacje krajów rozwijających się uważały go za najbardziej tajemniczy ze wszystkich istniejących owoców.