Perz właściwy

Z Wikipedii

Perz właściwy

Systematyka
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Podgromada	Magnoliophytina
Klasa	jednoliścienne
Podklasa	komelinowe
Nadrząd	sitopodobne
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Podrodzina	jęczmieniowe
Plemię	jęczmieniowe
Rodzaj	perz
Gatunek	perz właściwy
Nazwa systematyczna
Agropyron repens

Perz właściwy (Agropyron repens) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny wiechlinowatych. Występuje w Europie i Azji, na obszarach o klimacie kontynentalnym i subkontynentalnym. W Polsce roślina bardzo pospolita na całym niżu i w niższych położeniach górskich.

[edytuj] Charakterystyka

Łodyga: Źdźbła prosto wzniesione lub podnoszące się, nagie i gładkie, z kolankami i międzywęźlami. Osiągają wysokość 20-150 cm.

Liście: Wyrastają na łodydze skrętolegle, są żywozielone lub sinozielone, płaskie, równowąskie, o szerokości 4-15 mm. Otwartymi pochwami obejmują łodygę, młode pochwy liściowe są nieco owłosione, starsze są nagie. U nasady mają duże, wąskie ostrogi, sierpowato obejmujące źdźbło. Blaszka liściowa z wierzchu szorstka, z prześwitującymi nerwami, języczek liściowy krótki, delikatnie ząbkowany, przeważnie rdzawy.
Kwiaty: Na szczycie łodygi zebrane w spłaszczone kłosy o długości ok. 10 cm. Każdy kłos składa się z ok.15-20 gęstych, jajowatolancetowatych, spłaszczonych po bokach kłosków. Kłoski o długości 10-15 mm, nieco odstające, zwykle 3-5 kwiatowe, ustawione na łodydze w dwóch szeregach, szeroką stroną do środka kłosa. 2 plewy niemal jednakowe, o długości 6-12 mm, zwykle 5-7 nerwowe. Dolna plewa lancetowata, zwykle zaostrzona i zakończona ością o długości do 6 mm. Roślina kwitnie od czerwca do września, jest wiatropylna.

Owoc: Równowąski, podługowaty, szarobiały lub żółtawy ziarniak o długości ok. 7-8 mm, nieco ponad 1 mm szerokości. Jest oplewiony.
Kłącze: Jasne, z dużymi i licznymi rozłogami. Rozłogi te, o długości dochodzącej nawet do 15 m rozrastają się poziomo na niedużej głębokości.

Biotop, Wymagania: Doskonale radzi sobie na wszystkich typach gleb uprawnych (z wyjątkiem skrajnie suchych gleb piaszczystych). Apofit, pospolity i bardzo uciążliwy chwast pól uprawnych. Rozprzestrzenia się przez nasiona dostające się do gleby wraz z ziarnem siewnym. W uprawach rolnych rozmnaża się wegetatywnie – odtwarzając się nawet z niewielkich fragmentów rozłogów. Geofit ryzomowy, gatunek charakterystyczny dla zespołu roślinności Trifolio fragiferae-Agrosteitalia stoloniferae. Masowo zarasta ugory i nieużytki rolne. Rośnie także na siedliskach naturalnych – w zaroślach i na skrajach lasów. Jest bardzo wytrzymały na niesprzyjające warunki środowiska i doskonale radzi sobie w konkurencji z innymi roślinami o wodę i światło.

[edytuj] Zmienność

Tworzy mieszańce z perzem sinym i perzem sitowym.

[edytuj] Zastosowanie

Roślina lecznicza :
- Surowiec zielarski : kłącze (Rhizoma Graminis) zawiera takie składniki, jak: inulina, saponiny, olejki eteryczne, kwasy organiczne, śluzy, cukry, krzemionkę, duże ilości węglowodanów, sole mineralne (zwłaszcza potas i żelazo), witaminę C).
- Działanie : moczopędne, przeciwbakteryjne, przeciwgorączkowe, żółciopędne. Największe zastosowanie znajduje w leczeniu chorób przemiany materii, jako tzw. ziółko czyszczące krew – w leczeniu choroby reumatycznej, choroby moczanowej, trądziku i w początkowych stadiach cukrzycy. Używa się go po zatruciach, gdy trzeba z organizmu jak najszybciej usunąć trucizny, jak również po przebytych zakażeniach. Wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych. Stosowany jest także w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, przy obrzękach wątroby, zmniejszonym wydzielaniu żółci, kamicy żółciowej, hemoroidach. Najczęściej stosowany jest w postaci odwaru.
Odwar z kłączy (1 łyżkę stołową rozdrobnionego suszu zalać 1 szklanką wody, doprowadzić do zawrzenia i od tego momentu gotować pod przykryciem przez 5-7 minut, przecedzić w razie potrzeby pić 2-3 razy dziennie po 2/3 szklanki) to bardzo skuteczny środek moczopędny i zalecany pomocniczo w cukrzycy. Jego picie stosuje się również w chorobach nerek, pęcherza moczowego, dolegliwości ze strony wątroby, kamicy nerkowej i żółciowej, złej przemianie materii i jako zioło „czyszczące krew”.

- Zbiór i suszenie : zebrane kłącze myje się, tnie na drobniejsze kawałki i suszy w naturalnych warunkach.
Jego zastosowanie rolnicze jest niewielkie - ziele i kłącza mogą być używane jako pasza dla zwierząt.

Kłącze perzu z rozłogami

[edytuj] Ciekawostki

W dawnych czasach, gdy głód był częstym towarzyszem ludzi, dodawano do mąki zmielone kłącza perzu. Obecnie wiadomo, że dodatek ten nie tylko ma własności odżywcze, ale również korzystnie oddziałuje na zdrowie.