Малдаўская кірыліца
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Малда́ўская кіры́ліца — адзін з двух альфабэтаў (другі — лацінка), які выкарыстоўваецца для запісу малдаўскай (румынскай) мовы.
[рэдагаваць] Склад
Сучасная малдаўская кірыліца мае 31 літару:
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ж ж | Ӂ ӂ | З з | И и | |
| Й й | К к | Л л | М м | Н н | О о | П п | Р р | С с | Т т | |
| У у | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
У расейскіх уласных імёнах захоўваюцца таксама Ё ё, Ъ ъ і Щ щ.
Большасьць літараў малдаўскай кірыліцы мае тое ж гукавае значэньне, што і ў беларускай, за наступнымі невялікімі адрозьненьнямі:
- Г г — выбухное;
- Ӂ ӂ вымаўляецца як Дж дж у беларускай;
- И и — тое ж, што І і ў беларускай;
- Е е пасьля зычных чытаецца як беларускае Э э, пасьля галосных, мяккага знака і ў пачатку слова — як Е е (зь ётацыяй);
- У у не пад націскам пасьля галосных чытаецца як беларускае Ў ў;
- Э э азначае гук якога ў беларускай няма (вымаўляецца прыкладна як наша а не пад націскам).
[рэдагаваць] Гісторыя
На кірыліцы напісаныя першыя тэксты на малдаўскай (румынскай) мове, якая развівалася пад значным уплывам гутарковай украінскай мовы і канцылярскай мовы ВКЛ (старабеларускай). Першую друкаваную кнігу ў Малдаўскім княстве на кірыліцы «Евангелле настаўніцкае» («Картя дэ ынвенцатурэ» (1643) стварыў выхадзец з ВКЛ Самуіл Рагаля. Кірыліца шырока ўжывалася да 1860 году. Сучасная малдаўская кірыліца была распрацаваная ў 1920-х гадох (канчатковы варыянт зацьверджаны ў 1967 годзе) на базе расейскага альфабэту і ўжывалася спачатку ў Малдаўскай АССР (1926 – 1940), потым у Малдаўскай ССР (1940 – 1989). Пастановай ад 31 жніўня 1989 году ўрад Малдаўскай ССР зацьвердзіў пераход на лацінку, але ў Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспубліцы кірыліца ўжываецца і дагэтуль. Таксама кірыліца даволі шырока ўжываецца ў Інтэрнэце.
