شهرستان نهاوند
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
شهرستان نهاوند، واقع در جنوب استان همدان توسط رشته کوههای سرسبز زاگرس احاطه شده، گویش‌های مختلفی از جمله لری، کردی، و لک در این منطقه تکلم می‌شود، و دارای ساکنان بومی است.
جمعیت این شهرستان ۱۸۴.۱۳۷ نفر است و دارای ۳ بخش و ۷ دهستان می‌‌باشد. دو شهر تابع این شهرستان هستند یکی نهاوند و دیگری فیروزان موقعيت : شهرستان نهاوند با مساحتي در حدود 1460 كيلومتر مربع، با مختصات جغرافيايي 34 درجه و 1 دقيقه طول شرقي در جنوب غربي استان همدان، به فاصله‌ي 440 كيلومتری جنوب غرب شهر تهران و 160 كيلومتري جنوب شهر همدان واقع شده است . اين شهرستان از شمال به شهرستان تويسركان ، از شمال غرب و غرب به استان‌كرمانشاه ، از جنوب و جنوب شرق به استان لرستان و از شرق به شهرستان ملاير محدود مي گردد . دشت نهاوند و ارتفاعات پيرامون آن (محدوده‌ي‌طبيعي نهاوند) يك حوضه‌ي بازاست. علاوه بر اين‌كه‌شبكه‌هاي جاري داخل اين حوضه به خارج از آن زهكشي مي شوند ، هم‌چنين داراي جريان‌هاي ورودي ازحوضه‌هاي مجاور نيز مي‌‌باشد ، كه عبارت‌اند از : رودخانه‌ي حرم آباد ملاير و قُلقُل رود تويسركان. هر دو رود ازشمال با برشي كه در ارتفاعات شمالي نهاوند ايجاد كرده‌اند وارد دشت نهاوند شده و به رودخانه‌ي گاماسياب مي پيوندند . محدوده‌ي طبيعي نهاوند با مساحتي در حدود 38/1706 كيلومتر مربع ، داراي مختصات جغرافيايي 33درجه و 57 دقيقه تا 34 درجه و 27 دقيقه عرض شمالي و 47 درجه و 53 دقيقه تا 48 درجه و 37 دقيقه طول‌شرقي است . مركز حوضه داراي مختصات جغرافيايي 34 درجه و 15 دقيقه عرض شمالي و 48 درجه و 15 دقيقه‌طول شرقي مي باشد . ارتفاع شهر نهاوند از سطح دريا در حدود 1667 متر است . در سال 1369 بر اساس مصوبه‌ي وزارت كشور دهستان خزل غربي از محدوده‌ي سياسي شهرستان نهاوند جدا و به محدوده‌ي سياسي شهرستان كنگاور الحاق گرديد . بنابراين وسعت حوزه‌ي سياسي شهرستان نهاوند با جدا شدن‌اين دهستان از آن كاهش يافته و محدودتر گرديده است . سيماي طبيعي: از نظر سيماي طبيعي ، منطقه‌ي نهاوند يك دشت ميانكوهي است كه با جهت شمال‌غرب- جنوب شرق بين دو سلسله ارتفاعات شمالي (كوه سفيد ، آردشان ، شادمانه) و جنوبي (گرين) قرارگرفته است . بنابراين سيماي كلي منطقه به دو چهره‌ي جداگانه‌ي كوهستان و دشت تقسيم مي شود كه در ادامه به شرح آن‌ها مي پردازيم: الف - كوهستان همان‌طور كه گفته شد ارتفاعات منطقه به دو دسته : ارتفاعات جنوبي و ارتفاعات شمالي تقسيم مي شوند . اين‌ارتفاعات تا حدودي دشت را دور زده و تقريباً آن‌را محصور نموده‌اند و گذر از آن‌ها از طريق گردنه‌ها و معابرطبيعي ايجاد شده توسط رودخانه‌ها ميسر و مقدور مي باشد . ب - دشت در قلمرو محدوده‌ي طبيعي نهاوند علاوه بر ناهمواري‌هاي ياد شده ، دشت نسبتاً فروافتاده‌اي در امتداد جنوب شرقي - شمال غربي كشيده شده است كه آن را در ادبيات جغرافيايي ، "دشت نهاوند"گويند. شيب غالب عمومي اين دشت بين 0 تا 5 درصد (0 درجه تا 3/3 درجه) مي باشد و شهر نهاوند در كناره‌ي اين‌دشت واقع است . طول اين دشت معادل 5/63 كيلومتر و عرض آن بين 7 تا 5/16 كيلومتر متفاوت است و متوسط‌عرض آن برابر 6/11 كيلومتر محاسبه گرديده و مساحت اين دشت نيز 848 كيلومتر مربع يعني 69/49 درصد ازكل محدوده‌ي طبيعي حوضه‌ي گاماسياب مي باشد و ميانگين ارتفاع آن از سطح دريا در حدود 1660 متر است . وجود اين دشت و رودخانه گاماسياب كه از به‌هم پيوستن جريان‌هاي حاصل از سراب‌هاي گاماسياب(سرچشمه‌ي رودخانه گاماسياب) ، گيان ، گنبد كبود و پارسبان (فارسبان) به وجود مي آيد و نيز وجود چشمه‌ها ،قنوات (كه البته در حال حاضر تعداد آن‌ها بسيار كاهش يافته است) و چاه‌هاي عميق و نيمه عميق متعدد باعث شده‌است كه كشاورزي شهرستان نهاوند از رونقي خاص برخوردار باشد و منبع اصلي معيشت مردم شهرستان را تشكيل‌دهد . آب· و هوا (اقليم) آب و هواي منطقه‌ي نهاوند تحت تأثير عرض جغرافيايي ، ارتفاع از سطح دريا ، جهت و امتداد كوه‌ها و وزش‌بادهاي محلي مختلف قراردارد . براساس آمار ، ميانگين سالانه‌ي دما در منطقه در حدود 7.12+ درجه سانتي‌گراد است . سردترين ماه ، دي ماه با ميانگين 5.0- درجه سانتي‌گراد و گرم‌ترين ماه ، تيرماه با ميانگين 6.25+ درجه سانتي گراد است . رژيم افزايش دما تقريباً داراي نوسان منطقي است به طوري كه از دي‌ماه تا تيرماه روند صعودي و افزايش دارد و از تير به دي ماه بالعكس روند نزولي پيدا كرده و كاهش مي يابد رودخانه گاماسياب· رودخانه گاماسياب اصلي‌ترين رودخانه و زهكش طبيعي منطقه و هم‌چنين ملاير و تويسركان است . اين رودخانه از چشمه‌هاي آهكي واقع در 21 كيلومتري جنوب شرقي نهاوند از دامنه‌هاي شمالي ارتفاعات‌گرين به نام سراب گاماسياب سرچشمه مي گيرد و پس از طي چند كيلومتر در نواحي كوهستاني وارد دشت مي شود ودر وسط دشت نهاوند در جهت جنوب شرقي - شمال غربي جاري مي شود . تمام رودخانه‌هاي منطقه و هم‌چنين رودخانه‌هاي حرم آباد ملاير ، قلقل رود تويسركان و خرم رود بخش‌اسدآباد به اين رودخانه مي ريزند . سپس اين رودخانه بعد از خارج شدن از نهاوند از جنوب كنگاور و صحنه مي گذرد و در اراضي بيستون با رودخانه دينور يكي مي شود و در نهايت به رودخانه‌ي قره‌سو مي ريزد . در ادامه ،در خرم‌آباد به نام سيمره شناخته مي شود و كليه‌ي رودخانه‌هاي شرقي كبير كوه و تمام رودخانه‌هاي لرستان به آن‌مي پيوندد اين رودخانه يكي از منابع مهم تأمين آب اراضي مزروعي شهرستان نهاوند است از رودخانه گاماسياب نهرهايي جهت مصارف كشاورزي منشعب مي شوند كه عبارت‌اند از : انهار منشعب از ساحل راست : نهر باباقاسم ، سرخكن ، شعبان و راج‌و انهار منشعب از ساحل چپ : نهر سنگ سوراخ ، بيان ، فيازمان ، برزول ، فهرومند ، عنبرقنبر و سعد وقاص
شهرستان نهاونددر مجاورت استان لرستان قرار دارد که بر اساس آمارگیری سال 75 دارای 184160 نفر جمعیت می باشد . 99 درصد از جمعیت آن لر و لک و حدود 1 درصد را ترک و کردها تشکیل می دهند.[1]
فهرست مندرجات |
[ویرایش] بخش‌ها
نام بخش (مرکز بخش)
[ویرایش] ویژگی‌ها
- کد مخابراتی: 085232.
[ویرایش] پیوند به بیرون
[ویرایش] منابع
اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران ۱۳۸۳، ص ۱۹۱ و http://garin.mihanblog.com کد تلفن: 0852
 |
|
|---|---|
| مرکز | همدان |
| شهرستان‌ها |
اسدآباد | بهار | تویسرکان | رزن | کبودرآهنگ | ملایر | نهاوند | همدان |
| شهرها |
ازندریان | اسدآباد | بهار | تویسرکان | جورقان | جوکار | دمق | رزن | سامن | سرکان | شیرین‌سو | صالح‌آباد | فامنین | فرسفج | فیروزان | قروه درجزین | قهاوند | کبودرآهنگ | گل‌تپه | لالجین | مریانج | ملایر | نهاوند | همدان |
| آثار دیدنی |
آبشار گنجنامه | آتشکده نوشیجان | آرامگاه باباطاهر | آرامگاه بوعلی‌سینا | امامزاده یحیی | پیست اسکی الوند | تالاب پیرسلیمان | تپه باستانی هگمتانه | سد اکباتان | سرآب گیان | غار علیصدر | گنبد حیقوق نبی | مجسمه شیر سنگی | مقبره باباپیره | موزه تاریخ طبیعی همدان |
