Maputobaai
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Maputobaai (Baia de Maputo), voorheen Delagoabaai (Port. "baai van die lagoen") is 'n inham van die Indiese Oseaan aan die kus van Mosambiek, tussen 25 40 en 26 20 S., met 'n lengte van 70 m noord na suid en 'n breedte van ongeveer 20 m.
[wysig] Beskrywing
Die baai is in die noordelike deel van 'n reeks lagoens wat gevind word aan die kus vanaf St. Lucia in Suid-Afrika. Die opening van die baai is aan die noord-oostelike kant. Die suidelike deel van die baai word gevorm deur 'n peninsula, bekend as die Inhacaskiereiland, wat aan die binne of westelike kant veilige hawe bied. Port Melville is aan die noord-westelike punt. Noord van die peninsula is Inhaca-eiland, en verder aan 'n kleiner eiland bekend as Olifante-eiland.
Alhoewel Maputobaai vlak is op verskeie plekke en 'n rif digby die ingang het, is dit 'n waardevolle hawe wat deur groot vaartuie in alle seisoene gebruik kan word. Die omliggende landskap is laag en baie ongesond, maar Inhaca-eiland het 'n hoogte van 240 voet, en word gebruik as 'n sanatorium. Die Manhissa of Komatirivier, vloei die baai binne aan die noordekant, verskeie kleiner spruite uit die Lebomboberge ontmoet in die middel van die baai in 'n monding bekend as Espirito Santo (algemeen bekend as die Engelserivier), en die Maputorivier (wat ontspring in die Drakensberge) vloei vanaf die suide van die baai binne, as ook die Umfusirivier. Verskeie seekoeie en krokodille word in die riviere aangetref.
[wysig] Geskiedenis
Die baai is in 1502 ontdek deur die Portugese reisiger Antonio de Campo, een van Vasco da Gama se reisgenote. Nie lank daarna nie is die Portugese pos Lourenço Marques (nou Maputo) aan die noordelike kant van die Engelserivier opgerig.
In 1720 het die Verenigde Oos-Indiese Kompanjie 'n fort en fabriek gebou onder beheer van die Kaapkolonie. Vir 'n paar maande in 1722 is die fort beset deur seerowers, en uiteindelik finaal ontruim in Desember 1730.
Daarna het die Portugese met tussenposes handelsposte langs die monding opgerig wat beskerm is deur klein forte. Aanvalle deur die plaaslike stamme het die Portugese genoop om 'n verdrag te sluit met plaaslike stamhoofde. Dit het uiteindelik gelei tot die militêre besetting van die land deur die Portugese—ten spyte van die Britte se beste pogings, asook latere pogings deur die Transvaalse regering.
Maputobaai het onder Portugese beheer gebly totdat Mosambiek onafhanklikheid verkry het in 1975.
