Tadeusz Łomnicki
Z Wikipedii
Tadeusz Łomnicki (ur. 18 lipca 1927 w Podhajcach niedaleko Lwowa, zm. 22 lutego 1992 w Poznaniu) - polski aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny, pedagog oraz założyciel i pierwszy dyrektor warszawskiego Teatru Na Woli. Ogromny dorobek artystyczny Łomnickiego obejmuje 82 role sceniczne, 51 ról filmowych, 26 ról w spektaklach teatru TV, 12 reżyserii teatralnych. Dwie spośród jego sztuk - "Noe i jego menażeria" i "Kąkol i pszenica" doczekały się realizacji.
Był aktorem o nieograniczonych, jak pisano, możliwościach wyrazu i umiejętnościach przeistaczania się. Do historii teatru przeszły jego role Orestesa w "Ifigenii w Taurydzie" Goethego, Artura Ui w "Karierze Artura Ui" Brechta, Solonego w "Trzech siostrach" Czechowa, Łatki w "Dożywociu" Fredry, Kapitana Edgara w "Play Strindberg" Dürrenmatta - wszystkie w Teatrze Współczesnym, a także jego Prysypkin w "Pluskwie" Majakowskiego w Teatrze Narodowym.
W 1969 został prorektorem, a w następnym roku rektorem warszawskiej PWST. W 1976 założył i objął dyrekcję oraz kierownictwo artystyczne Teatru Na Woli. Zagrał tu m.in. Goyę w "Gdy rozum śpi" Vallejo, Bukara w "Przedstawieniu "Hamleta" we wsi Głucha Dolna", Fantazego w "Fantazym" Słowackiego i Salieriego w "Amadeuszu" Shaffera. W 1981 zrezygnował z dyrekcji Teatru Na Woli, zakończył też swoją drugą kadencję jako rektor PWST.
W ostatnich miesiącach życia bez reszty pochłaniała go praca nad szekspirowskim królem Learem w Teatrze Nowym w Poznaniu. 22 lutego 1992 zasłabł na scenie w czasie próby i tego samego dnia zmarł nie odzyskawszy przytomności. Ostatnie jego słowa były słowami Leara: "Więc jakieś życie świta przede mną. Dalej, łapmy je, pędźmy za nim, biegiem, biegiem!". Po jego śmierci Jan Kott napisał, że "odszedł jeden z największych aktorów w jego pokoleniu. W Polsce i na świecie".
Tadeusz Łomnicki zagrał również wiele ról filmowych - w takich produkcjach jak "Pokolenie" i "Człowiek z marmuru" Andrzeja Wajdy, "Eroica" Andrzeja Munka, "Przypadek" Krzysztofa Kieślowskiego oraz "Pan Wołodyjowski" i "Potop" Jerzego Hoffmana, gdzie zagrał postać pułkownika Michała Wołodyjowskiego.
Jego imieniem w 1996 roku nazwano warszawski Teatr Na Woli. W ankiecie tygodnika "Polityka" przeprowadzonej w 1998 roku czytelnicy tego tygodnika uznali go za największego polskiego aktora XX wieku.
[edytuj] Bibliografia
- Tadeusz Łomnicki - Witold Filler, 1976
- Spotkania teatralne - Tadeusz Łomnicki, wybór i oprac. Maria Bojarska, 1984 ( ISBN 8306011317 )
- Król Lear nie żyje - Maria Bojarska, 1994 ( ISBN 8390117878 )
