Έντουαρντ Μόργκαν Φόρστερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Ε.Μ Φόρστερ γύρω στο 1905

Ο Έντουαρντ Μόργκαν Φόρστερ (1 Ιανουαρίου, 1879 - 7 Ιουνίου, 1970) (Edward Morgan Forster) ήταν Άγγλος μυθιστοριογράφος, συγγραφέας διηγημάτων και δοκιμιογράφος. Είναι περισσότερο γνωστός για τα μυθιστορήματά του, κάποια από τα οποία έχουν γίνει κινηματογραφικές ταινίες.

Πίνακας περιεχομένων

1 Βιογραφικά στοιχεία
2 Μυθιστορήματα
3 Κεντρικά θέματα
4 Ταινίες βασισμένες σε μυθιστορήματα του Φόρστερ
5 Δευτερογενής βιβλιογραφία για τον Φόρστερ
6 Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία] Βιογραφικά στοιχεία

Γεννημένος στο Λονδίνο, γιος αρχιτέκτονα, θα έπαιρνε το όνομα Χένρι, όμως βαφτίστηκε Έντουαρντ κατά λάθος. Σε παιδική ηλικία κληρονόμησε 8.000 στερλίνες από τη θεία του Μάριαν Θόρντον, κόρη του Χένρι Θόρντον. Τα χρήματα αυτά ήταν αρκετά για να μπορεί να ζει και του έδωσαν τη δυνατότητα να γίνει συγγραφέας.

Σπούδασε στο Κέιμπριτζ μεταξύ 1897 και 1901, όπου συμμετείχε στους Αποστόλους, μια λέσχη συζήτησης. Πολλά από τα μέλη αυτής της λέσχης θα διαμόρφωναν την ομάδα που έγινε γνωστή ως Ομάδα Μπλούμσμπερι, της οποίας ο Φόρστερ υπήρξε περιφερειακό μέλος της δεκαετίες του 1910 και του 1920. Μια περίφημη περιγραφή του Κέιμπριτζ και των συναδέλφων του Αποστόλων βρίσκεται στην αρχή του μυθιστορήματος Το πιο μακρύ ταξίδι (The longest Journey) (1907).

Αφού τελείωσε το Πανεπιστήμιο ταξίδεψε στην Ευρώπη με τη μητέρα του, με την οποία συνέχισε να συγκατοικεί στο Γουέιμπριτζ και το Άμπινγκερ Χάμερ ως το θάνατό της το 1945. Τα πρώτα του μυθιστορήματα, εξελίσσονται στην Αγγλία και την Ιταλία. Επαινέθηκαν από τους κριτικούς αλλά δεν πούλησαν πολλά αντίτυπα. Ηταν το Χάουαρντς Εντ (Howards End) (1910) που τον έκανε διάσημο.

Ταξίδεψε στην Αίγυπτο, τη Γερμανία και την Ινδία μαζί με τον κλασικιστή Γκολντσγουόρθι Λόουες Ντίκινσον το 1914. Εργαζόμενος για τον αιγυπτιακό Ερυθρό Σταυρό, το χειμώνα του 1916-17, γνώρισε και ερωτεύτηκε στη Ράμλα τον Μοχάμεντ ελ-Αντλ, έναν νεαρό οδηγό τραμ, 17 χρόνων, ο οποίος θα γινόταν μία από τις βασικές εμπνεύσεις για το λογοτεχνικό του έργο. Ο Μοχάμεντ ελ-Αντλ πέθανε από φυματίωση στην Αλεξάνδρεια την Άνοιξη του 1922. Μετά την απώλειά του, ο Φόρστερ θέλησε να κρατήσει τη μνήμη του ζωντανή και προσπάθησε να το κάνει γράφοντας μια επιστολή σε μέγεθος βιβλίου, η οποία σήμερα βρίσκεται στο Κέιμπριτζ.

Πέρασε μια δεύτερη περίοδο στην Ινδία στις αρχές της δεκαετίας του 1920, ως προσωπικός γραμματέας του Μαχαραγιά του Ντεουάς. Το βιβλίο Ο λόφος του διαβόλου (The Hill of Devil) αποτελεί μη-μυθοπλαστική περιγραφή αυτού του ταξιδιού. Αφού επέστρεψε από την Ινδία ολοκλήρωσε το Ταξίδι στην Ινδία (A passage to India) (1924) που έγινε το πιο διάσημο, πιο πολυμεταφρασμένο και τελευταίο του μυθιστόρημα. Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί και ως Το πέρασμα στην Ινδία.

Ο Φόρστερ δεν έγραψε από τότε άλλη λογοτεχνία, πέρα από διηγήματα απευθυνόμενα στον εαυτό του και σε ένα μικρό κύκλο φίλων. Κάποιες από τις αντιπαραθέσεις των μελετητών αφορούν στο γιατί σταμάτησε να γράφει μυθιστορήματα.

Τις δεκαετίες του 1930 και του 1940 ο Φόρστερ έγινε πετυχημένος παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών στο BBC. Σύνδεσε επίσης τη δημόσια εικόνα του με τη Βρετανική Ανθρωπιστική Ενωση.

Ο Φόρστερ είχε μια ευτυχισμένη προσωπική σχέση από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 με τον Μπομπ Μπάκιγχαμ, αξιωματικό στη Μητροπολιτική Αστυνομία του Λονδίνου. Ανέπτυξε φιλία με τη σύζυγο του Μπάκιγχαμ, Μέι, και συμπεριέλαβε το ζευγάρι στον κύκλο του, στον οποίο άνηκαν επίσης ο συγγραφέας και εκδότης του περιοδικού Ο Ακροατής (The Listener), Τ.Ρ. Άκερλι, ο ψυχολόγος Γ.Τ.Χ. Σπροτ και, για ένα διάστημα, ο συνθέτης Μπέντζαμεν Μπρίτεν. Μεταξύ άλλων, συγγραφείς με τους οποίους σχετιζόταν ο Φόρστερ, ήταν ο ποιητής Ζίγκφριντ Σασούν και ο μυθιστοριογράφος Φόρεστ Ράιντ.

Μετά το θάνατο της μητέρας του, ο Φόρστερ αποδέχτηκε μια τημητική θέση στο Κινγκς Κόλετζ του Κέιμπριτζ πέρασε την περισσότερη ζωή του στο Πανεπιστήμιο κάνοντας σχετικά λίγα πράγματα. Πέθανε στο Κόβεντρι.

[Επεξεργασία] Μυθιστορήματα

Ο Φόρστερ είδε πέντε μυθιστορήματά του να δημοσιεύονται, ενώ ένα ακόμη, το Μωρίς (Maurice), δημοσιεύτηκε λίγο μετά το θάνατό του παρόλο που είχε γραφτεί εξήντα χρόνια νωρίτερα. Ενα έβδομο μυθιστόρημα, το Αρκτικό καλοκαίρι (Arctic Summer), δεν το τελείωσε ποτέ.

Το πρώτο του μυθιστόρημα, Εκεί που οι άγγελοι φοβούνται να διαβούν (Where Angels Fear to Tread) (1905), είναι η ιστορία της Λίλια, μιας νεαρής αγγλίδας χήρας που ερωτεύεται έναν Ιταλό, και των προσπαθειών που κάνουν οι αστοί συγγενείς της να την ξαναπάρουν από το Μοντεριάνο. Η αποστολή του Φίλιπ Χέριτον να την πάρει από την Ιταλία έχει κάτι κοινό με την ιστορία του Λάμπερτ Στρέθερ στο βιβλίο Οι πρέσβεις (The Ambassadors) του Χένρι Τζέιμς, ένα βιβλίο το οποίο σχολίασε ειρωνικά και κάπως αρνητικά ο Φόρστερ στο βιβλίο του Οψεις του μυθιστορήματος (Aspects of the Novel) (1927). Το Εκεί που οι άγγελοι φοβούνται να διαβούν έγινε ταινία το 1991.

Έπειτα ο Φόρστερ δημοσίευσε Το πιο μακρύ ταξίδι, το Next, Forster published The Longest Journey (1907), ένα αντεστραμένο bildungsroman που παρακολουθεί τον Ρίκι Έλιοτ από το Κέιμπριτζ μέχρι μια καριέρα συγγραφέα και μετά διευθυντή σχολείου, παντρεμένο με την ανορεξική Άγκνες Πέμπροκ.

Το τρίτο μυθιστόρημα του Φόρστερ, Δωμάτιο με θέα (A Room with a View) (1908) είναι το πιο ελαφρύ και πιο αισιόδοξο. Το είχε ξεκινήσει νωρίτερα από κάθε άλλο μυθιστόρημα, το 1901, και υπάρχει επίσης σε παλιότερες μορφές με τον τίτλο Λούσι. Το βιβλίο είναι η ιστορία του ταξιδιού της νεαρής Λούσι Χάνεϊτσερτς στην Ιταλία με τον ξάδερφό της, και της επιλογής που πρέπει να κάνει μεταξύ του ελεύθερου πνεύματος Τζορτζ Έμερσον και του καταθλιπτικού εστέτ Σεσίλ Βιζ. Ο πατέρας του Τζορτζ, κύριος Έμερσον, αναφέρει εκφράσεις στοχαστών που επηρεάσαν τον Φόρστερ, όπως ο Σάμιουελ Μπάτλερ. Η ταινία Δωμάτιο με θέα γυρίστηκε το 1987.

Το Εκεί που οι άγγελοι φοβούνται να διαβούν και το Δωμάτιο με θέα μπορούν να αντιμετωπιστούν συλλογικά ως τα ιταλικά μυθιστορήματα του Φόρστερ. Και τα δύο περιέχουν αναφορές στους διάσημους ταξιδιωτικούς οδηγούς Μπέντεκερ και αφορούν σε στενόμυαλους άγγλους της μεσαίας τάξης που βρίσκονται τουρίστες στο εξωτερικό.

Το Χάουαρντς Εντ είναι ένα φιλόδοξο μυθιστόρημα του τύπου "Η κατάσταση της Αγγλίας" το οποίο ασχολείται με διαφορετικές ομάδες των εδουαρδιανών μεσαίων τάξεων, ομάδες που καθρεφτίζονται στους Σλέγκελ (μποέμ διανοούμενοι), τους Γουϊλκοξ (άμυαλοι πλουτοκράτες) και τους Μπαστ (φιλόδοξοι μικρομεσαίοι που αγωνίζονται).

Ενα στοιχείο που παρατηρείται συχνά στα μυθιστορήματα του Φόρστερ είναι ότι οι χαρακτήρες πεθαίνουν ξαφνικά. Εμφανίζεται στο Εκεί που οι άγγελοι φοβούνται να διαβούν, και ιδιαίτερα στο Πιο μακρύ ταξίδι.

Ο Φόρστερ κατάφερε την πιο σημαντική του επιτυχία με το Ταξίδι στην Ινδία. Το μυθιστόρημα αφορά στη σχέση μεταξύ Ανατολής και Δύσης, ιδωμένη μέσα από το πρίσμα της Ινδίας στις τελευταίες μέρες του βρετανικής αντιβασιλείας. Ο Φόρστερ συνδέει τις προσωπικές σχέσεις με την πολιτική της αποικιοκρατίας μέσα από την ιστορία της αγγλίδας Αντέλα Κουέστεντ και του Ινδού δρ. Αζίζ και του ερωτήματος τι συνέβη και τι δε συνέβη μεταξύ τους στις σπηλιές Μαραμπάρ.

Το Μωρίς δημοσιεύτηκε μετά το θάνατο του συγγραφέα. Πρόκειται για μια ομοφυλοφιλική ερωτική ιστορία που επίσης επιστρέφει σε περιοχές γνωστές από τα τρία πρώτα μυθιστορήματά του όπως τα προάστια του Λονδίνου, η εμπειρία του Κέιμπριτζ και το άγριο τοπίο του Γουϊλτσαϊρ.

[Επεξεργασία] Κεντρικά θέματα

Οι απόψεις του Φόρστερ, ως κοσμικού ανθρωπιστή βρίσκονται στην καρδιά του έργου του, το οποίο συχνά παρουσιάζει χαρακτήρες να προσπαθούν να καταλάβουν ο ένας τον άλλο, πάνω από τα κοινωνικά εμπόδια, σύμφωνα με τη διάσημη φράση του συγγρφέα. Οι ανθρωπιστικές απόψεις του εκφράζονται στο δοκίμιο Τι πιστεύω.

Τα δύο πιο σημαντικά έργα του Φόρστερ, το Ταξίδι στην Ινδία και το Χάουαρντς Εντ εξερευνούν την αδιαλλαξία των ταξικών διαφορών. Παρόλο που θεωρείται από πολλούς να έχει μικρότερο λογοτεχνικό βάρος, το Δωμάτιο με θέα είναι αξιοσημείωτα ως το πιο πολυδιαβασμένο και προσβάσιμο έργο του, καθώς παραμένει δημοφιλές έναν ολόκληρο αιώνα μετά την πρώτη έκδοσή του. Το μυθιστόρημα Μωρίς που γράφτηκε το 1914 αλλά εκδόθηκε το 1971 εξερευνά την πιθανότητα ξεπεράσματος των ταξικών διαφορών μέσω μια ομοφυλοφιλικής σχέσης.

Η σεξουαλικότητα είναι ένα ακόμη κεντρικό θέμα στα έργα του Φόρστερ ενώ έχει επίσης υποστηριχθεί πως η γραφή του Φόρστερ μπορεί να χαρακτηριστεί ως κινούμενη από τον ετεροφυλόφιλο έρωτα στον ομοφυλόφιλο. Ο πρόλογος στο Μωρίς εκφράζει την πάλη ενάντια στη δική του ομοφυλοφιλία, ενώ παρόμοια θέματα είχαν εξερευνηθεί σε πολλούς τόμους ομοφυλοφιλικών διηγημάτων. Τα αμιγώς ομοφυλοφιλικά γραπτά του Φόρστερ, το μυθιστόρημα Μωρίς και η συλλογή διηγημάτων Η ζωή που έρχεται (The life to come) δημοσιεύθηκαν λίγο μετά το θάνατό του και προκάλεσαν αντιπαράθεση.

Ο Φόρστερ χρησιμοποιεί σύμβολα ως τεχνική στα μυθιστορήματά του και έχει επικριθεί (όπως από το φίλο του Ρότζερ Φράι) για μυστικισμό.

[Επεξεργασία] Ταινίες βασισμένες σε μυθιστορήματα του Φόρστερ

Χάουαρντς Εντ (1992), σκηνοθεσία Τζέιμς Άιβορι
Μωρίς (1987), σκηνοθεσία Τζέιμς Άιβορι
Δωμάτιο με θέα (1985), σκηνοθεσία Τζέιμς Άιβορι
Πέρασμα στην Ινδία (1984), σκηνοθεσία Ντέιβιντ Λιν
Εκεί που οι άγγελοι φοβούνται να διαβούν (1991), σκηνοθεσία Τσαρλς Στάριτζ

[Επεξεργασία] Δευτερογενής βιβλιογραφία για τον Φόρστερ

Abrams, M.H and Stephen Greenblatt. "E.M. Forster." The Norton Anthology of English Literature, Vol. 2C., 7th Edition. New York: W.W. Norton, 2000: 2131-2140.
Bakshi, Parminder Kaur, Distant Desire. Homoerotic Codes and the Subversion of the English Novel in E. M. Forster's Fiction (New York, 1996).
Beauman, Nicola, Morgan (London, 1993).
Brander, Lauwrence, E.M. Forster. A critical study (London, 1968).
Cavaliero, Glen, A Reading of E.M. Forster (London, 1979).
Colmer, John, E.M. Forster - The personal voice (London, 1975).
E.M. Forster, ed. by Norman Page, Macmillan Modern Novelists (Houndmills, 1987).
E.M. Forster: The critical heritage, ed. by Philip Gardner (London, 1973).
Forster: A collection of Critical Essays, ed. by Malcolm Bradbury (New Jersey, 1966).
Furbank, P.N., E.M. Forster: A Life (London, 1977-1978).
Martin, John Sayre, E.M. Forster. The endless journey (London, 1976).
Martin, Robert K. and George Piggford eds., Queer Forster (Chicago, 1997)
Mishra, Pankaj (ed.). "E.M. Forster." India in Mind: An Anthology. New York: Vintage Books, 2005: 61-70.
Scott, P.J.M., E.M. Forster: Our Permanent Contemporary, Critical Studies Series (London, 1984).
Summers, Claude J., E.M. Forster (New York, 1983).
Wilde, Alan, Art and Order. A Study of E.M. Forster (New York, 1967).
King, Francis, E.M. Forster and his World, (London, 1978).