Astigmatisme (optica)
Astigmatisme is een optische afwijking (aberratie). Het woord is afkomsting van het Griekse "a-" (niet) en "stigma" (punt of stip).
Men spreekt van astigmatisme als een optisch systeem verschillende brandpuntafstanden heeft voor stralen die voorbewegen in onderling loodrechte vlakken. In het beeld van bv. een kruis (+) is dan de horizontale lijn scherp op een andere afstand dan de verticale. Zowel lenzen als spiegels kunnen astigmatisme tonen.
Er zijn twee vormen van astigmatisme. De eerste is een afwijking van de derde orde, die optreedt voor objecten die zich niet op de optische as bevinden. Deze vorm treedt op zelfs als het optische systeem volmaakt symmetrisch is.
De tweede vorm van astigmatisme treedt op als het optische systeem niet rotatie-symmetrisch is t.o.v. de optische as. Dit kan opzettelijk zijn (bv. voor een cylindrische lens), of het gevolg van fouten in het oppervlak van de spiegels of lenzen (bv. in een ooglens of hoornvlies), of doordat de optische elementen niet de volledig juiste positie hebben t.o.v. elkaar. Astigmatisme treedt in dit geval ook op voor objecten op de optische as.
