Luna
Van Wikipedia
Luna is de weitesjappelike (Latiense) naom veur De Maon, die soms, wie in dees encyclopedie, gebroek weurt veur De Maon in 't bezoonder te oondersjeie vaan 't begrip maon "satelliet vaan 'n planeet" in 't algemein.
De maon steit gemiddeld 384.403 kilometer vaan de Eerd aof. Häöre diameter is 3.476 kilometer. 't Oppervlak vaan de maon kin vergeleke weure mèt dat vaan Australië.
[bewirk] Rotatie en umloup
De maon deit 27 daog, 7 oor en 43,2 minute euver einen umloup om de Eerd. De rotatie doort sjus eve laank. Me neump dit synchroon rotatie. Daodoor zuut me vaan de Eerd aof ummer meh eine kant vaan de maon.
[bewirk] De twie kante
De maon weurt opgedeild in twie helfde: de helf die me vaan de Eerd kin zien en de helf die me neet zuut. 'n Opvallend versjèl tösse de twie helfde is tot op de helf die vaan de Eerd neet ziechbaor is gein maria veurkoume.
[bewirk] Maonmissies
't Ierste objek tot de maon beriekde waor de Sovjet-sonde Loena 2, die op 14 september 1959 op de maon insloog. Loena 3 trok op 3 oktober vaan 't zelfde jaor de aachterkant vaan de maon aof. In 1966 kaom Loena 10 in 'n baon um de maon te cirkele.
In de jaore zesteg oontwikkelde de Vereinegde Staote 'n abitieus projek, bekind es 't Apollo-projek. Op 20 juli 1969 lande, es oonderdeil vaan de missie Apollo-11, de ierste twie minse op de maon: Neil Armstrong en Edwin Aldrin.
In de recènte historie zien nui planne veur ruimdemissies oontstoon, neet allein in de VS, meh ouch in Europa, China, India en Japan.
