Nikolaus Laubscher

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Nikolaus Laubscher was die stamvader van die Laubscher-/Loubser-/Laubser-/Loubscher-familie in Suid-Afrika. Hy het onder andere die landgoed Oranjezicht besit en dit sy naam gegee. Oranjezicht is deesdae 'n gewilde voorstad van Kaapstad.

Nikolaus Laubscher is gebore te Fräschels, Switserland, hy is gedoop op 21 Desember 1651 te Kerzers, Switserland. Hy is oorlede gedurende 1721 op die plaas Nooitgedacht aan die Bottelary, Stellenbosch. Hy was die seun van Bendicht Laubscher van Fräschels, Switserland en Agnes Gnaegi. Hy was 'n boer en wamaker van beroep. Hy trou op 16 Desember 1685 te Stellenbosch met Engeltje (Engela) Quint. Sy is gedoop op 19 November 1668 te Leersum by Utrecht. Die meeste bronne noem haar 'n weesmeisie van Amsterdam, een van sewe weesmeisies van Amsterdam wat in 1685 aan die Kaap gekom het. Sy is gedurende 1662 te Leersum, Nederland gebore en sy sterf gedurende 1726 op die plaas Nooitgedacht aan die Bottelary, Stellenbosch. Sy is die dogter van Edouard Quint van Leersum in Gelderland, 'n Hugenoot. Agt kinders is uit die huwelik gebore.

Die eerste keer wat daar van Nikolaus se bestaan aan die Kaap kennis geneem word is in 1676 toe hy 'n stuk grond aan die hange van Tafelberg gekoop het. Hy was ook 'n burger te Stellenbosch. In 1708 koop hy die Landgoed "Oranjezicht" en in 1709 bou hy 'n huis en noem dit "Oranjezicht" omdat hy van die stoep van die huis die "Oranje"-toring van die Kasteel, duidelik kon sien. Sy testament is geregistreer op 7 Maart 1721 en op die inventaris is van sy vernaamste besittings: 'n huis in die Heerengracht (Adderleystraat), waarde 8000 gulde; 'n huis in Boven Bergstraat (Oranjezicht), waarde 5500 gulde; 'n huis in Bergstraat (St. George's Straat), waarde 2800 gulde; en 'n plaas by die Soutrivier genaamd, "Buijten Post", waarde 1200 gulde. Hy boer ook op Loevenstein aan die Tygerberg (tans ook 'n gewilde voorstad). Dit is volgens die boek "Slaves and the Free Blacks at the Cape 1658-1700" deur Dr Anna Boeseken en "Familia" (1980:XVII:3/4; 1988:XXV:2).

Sy vrou hertrou op 10 Augustus 1721 met Jan Tempel, 'n assistent van Amsterdam. Die opbrengs van haar testament is gelykop verdeel tussen die vyf seuns van haar oudste twee seuns en haar dogter Aletta. Volgens die inventaris besit sy onder andere die plaas "Geduld", in die Stellenbosch-distrik.

Aangaande die spelling van die van Laubscher/Loubser: Die algemene opinie is dat Laubscher die oorspronklike spelling is. Die "au" van Laubscher word weens sy Duitse agtergrond uitgespreek "ow" soos in "owl" (engels). In Nederlands word "ou" ook uitgespreek as "ow" en so het dit gebeur dat die "Duitse" Laubschers se van aan die Hollandse Kaap deur Hollanders geskryf is as Loubser. By die skrywe van die van (waar die persoon dikwels nie self kon skryf nie) het predikante en landdroste 'n groot rol gespeel soos blyk uit argiefstukke. Uit die onderstaande register blyk dit dat daar verskeie vorme ontwikkel het. Van die vier kinders van Nikolaus se oudste seun het twee geslagslyne doodgeloop. Die nageslag van die ander spel konsekwent hulle van Laubscher. Die nageslag van die tweede seun van Nikolaus spel oorwegend hulle van as Loubser, maar al die ander variasies kom ook voor. Hier kom Loubser, Laubscher, Loubscher en Laubser voor selfs binne een familielyn. Die enigste riglyn om onderskeid te maak, is deur die gebruikmaking van die huweliksregister van die Britse bewind vanaf 1834 waar die een wat trou die register moes onderteken.