Amon (mythologie)
| Amon, Amun, Ammon, Hamon, Amoun, Imen, Imenand | |||||
Amon in hiërogliefen |
|||||
| Cultuscentrum | Thebe, Hermopolis Magna | ||||
| Gedaante | Man gekroond met 2 pluimen | ||||
| Dierlijke verschijning | Ram, gans | ||||
| Associaties | God van de dynastie, scheppersgod, zonnegod (Amon-Ra) | ||||
| Griekse god | Zeus | ||||
 ' |
|||||
|
|
|||||
De godheid Amon speelde aanvankelijk een beperkte rol in de Egyptische mythologie.
Hij was een god van de wind, aanbeden door de schippers op de Nijl rond de zuidelijke stad Thebe. Daar, in Karnak stond zijn voornaamste heiligdom. Zijn naam y.m.n (Amon,Amun,Ammon,Imen enz.) betekent de Verborgene, mogelijk omdat de wind onzichtbaar is. De gans en een bepaald soort ram (Ovis platyra) met horens die naar binnen krullen waren aan hem gewijd. Zijn echtgenote was de godin Mut en hun zoon was Khonsu en samen vormden zij een Triade. Amon wordt meestal afgebeeld met een dubbele kroon. Hij was getrouwd met Amaunet.
Met het nationaal herstel na de Eerste Tussenperiode veranderde er veel voor de Amon-cultus. De XIe en XIIe dynastie die de grondleggers van het Middenrijk waren stamden uit Thebe en steunden de Amon-priesters. Zo werd Amon een belangrijke godheid, en verschoof het geestelijk middelpunt van het land van Heliopolis naar het zuidelijke Thebe. Toch leidde dit niet tot een religieuze breuk omdat Ra, de zonnegod die in het Oude Rijk de nationale godheid geworden was eenvoudig aan Amon gelijk gesteld werd. Zo werd Amon-Ra de hoofd-godheid van Egypte en vooral in de bloeitijd van het Nieuwe Rijk werden de priesters van Amon-Ra steeds machtiger. Van de koning werd verwacht dat hij -bijvoorbeeld uit de statting die de buitenlandse bezittingen opbrachten- steeds meer financiële middelen aan de priesterlijke bureaucratie ter beschikking stelde. Zo werd de priesterlijk macht een staat in de staat. Achnaton trachtte daar in een klap een eind aan te maken door de Amon-cultus te verbieden, maar zijn ketterij duurde niet lang. Na de tijd van de latere Ramessiden werd Opper-Egypte de facto geregeerd door de hogepriester van Amon en de Goddelijke Aanbidster, de echtgenote op aarde van de god. In deze tijd had de cultus zich ook verder naar het zuiden verspreid naar Nubië. Nadat in de tijd van de Lybische anarchie de Amon-cultus wat in de verdrukking geraakt was, waren het de Nubiërs die Amon weer in volle glorie herstelden.
In Griekse en Romeinse tijden was de Amon-cultus nog bijzonder machtig -Amon werd aan Zeus of Jupiter gelijkgesteld, hoewel de culten van Osiris, Isis en Serapis grotere aandacht opeisten. Aan de Amon-cultus kwam een einde toen onder Theodosius het christendom tot staatsgodsdienst verheven werd.
