Karabin Sa vz. 58
Z Wikipedii
| Samopal vzor 58 | |
 |
|
| Sa vz. 58 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | Czechosłowacja |
| Rodzaj | karabin szturmowy |
| Historia | |
| Prototypy | 1956 - 1958 |
| Produkcja seryjna | 1958 - 1983 |
| Dane techniczne | |
| Kaliber | 7,62 mm |
| Nabój | 7,62 x 39 mm wz. 43 |
| Magazynek | 30 nab. |
| Wymiary | |
| Długość | 636 mm (z kolbą złożoną) 845 mm (z kolbą rozłożona lub stałą) |
| Długość lufy | 390 mm |
| Długość linii celowniczej | 353 mm |
| Masa | |
| broni | 2,91 kg (niezaładowanej) 3,1 kg (załadowanej) |
| Inne | |
| Prędkość pocz. pocisku | 705 m/s |
| Szybkostrzelność teoretyczna | 800 strz./min |
| Zasięg skuteczny | 400 m |
Samopal vzor 58 - czechosłowacki karabin szturmowy kalibru 7,62 x 39 mm. Podobny zewnętrznie do AK, ale o odmiennie zbudowanych mechanizmach wewnętrznych.
Spis treści |
[edytuj] Historia konstrukcji
Armia Czechosłowacji jako jedyna armia Układu Warszawskiego nie wprowadziła do uzbrojenia AK. Zamiast niego używała karabinu Sa vz. 58. Decyzję o opracowaniu nowej broni podjęto w 1948. Ponieważ radzieckie prace nad nabojem pośrednim były okryte głęboką tajemnicą, Czesi postanowili opracować własny nabój. Efektem był wprowadzony do uzbrojenia w 1949 nabój Z-49 kalibru 7,5 x 45 mm. W następnym roku w wyniku prac nad unifikacją kalibrów z Armią Czerwoną nabój przeprojektowano (powstał nabój Z-50 kalibru 7,62 x 45 mm). Opracowano także pierwsze prototypy karabinów na nową amunicję. Jednak dalsze prace zostały zahamowane w wyniku reorganizacji przemysłu zbrojeniowego w 1954. Konstrukcje kalibru 7,62 x 45 uznano za nierozwojowe i rozpoczęto przygotowania do produkcji broni konstrukcji radzieckiej.
W 1956 znowu uznano za najlepsze rozwiązanie skonstruowanie własnej konstrukcji. Założenia programu "Koště" (pol. Miotła) mówiły o skonstruowaniu karabinu kalibru 7,62 x 39 mm o masie nie większej niż 2,7 kg i długości nie większej niż 850 mm. Głównym konstruktorem nowej broni miał zostać Jiří Čermák. Założył on, że nowa broń będzie działała na zasadzie odprowadzania gazów prochowych, z ryglowaniem zamka ryglem wahliwym (taka konstrukcja pozwalała skrócić drogę suwadła i w rezultacie skrócić komorę zamkową). Podstawowym problemem był brak amunicji 7,62 x 39 mm (choć produkowana masowo w ZSRR, nadal miała status tajnej). Dlatego nowy karabin dostosowano do zasilania amunicją 7,62 x 45mm (od razu zakładano przebudowę na kaliber 7,62 x 39).
Prototyp S 56, czyli "Samopal vzor 56" (pistolet maszynowy wzór 56), był gotowy jesienią 1956. Karabin posiadał nietypowo rozwiązany układ gazowy. Otwór gazowy znajdował się 64 mm od krawędzi komory nabojowej, a uchodzące przez niego gazy napędzały krótki (40 mm) tłok gazowy. W następnym roku wyprodukowano serię karabinów oznaczonych jako S 56-2 (konstrukcja nieznacznie zmieniona w stosunku do S 56). Następny prototyp po kolejnych drobnych zmianach oznaczono jako "Samopal-Puška vzor 56 (SaP 56)" (pol. pistolet maszynowy-karabin wz.56). W następnym roku odbyły się dalsze próby karabinu. Po raz pierwszy możliwe było porównanie czeskiej broni z AK.
Efektem prób było przekonstruowanie węzła gazowego. Komorę gazową przesunięto bliżej wylotu lufy. Spowolniło to nagrzewanie się broni. W dawnej komorze gazowej umieszczono sprężynę powrotną tłoka gazowego. Zmieniono także kształt suwadła. Drewniane łoże i kolbę zastąpiono plastikowymi. W 1958 wyprodukowano partię informacyjną karabinu oznaczonego jako "Samopal vz. 52". W styczniu 1960 karabin został przyjęty do uzbrojenia armii czechosłowackiej. Produkcja trwała do 1983. Karabin szturmowy Sa vz. 58 nadal jest standardowym uzbrojeniem żołnierzy czeskich i słowackich.
[edytuj] Wersje
- Sa vz.58P (Pěchotní) - wersja z kolbą stałą
- Sa vz.58Pi (Pěchotní s infradalekohledem) - wersja z kolbą stałą, lekkim dwójnogiem, podstawą do montażu noktowizora NSP-2 i powiększony stożkowy tłumik płomieni
- Sa vz.58V (Vysadkový) - wersja z kolbą składaną
- Sa vz.58P - nie posiadająca odrębnego oznaczenia wersja z kolbą stałą wyposażona w lekki dwójnóg (taki sam jak w wersji Pi) i kompensator wylotowy
[edytuj] Opis konstrukcji
Karabin Sa vz.58 jest indywidualną bronią samoczynno-samopowtarzalną. Zasada działania oparta o wykorzystanie energii gazów prochowych odprowadzanych przez boczny otwór w lufie. Tłok gazowy o krótkim skoku (jest nie połączony z suwadłem, a jego droga po strzale jest krótsza niż suwadła) posiada własną sprężynę powrotną. Zamek ryglowany ryglem wahliwym. Broń wyposażono w zaczep suwadła (po wystrzeleniu ostatniego naboju z magazynka suwadło zatrzymuje się w tylnym położeniu, w tej pozycji możliwe jest napełnienie magazynka z łódki). Mechanizm spustowy bijnikowy umożliwia strzelanie ogniem pojedynczym i seriami. Zasilanie z magazynków 30-nabojowych (niewymiennych z magazynkami AK. Zwolnienie magazynka możliwe tylko lewą ręką (z prawej strony dźwignię zaczepu magazynka zasłania trzpień zaczepu suwadła). Przyrządy celownicze składają się z muszki w osłonie i celownika krzywiznowego ze szczerbiną.
[edytuj] Bibliografia
- Stanisław Kochański, Broń strzelecka lat osiemdziesiątych, Bellona 1991. ISBN 83-11-07784-3
- Leszek Erenfeicht, SA-58 czyli czeski wyrób kałaszopodobny, Strzał 10/2004. ISSN 1644-4906
