Komuna e Ferizajt

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Ky artikull merret me Komunën Ferizaj. Për artikullin Ferizaj shiko në fletën përkatëse.

Komuna e Ferizajt


Statistika
Popullsia -dendësia	145.000 banorë 201.3 banorë/km²
Sipërfaqja	720 km²
Administrata
Shteti	Kosova
Qarku	Ferizaji
Adresa e kuvendit	?
Posta	70000
Prefiksi telefonik	0381 290
Faqe zyrtare	KK Ferizaj
Politika
Kryetar	Faik Grainca
Partia udhëheqëse	LDK

Komuna e Ferizajt është njësi administrative në pjesën jugore të pjesës qendrore të Kosovës me qendër në Ferizaj. Komuna e Ferizajt është një udhëkryq i rëndësishëm, nëpër të cilin kalojnë rrugët kryesore lindje-perëndim dhe veri-jug. Nëpër këtë qytet kalojnë rrugët kryesore magjistrale që shkojnë edhe jashtë Kosovës. Ferizaji është një qytet relativisht i ri. Ka filluar të zhvillohet prej vitit 1873, kur këtu u ndërtua hekurudha dhe stacioni hekurudhor. Në atë kohë këtu ekzistonte një han (bujtinë), pronar i të cilit ka qenë Feriz Shashivari. Ferizaj e ka marrë emrin sipas pronarit të këtij hani.

[redaktoni] Pak histori

Qyteti i Ferizajt, është vedbanim relativisht i ri. është një ndër qendrat më të reja të Kosovës, andaj ekonomia e këti qyteti është zhvilluar në vitet e vonshme.

Një ndër faktorët më të rëndësishëm nga e kaluara historike për formimin e qytetit të Ferizajt dhe të zhvillimint ekonomik të tijë, është padyshim ndërtimi i vijës hekurudhore (1873) dhe stacionit hekurudhorë, linjë kjo shumë e rëndësishme për transportimin e udhëtarëve dhe të mallrave, që një kohësisht ndikoi shumë në ndryshimin e fizionomisë së vendbanimit shëndrruar atë në qytet.

Zanafilla e ekonomisë së qytetit tonë fillon me disa veprimtari, kryesisht zejtare dhe tregtare. Kështu p.sh në vitin 1900, Ferizaj nga 400 shtëpi sa kishte në atë kohë, 200 prej tyre ishin dyqane. Përveq fabrikës së tjegullave, të gjitha ndërrmarrjet tjera që egzistojnë në Ferizaj, janë themeluar në kohën e pas luftës së dytë botërore.

[redaktoni] Gjeografia

Ferizaj shtrihet në jug të pjesës qendrore të Kosovës. Paraqet një udhëkryq të rendësishëm, sepse nëpër Ferizaj kolojnë të gjitha rrugët e rendësishme që e përshkojnë Kosovën nga veriu në jug dhe nga lindja në perendim. Këto rrugë pastaj vazhdojnë edhe në shtetet fqinje dhe në rajon. Komuna e Ferizajt ka 720 km katrorë,ka gjithsejt 44 fshatra, në të cilat jetojnë gjusma e popullatës së kësaj komune.

Dy fshatrat më mëdha janë Gremja dhe Komogllava, në të cilat jetojnë nga 6.000 banorë. Komuna e Ferizajt ka afro 145.000 banorë ,prej tyre gjysma jetojnë në qytet dhe gjysma në fshatra. Nga komunitetet tjera jetojnë rreth 3700 banorë, kryesisht Ashkalinjë,Romë,Goranë,Musliman,Serbë, në të cilat përbëjnë rreth 2.06% të populates.

[redaktoni] Ekonomia

Ferizaji sot është shëndrrruar në qendër të rëndësishme ekonomike . Sot ende funksionojnë fabrikat dhe ndërrmarrrjet e dikurshme ,të cilat ishin bazë për zhvillimin ekonomik të komunës ,siq janë Fabrika e Tubave të Qelikta ,Fabrika e Vajit , Kombinati i Drurit , Fabrika për Përpunimin e Frutave Ekzotike ,Fabrika e Tullave ,etj. Komuna kishte gjithsejt 19 ndërmarrje shoqërore . Këto ndërmarrje edhe sot funksionojnë por me vështërsi dhe presin të privatizohen .Sot,ekonomija private paraqet bartësen kryesore të zhvillimit ekonomik të komunës .Në komunën e frizajt janë të regjistruara rreth 4000 biznese , ndersa numri i të punsuarve në ekonominë private është mbi 7000 mijë dhe është më i madh se numri i të punsuarve në ekonomin shoqërore .Komuna e Ferizajt ka një pjesë malore dhe ,të mbuluar me drunjë dhe kjo paraqet një pasuri natyrore të saj .Më herët kishte me qindra hektare plantacion pemësh , por tash për shkak të rrethanave nëpër të cilat ka kaluar ,janë lanë pas dore .Në fshatrat e Ferizajt kultivohet gruri,misri,luledielli,soja,patatja etj.

[redaktoni] Demografia

Shiko : Lista e ardhacakëve - Ferizaj

Viti/Etnia	Shqiptar	%	Serbë	%	Ashkali / Romë	%	Goran / Boshnjak	%	Total
Përbërja etnike
1991 regj.^*	81,737	85.9	8,191	8.6	2,081	2.2			95,156
Tetor 1999	92,267	95.1	26	0.0	4,700	4.8			96,967
Tani (2005)	140,000	97.4	147	0.1	3,594	2.3	248	0.2	143,842
Burimi: Source: 1991 Republika Srbija – “Others” included Montenegrins, Gorani, Croats, Yugoslavs, and Turks. 1999 from municipal data added to information provided by minority communities and estimates of Kosovo Albanians (which might include other groups as well). Current figures were received from the municipality and estimates provided by the minority communities. (*.) It is noted that the 1991 census was highly politicised and is thus unreliable.. Ref: OSCE (PDF/HTML)

[redaktoni] Kultura

Para masave të dhunëshme serbe të viteve 1990-1999, komuna e Ferizajt ka pasur 7 biblioteka publike me 60.565 libra. Biblioteka kryesore ka pasur 30. 913 libra, derisa degët në Graçkë, Kamogllavë, Talinoc të Muhaxherëve, Nerodime, Babush dhe Shtërpcë kanë pasur 29.525 libra, por pas luftës bibliotekat dhe koleksionet e librave duke përfshirë edhe ndërtesat dhe inventarin kanë qenë shkatërruar. Për pasojë, kjo komunë tash ka vetëm 5 biblioteka me gjithësejt 26. 352 libra. Dy bibliotekat në Nerodime dhe Babush dhe 34. 213 libra kanë qenë shkatërruar.

[redaktoni] Personalitete

... Zekerja Shaqiri - futbollist Arlind Sylejmani - biznesmen 7me7 - grup rock kthjellu - rock group

[redaktoni] Politika

...

   *LPK

[redaktoni] Të tjera

   * Telekomunikacioni
   * Transporti
   * Ushtria
   * Pushime

[redaktoni] Shiko dhe këtë

Foto galeria

[redaktoni] Burim i të dhënave

Dokumente të OSCE-së të gjetura në internet në vitin 2006, për profilet e komunave të Kosovës: mik/2005/12/1205_en.pdf
Dokumente të Rrjetës Elektronike të Organizatave Mjedisore Kosovare - Sharri.net 2006: ferizaj.pdf
Dokumente të Postës dhe Telekomit Kosovës të gjetura në internet 2006:KodePostare.pdf
Dokumente të Misionit të Bibliotekës së Kosovës të gjetura në internet në vitin 2006: Raporti i IFLA-s/FAIFE-së, prill 2000: Anex 3