Nova testamento
El Vikipedio
La Nova Testamento estas kolekto de dudek sep libroj de la Biblio.
La latina vorto "Testamento" tradukas la grekan vorton Diatheke kaj estis proponita, kune kun la divido de sanktaj skribaĵoj en "Malnova" kaj "Nova", de Origines en la 3-a jarcento.
La listo de libroj de la Nova Testamento ĝenerale akceptata hodiaŭe de ĉefaj kristanaj eklezioj estis proponita en la 2-a jarcento, sed ne estis la nura. Estis multaj versioj de "Novaj Testamentoj" antaŭ la 4-a jarcento, kelkaj ne havas eĉ ne unu libron de nuna libraro.
Enhavo |
[redaktu] Historio de la Tekstoj
Inter la komenco de kristanismo kaj la plej malnovaj ekzempleroj kiujn ni konas de evangelioj estas 175 jaroj. Oni havas nur ĉirkaŭ 30 manskribitajn papirojn de libroj el Nova Testamento de antaŭ 4-a jarcento, ĉiuj nekompletaj kaj kun gravaj malsimilaĵoj inter si. El tiuj, la plej grava estas la Codex Sinaiticus (ĉ. 350).
Post la 4-a jarcento, kun la stabligo de kristanismo, la tekstoj estas pli abundaj kaj homogenaj, kaj oni havas sennombrajn mezepokajn manskribojn.
Robertus Stephanus (aŭ france Robert Estienne), en sia presita versio de 1551 en Ĝenevo kreis la dividon de la teksto je versikloj.
[redaktu] La Teksto en Esperanto
En la U. K. en Cambridge en 1907 komitato formiĝis por akceli la tradukadon de la Biblio. Komitato elektita dum la brita kongreso en Leeds en 1909, entreprenis la tradukadon de la Nova Testamento el greka teksto. La ĉefan laboron plenumis pastro John Cyprian Rust kaj A. E. Wackritl kaj la traduko aperis en 1912 ĉe la Brita kaj Alilanda Biblia Societo kaj Nacia Biblia Societo de Skotlando.
Nova Traduko:
Depost 1989 Gerrit Berveling laboras super nova traduko de la Nova Testamento. En 1992 aperis, en unuopaj libretoj, ĉe Fonto lia traduko de la kvar evangelioj. En 2001 ĉe la sama eldonejo aperis la iom prikomentita eldono "Paŭlo kaj lia skolo" kun ĉiuj leteroj atribuataj al Paŭlo. La kvar evangelioj intertempe estas funde reviziitaj kaj baldaŭ aperos kune kun iom da komentoj, sub la titolo "La bona Mesaĝo de Jesuo". Pri la cetero de la Nova Testamento, li plu laboras apud sia traduk-projekto pri la Duakanonaj Libroj.
Partoprenis en la unua Esperanto-traduko de l' Nova Testamento:
[redaktu] Libroj de Nova Testamento
Oni dividas, tradicie, la Novan Testamanton je 3 partoj: Historiaj Libroj (Evangelioj kaj Agoj); Leteroj (aŭ Epistoloj) kaj Apokalipso. La Leteroj estas subdividitaj en Paŭlaj Leteroj kaj "Katolikaj" (t. e. universalaj) Leteroj; fine Paŭlaj Leteroj estas klasifikitaj je Al-Ekleziaj Leteroj kaj Pastoraj Leteroj.
La unuaj 3 Evangelioj (laŭ Mateo ,laŭ Marko ,laŭ Luko) estas nomitaj sinoptikaj pro la internaj samecoj.
[redaktu] Libraro de Nova Testamento laŭ tradicia vico
Historikaj Libroj (Evangelioj kaj Agoj)
- laŭ Mateo (ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ);
- laŭ Marko (ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ);
- laŭ Luko (ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ);
- laŭ Johano (ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ);
- Agoj de la apostoloj (ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ);
Leteroj de Paŭlo
- Romanoj (ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ);)
- 1 Korintanoj (ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ A΄);
- 2 Korintanoj (ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ Β΄);
- Galatoj (ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ);
- Efesanoj (ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΥΣ);
- Filipianoj (ΠΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΥΣ);
- Koloseanoj (ΠΡΟΣ ΚΟΛΟΣΣΑΕΙΣ);
- 1 Tesalonikanoj (ΠΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ Α΄);
- 2 Tesalonikanoj (ΠΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ Β΄);
- 1 Timoteo (ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Α΄);
- 2 Timoteo (ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Β΄);
- Tito (ΠΡΟΣ ΤΙΤΟΝ);
- Filemon (ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ);
Aliaj Leteroj
- Hebreoj (eble de Paŭlo) (ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ);
- Jakobo (ΙΑΚΩΒΟΥ);
- 1 Petro (ΠΕΤΡΟΥ Α΄);
- 2 Petro (ΠΕΤΡΟΥ Β΄);
- 1 Johano (ΙΩΑΝΝΟΥ Α΄);
- 2 Johano (ΙΩΑΝΝΟΥ Β΄);
- 3 Johano (ΙΩΑΝΝΟΥ Γ΄);
- Judaso (ΙΟΥΔΑ);
Alia:
- Apokalipso (lΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ ΙΩΑΝΝΟΥ).
[redaktu] Vidu ankaŭ jenon:
- La evangelio de Tomaso
- Apokrifaj evangelioj
- Malnova testamento
- Duakanonaj Libroj
- Kanono
- Mesio
