Marian Kukiel

Z Wikipedii

gen. Kukiel (1885-1973)

gen. Marian Włodzimierz Kukiel (ur. 15 maja 1885 w Dąbrowie Tarnowskiej, zm. 15 sierpnia 1973 w Mabledon, Anglia) – polski oficer, historyk i działacz społeczny i polityczny, autor wielu publikacji z zakresu historii wojskowości.

[edytuj] Nota biograficzna

Urodził się 15 maja 1885 w Dąbrowie Tarnowskiej w woj. krakowskim. W 1903 ukończył gimnazjum klasyczne w Tarnowie i rozpoczął studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Franciszka Józefa we Lwowie. Od lat gimnazjalnych zaangażowany w działalność rewolucyjną i niepodległościową. Działacz lwowskiej Organizacji Promienistych i Organizacji Nieprzejednanych.

Pod koniec 1905 został aresztowany i osadzony w więzieniu w Piotrkowie Trybunalskim. W 1908 we Lwowie, wraz z Mieczysławem Dąbkowskim, Władysławem Sikorskim, Kazimierzem Sosnkowskim i Józefem Piłsudskim, założył Związek Walki Czynnej, w 1910 współorganizował zaś Związek Strzelecki "Strzelec". W tym samym czasie studiował i pracował naukowo. W 1909 uzyskał doktorat na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Franciszka Józefa we Lwowie. W latach I wojny światowej żołnierz I Brygady Legionów Polskich i Polskiej Siły Zbrojnej. W 1917 roku ukończył wojenny kurs oficerów Sztabu Generalnego.

31 sierpnia 1917 został pierwszym komendantem Szkoły Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej. Na tym stanowisku rozpoczął służbę w Wojsku Polskim.

W wojnie polsko-rosyjskiej dowodził 51 pułkiem Strzelców Kresowych, następnie XXIV Brygadą Piechoty.

Pod koniec września 1920 objął stanowisko zastępcy szefa Oddziału III Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych. Podlegały mu: najpierw Sekcja Historyczno-Operacyjna, następnie Wydział Historyczno-Operacyjny, które organizował i nadzorował, odpowiadając za kierunek prac badawczych. 1 stycznia 1923 został szefem Wojskowego Biura Historycznego Sztabu Generalnego, przy czym równocześnie – w styczniu 1923 – na własną prośbę został skierowany na kurs dla wyższych dowódców przy Wyższej Szkole Wojennej. Następnie objął stanowisko dowódcy 13 Dywizji Piechoty stacjonującej w Równem. Po stażu dowódczym, 27 stycznia 1925, powrócił na stanowisko szefa Wojskowego Biura Historycznego, kierując jego pracami do przewrotu majowego w 1926, kiedy to opowiedział się po stronie rządowej.

Po przewrocie odszedł z wojska. Pracował naukowo na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie 25 czerwca 1927 przeprowadził kolokwium habilitacyjne. W tym czasie był również dyrektorem Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Należał do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (1923 członek rzeczywisty) i Polskiej Akademii Umiejętności (1932 członek-korespondent, 1937 członek czynny).

W sierpniu 1939 zgłosił się na ochotnika do wojska, nie uzyskując jednak przydziału służbowego; brał udział w obronie Lwowa. Jesienią 1939 przedostał się do Francji, gdzie został powołany przez gen. Sikorskiego na stanowisko zastępcy ministra spraw wojskowych. Po ewakuacji Wojska Polskiego do Wielkiej Brytanii pełnił kolejno funkcje dowódcy Obozów i Oddziałów Polskich w Szkocji, przemianowanych 28 września na I Korpus Polski. 24 września 1942 został ministrem obrony narodowej. Służbę na tym stanowisku pełnił aż do 1949.

Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji. Współzałożyciel Instytutu Historycznego im. gen. Sikorskiego, od 1965 prezes Zarządu Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego. Inicjator i współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polskiego Towarzystwa Historycznego i Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie. Zmarł 15 sierpnia 1973 w szpitalu w Mabledon, został pochowany na cmentarzu Kensal Green w Londynie, u boku żony Stanisławy.