Jan Ostroróg (starszy wojewoda poznański)

Z Wikipedii

Jan Ostroróg (1436-1501) herbu Nałęcz, wojewoda poznański, publicysta polityczny. Syn Stanisława. Był doradcą królów Kazimierza Jagiellończyka i Jana Olbrachta.

Popierał umocnienie władzy królewskiej, centralizację władzy. Przedstawiał tezę, że król polski podlega tylko władzy Boga, nie ma ponad nim innych władców świeckich. Podkreśla podległość Kościoła władzy świeckiej, sprzeciwiał się płaceniu świętopietrza, żądał przy tym poprawy moralnej duchowieństwa.

Wykształcony na uniwersytetach w Erfurcie i Bolonii w 1459 otrzymał tytuł doktora obojga praw. Był patriotą i rzecznikiem suwerenności Polski. Zdecydowany przeciwnik wpływów niemieckich, choć biorąc pod uwagę klimat epoki (wojny z zakonem krzyżackim, II pokój toruński 1466), jest to zrozumiałe. W swoim programie umieszczonym w dziele Monumentum de rei publicae ordinationem (Memoriał w sprawie uporządkowania Rzeczypospolitej, pełne wydanie 1831) żądał zakazu wygłaszania kazań w języku niemieckim oraz wprowadzenia tylko języka polskiego do urzędów. Prawa wg Ostroroga powinny być równe dla wszystkich, atakował zwracanie się miast polskich o porady prawne do miast matek (głównie Magdeburga i Lubeki) i posługiwanie się prawem niemieckim. Za prawo najwyższe uważa ustawy stanowione przez senat rzymski. Od równości wobec prawa nie powinno być żadnych wyjątków. Swój program uzupełniał o zniesienie dziedziczności urzędów, obowiązek służby wojskowej oraz zniesienie tortur.

Ostroróg zrywał z ideą uniwersalistyczną, był przedstawicielem poglądów średniej szlachty, pomimo postulatu wzmocnienia władzy monarszej.

Jego synami z małżeństwa z księżniczką raciborską Heleną (córką Wacława II Raciborskiego byli Wacław i Stanisław).