1989
| Eeuwen: | 19e eeuw · 20e eeuw · 21e eeuw |
| Decennia: | 1950s 1960s 1970s 1980s 1990s 2000s 2010s |
| Jaren: | 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 |
 Kalenders |
|
| Gregoriaanse kalender | 1989 MCMLXXXIX |
| Ab urbe condita | 2742 |
| Armeense kalender | 1438 ԹՎ ՌՆԼԸ |
| Chinese kalender | 4685 – 4686 戊辰 – 己巳 |
| Ethiopische kalender | 1981 – 1982 |
| Hebreeuwse kalender | 5749 – 5750 |
| Hindoekalenders | |
| - Vikram Samvat | 2044 – 2045 |
| - Shaka Samvat | 1911 – 1912 |
| - Kali Yuga | 5090 – 5091 |
| Iraanse kalender | 1367 – 1368 |
| Islamitische kalender | 1410 – 1411 |
| Kalender van 1989 |
Inhoud |
[bewerk] Gebeurtenissen
[bewerk] Val van het Oostblok
In 1989 begint het Oostblok uiteen te vallen. In Polen worden in augustus vrije senaatsverkiezingen gehouden, na succesvolle onderhandelingen die in februari begonnen waren, waar de arbeiderspartij Solidarność (Solidariteit) als grote overwinnaar uit naar voren komt. Tadeusz Mazowiecki wordt daarop op 25 augustus namens Solidarność premier. Historisch, want de Sovjet-Unie (onder Gorbatsjov) grijpt voor het eerst niet in. In andere communistische landen in Centraal- en Oost-Europa (de DDR, Tsjechoslowakije, Hongarije, Bulgarije) staan de communistische regimes vervolgens - al dan niet vrijwillig - hun voorrechten af. Symbolisch is de val van de Berlijnse Muur. Vanaf 6 oktober laat de DDR zijn burgers vrijelijk naar West-Duitsland reizen en op 9 november worden 's avonds onder luid gejuich de poorten in de muur opengezet, met direct een grote toestroom naar West-Berlijn als gevolg. Inmiddels waren 120.000 DDR-burgers al naar het westen gevlucht.
Alleen in Roemenië is de machtsovername gewelddadig. Demonstraties worden bloedig neergeslagen, maar uiteindelijk weet men het totalitaire regime van Nicolae Ceauşescu ten val te brengen. Op 25 december worden Ceauşescu en zijn vrouw geëxecuteerd.
Zie ook: De val van het communisme in Oost-Europa
[bewerk] Andere gebeurtenissen
- Het Internationaal verdrag van de rechten van het kind wordt van kracht.
- De peronistische kandidaat Carlos Menem wint de presidentsverkiezingen in Argentinië.
- President George Bush kondigt een terugkeer naar de maan aan, en stelt dat ook een bemande missie naar Mars in het vooruitzicht ligt. Het project wordt afgevoerd wegens te hoge kosten (geschat zo'n 400 miljard dollar).
- In Nederland worden de laatste twee van Breda, Franz Fischer en Ferdinand Hugo aus der Fünten vrijgelaten. Ze overlijden beiden in de loop van 1989.
- De Liberiaanse Burgeroorlog breekt uit.
- januari
- De administratie van FC Groningen wordt door de FIOD in beslag genomen. Dit is het begin van een zwartgeldaffaire, waardoor de club in een zware financiële crisis raakt. De FIOD doet invallen bij voorzitter Renze de Vries en bestuursleden Wubbo de Boer en Siebe van der Pruik. Het blijkt dat er is gesjoemeld met transfergelden van Jacques Storm, Jurrie Koolhof, John de Wolf, René Eykelkamp, Hennie Meijer en de broers Erwin en Ronald Koeman.
- februari
- De Russische terugtrekking uit Afghanistan wordt voltooid.
- 3 - Renze de Vries treedt af als voorzitter van FC Groningen. Dit is een gevolg van de FIOD-inval in januari.
- 3 - De Paraguayaanse dictator Alfredo Stroessner wordt afgezet door de legerleiding en vlucht naar Brazilië.
- 6 - Begin Rondetafelbesprekingen tussen Solidarnosc en de communistische machthebbers in Polen met als inzet o.a. vrije verkiezingen.
- maart
- 24 - Voor de kust van Alaska doet zich de grootste milieuramp aller tijden voor, als de tanker Exxon Valdez lek slaat en tienduizenden tonnen stookolie de kust over 1900 km vervuilen.
- 27 - Nederland wint het wereldkampioenschap ijshockey voor C-landen in Sydney en promoveert naar de B-poule.
- april
- 15 april - 4 juni: In Peking, China, vindt op het Plein van de Hemelse Vrede een studentenopstand plaats, die door het regime hard wordt neergeslagen.
- 22 - Eric Van Lancker wint de 24ste editie van Nederlands enige wielerklassieker, de Amstel Gold Race.
- mei
- 1 - Het team van de Sovjet-Unie wint het wereldkampioenschap ijshockey voor A-landen in Zweden.
- juni
- 7 - Een DC-8, met aan boord onder anderen veel talentvolle Surinaamse voetballers, stort neer bij het vliegveld Zanderij. Slechts elf inzittenden overleven de ramp.
- 18 - In Berlijn eindigt de Nederlandse hockeyploeg als tweede bij het toernooi om de Champions Trophy.
- 24 - Hans Spaan wint de 125 cc-klasse van de TT Assen.
- juli
- 15 - Samson en Gert wordt voor het eerst uitgezonden op televisie.
- 23 - Greg LeMond wint de 76ste editie van de Ronde van Frankrijk. De Amerikaanse wielrenner doet dat in de afsluitende tijdrit naar Parijs, waarbij hij zijn Franse collega Laurent Fignon uit de gele trui rijdt. Het verschil bedraagt uiteindelijk slechts acht seconden.
- augustus
- 25 - Tadeusz Mazowiecki wordt premier van Polen; de eerste niet-communist in het Oostblok sinds eind jaren veertig. Begin van de omwentelingen.
- De ruimtesonde Voyager 2 bereikt de planeet Neptunus en is het eerste en tot nog toe laatste ruimtetuig dat de planeet bezocht heeft.
- september
- F.W. de Klerk wordt president van Zuid-Afrika.
- 6 - In Nederland vinden Tweede-Kamerverkiezingen plaats.
- 10 - In Frankfurt eindigt de Nederlandse vrouwenhockeyploeg als vijfde bij de strijd om de Champions Trophy.
- oktober
- 2 - RTL Veronique begint haar uitzendingen. RTL Veronique is de eerste commerciële zender die zich volledig op Nederland richt.
- 22 - In de Saoedi-Arabische stad Taif keurt het Libanese parlement het Handvest van nationale entente goed, dat een einde moet maken aan de Libanese burgeroorlog.
- november
- 9 - De val van de Berlijnse Muur.
- 22 - In West-Beiroet wordt het konvooi opgeblazen van president René Mouawad. Hij was pas 17 dagen in functie.
- december
- 6 - Bij het École Polytechnique bloedbad in het Canadese Montréal vinden 14 vrouwen de dood.
- 17 - In de 78ste Davis Cup verslaat Duitsland Zweden met 3 tegen 2.
- 17 - De Braziliaanse conservatieve president Fernando Collor de Mello wordt gekozen.
- 17 - De eerste aflevering van de Simpsons wordt in de VS uitgezonden.
- 20 - Amerikaanse troepen vallen Panama binnen. Op 3 januari 1990 geeft president Manuel Noriega zich over. Zie Amerikaanse interventie in Panama.
[bewerk] Muziek
Album top 10 (bron: popdossier.nl)
- Money for nothing - Dire Straits
- Anything for you - Gloria Estefan & Miami Sound Machine
- Musica e - Eros Ramazzotti
- Synthesizer Greatest - Diverse artiesten, Ed Starink
- Rattle and hum - U2
- A new flame - Simply Red
- Greatest hits - Fleetwood Mac
- The collection - Barry White
- The miracle - Queen
- Appetite for destruction - Guns 'N Roses
[bewerk] Geboren
- januari
- 9 - Michaëlla Krajicek, Tsjechisch-Nederlands tennisster
- februari
- 4 - Nkosi Johnson, Zuid-Afrikaans AIDS-patiënt
- maart
- 1 - Carlos Vela, Mexicaans voetballer en topscorer van het WK Onder-17 in 2005.
- mei
- 4 - Dániel Gyurta, Hongaars zwemmer
- 5 - Christopher Brown - Amerikaans zanger
- 11 - Giovanni Dos Santos, Mexicaans voetballer en uitblinker van het WK Onder-17 in 2005
- juni
- 2 - Freddy Adu, Ghanees-Amerikaans voetballer
- juli
- 22 - Federico Esswein, Argentijns acteur
- 23 - Daniel Radcliffe, Brits acteur, speelde de titelrol in de Harry Potter-films
- augustus
- 15 - Yannick van de Velde, Nederlands acteur
- oktober
- 2 - Ruud Feltkamp, Nederlands acteur
[bewerk] Overleden
- januari
- 7 - Hirohito (87), keizer van Japan
- 8 - Johnny Jordaan (64), Nederlands zanger
- 23 - Salvador Dalí (84), Spaans schilder
- februari
- 3 - John Cassavetes (60), Amerikaans acteur en regisseur
- 5 - Wim Hogenkamp (41), Nederlands acteur, zanger en tekstschrijver
- 6 - Barbara Tuchman (76), Amerikaans historicus.
- 7 - Gilbert Simondon (64), Frans filosoof
- 19 - Jaap van de Merwe (64), Nederlands cabaretier en journalist
- 22 - Sándor Márai (88), Hongaars schrijver
- maart
- 1 - Josephine van Gasteren (71), Nederlands actrice
- 14 - Zita van Habsburg (96), laatste keizerin van Oostenrijk
- april
- 19 - Daphne du Maurier (82), Brits schrijfster
- 19 - Ferdinand aus der Fünten (79), Duits oorlogsmisdadiger en één van de Vier van Breda
- 26 - Lucille Ball (77) Amerikaanse komische actrice
- mei
- 4 - Theo van Baaren (76), Nederlands dichter en godsdiensthistoricus
- juni
- 7 - Andro Knel (31), Surinaams-Nederlands voetballer
- 7 - Andy Scharmin (21), Nederlands voetballer
- 9 - Piet Lieftinck (86), Nederlands politicus
- 19 - Ad van Emmenes (91), Nederlands sportjournalist
- juli
- 4 - Jack Haig (76), Brits acteur
- 16 - Herbert von Karajan (81), Oostenrijks dirigent
- 29 - Eugène Rellum (93), Surinaams dichter
- augustus
- 18 - Bert Oosterbosch (32), Nederlands wielrenner
- 26 - Henk Heidweiller (60), Surinaams politicus
- september
- 4 - Georges Simenon (86), Belgisch schrijver
- 19 - Franz Fischer (87), Duits oorlogsmisdadiger en één van de Vier van Breda
- oktober
- 1 - Manuel Clouthier (55), Mexicaans politicus en zakenman
- 4 - Graham Chapman (48), Brits acteur en schrijver
- 6 - Bette Davis (81), Amerikaans actrice
- november
- 9 - André Kloos (67), Nederlands politicus, vakbondsbestuurder en omroepvoorzitter
- 13 - Koen Verhoeff (50), Nederlands sportverslaggever
- 15 - Paul Meijer (74), Nederlands acteur
- 23 - Guus Weitzel (85), Nederlands radio-omroeper en -verslaggever
- december
- 22 - Samuel Beckett (83), Iers schrijver en dichter
- 25 - Nicolae Ceauşescu (71), Roemeens dictator en zijn vrouw Elena Ceauşescu (70), geëxecuteerd
