Proletarya diktatörlüğü

Proletarya diktatörlüğü, Marksizmdeki tarihsel ve siyasal düşünceye göre, kapitalizmle komünizm arasında uzanan geçiş döneminin siyasal biçimini ifade eder.Sosyalizm dönemi, komünizme yani sınıfsız topluma geçiş dönemi olması itibariyle proltarya diktatörlüğü dönemidir.Proletarya diktatörlüğü kavramı Marksist devlet anlayışına ve Marksist sınıf teorisine bağlı kesin bir önermedir.Marksizme göre, bu dönem zorunlu bir tarihsel dönemdir.Bu dönemde proletarya sınıf olarak iktidarı elinde bulundurur ve adım adım sönümlenerek sınıfsız topluma geçişi sağlar.

Varsayımsal olarak sınıflı bir toplumdan sınıfsız bir topluma kendiliğinden geçiş sözkonusu olmayacaktır. Bir öznel irade devreye girmek zorundadır ve bu Marksist tarih anlayışına göre, kapitalist toplumun bağrında ortaya çıkmış olan proltaryanin iradesidir. Çünkü, Marksist tarih anlayışında tarihin öznesi proletaryadır. Burjuvazi kendiliğinden iktidardan tamamen vazgeçmeyecegi ve her an iktidarı almaya çalışacağı için proltaryanın diktatörlüğü zorunludur. Ayrıca toplumsal konumu gereği proletarya, sınıflı toplumsal yapıyı sona erdirecek olan iradedir. Bunun nasıl böyle olacağı teorik olarak açıklanmaz, varsayımsal olarak temellendirilir.

Sovyet sosyalizmi bir proletarya diktatörlüğü deneyimi olarak ortaya çıkmıştır. Marksizmin içinden ve dışından bu deneyimin olumsuz ya da olumlu olarak degerlendirilmesi sözkonusudur.