Karol Lucjan Bonaparte
Z Wikipedii
Karol Lucjan Bonaparte (fr. Charles Lucien Jules Laurent, 24 maja 1803, Paryż – 29 kwietnia 1857 tamże), książę Canino i Musignano, najstarszy syn Lucjana, brata Napoleona I, był ornitologiem o sławie światowej. Pisał po angielsku, włosku i francusku.
Napoleon, pragnąc by jego rodzeństwo, szczególnie bracia, zawierało małżeństwa z osobami ze starych rodów panujących, nie uznał małżeństwa Lucjana z Aleksandryną de Bleschamp (1778-1855) i rodzina musiała się schronić przed jego niełaską w Rzymie pod opiekuńcze skrzydła papieża Piusa VII. Tam, w Italii, w czasie wędrówek w okolicach zamku rodzinnego w Canino koło Viterbo przyszły uczony zaczął interesować się przyrodą i szczególnie ornitologią.
29 czerwca 1822 Karol Lucjan poślubił w Brukseli kuzynkę Zenajdę Bonaparte (1801-1854), jedną z dwóch córek najstarszego z rodzeństwa Bonapartych Józefa, byłego króla Neapolu i Hiszpanii. Młoda para udała się do USA, gdzie już przebywał Józef Bonaparte. Od 1823 do 1826 Karol Lucjan byl aktywnym członkiem Towarzystwa Naukowego w Filadelfii, w 1824 opublikował swój pierwszy artykuł z dziedziny ornitologii.
W latach 1825 do 1833 Bonaparte wydał w Filadelfii swą American Ornithology w czterech tomach, w 1826 dzieło Ornithology of North America.W tym samym roku powrócił z rodziną do Europy i osiedlił się w roku 1828 w Rzymie. W latach 1832-1841 opublikował swe dzieło o faunie wloskiej, Iconographia della Fauna Italica. Został w tych latach członkiem-korespondentem Francuskiej Akademii Nauk (Institut de France), Królewskiej Akademii Nauk w Berlinie i uniwersytetu w szwedzkiej Uppsali.
W roku 1840 zmarł ojciec Lucjan i Karol Lucjan odziedziczył po nim papieski tytuł księcia Canino i Musignano oraz majątki, które wkrótce sprzedał włoskim książetom Torlonia, tracąc przy tym tytuły związane z tą ordynacją. Z Ameryki wyniósł poglądy demokratyczne; jako przekonany idealista wziął udział w powstaniu rzymskim przeciw wladzy papieskiej w Państwie Kościelnym (1847-1849) i przyjął funkcję zastępcy prezydenta republikańskiego Zgromadzenia Ustawodawczego. Po interwencji wojsk francuskich i klęsce powstania udał sie na emigrację do Leyden i potem do Paryża. Od roku 1854 był dyrektorem paryskiego Ogrodu Botanicznego, Jardin des Plantes.
Z Zenaidą mial dwanaścioro dzieci, spośród których najbardziej się wyróznił Napoleon Lucjan Bonaparte, kardynał. Po śmierci żony Karol Lucjan przyjął na parę lat przed śmiercią święcenia kapłańskie.
Nazwisko Bonapartego nadano wielu nowo odkrytym ptakom, m.in. Rucicapra pyrenaica Bonaparte, Nothocercus bonapartei, Coeligena bonapartei i Gymnobucco bonapartei. Ornitologia zawdzięcza mu opis 181 gatunków ptaków.
[edytuj] Bibliografia
- Nouvelle Biographie Générale, Tome 38, Paris 1862
- Patricia T. Stroud, The Emperor of Nature – Charles Lucien Bonaparte&his World, 2000
