Gebruiker:Bram Moerland
Ik zou wiskunde gaan studeren in Leiden. Enkele maanden voor het begin van het studiejaar reisde ik daarheen om een kamer te zoeken. Bij dat eerste bezoek aan Leiden ontdekte ik een tweedehands-boekenzaak. Ik kocht er een dun boekje over Plato. Ik had nog nooit van Plato gehoord, want ik had de HBS gevolgd, en daar deden ze niet zo aan klassieke cultuur. Ik heb geen idee waarom ik dat boekje heb gekocht. Maar toen ik het las in de trein op mijn reis terug naar mijn ouderlijk huis op het eiland Tholen in Zeeland, was ik als door de bliksem getroffen. Ik was opgegroeid in een streng gereformeerd milieu en mijn enige kennis van levensbeschouwelijke teksten betrof de Bijbel. Maar hier was een tekst die 400 jaar voor Christus in Griekenland geschreven was en die in wijsheid, naar mijn ervaring van dat moment, de Bijbel verre overtrof. Ik besloot, naast mijn studie wiskunde, alle mogelijke colleges filosofie te gaan volgen. Na mijn kandidaats wiskunde ging ik verder in de filosofie. Zo werd ik filosoof.
Mijn eerste belangstelling gold, behalve Plato, de wetenschapsfilosofie. Bertrand Russell en Karl Popper zijn daarin mijn grote leermeesters. Zij leerden mij de principiële twijfel waarderen aan alles wat zeker lijkt.
Er zijn nog enkele andere gebieden die ik tot mijn specialisaties reken. Ik ben ook geïnteresseerd geraakt in de relatie tussen communicatiemiddelen en sociale orde. In Egypte en Mesopotamië viel de uitvinding van het schrift samen met de opkomst van de staat. De uitvinding van het phonetische schrift (inplaats van het beeldschrift) ging in Griekenland samen met het besef van persoonlijke vrijheid. In Europa liepen de uitvinding van de boekdrukkunst en de opkomst van de democratie historisch parallel.
Ik ben razend benieuwd naar de invloed van het internet op de wereldorde. Duidelijk is nu al dat de nationale staten door de invloed van het internet hun grenzen verliezen. Internet is grenzenloos. Er ontstaan daardoor nieuwe vormen van gemeenschap. Zo werken er aan de Nederlandstalige versie van Wikipedia mensen mee uit Nederland uiteraard, maar ook uit Singapore en de Verenigde Staten. Culturele identiteit en belangstelling valt niet meer samen met landsgrenzen.
Een andere specialisatie is gericht op het onderzoek naar de wortels van fundamentalisme en racisme. Ik wil weten hoe overigens fatsoenlijke mensen in staat zijn tot de meest gruwelijke handelingen jegens hun medemens, zoals de jodenvervolging in Nazi-Duisland. In het kader van dat onderzoek ben ik ook geïnteresseerd geraakt in de geschiedenis van het christendom. Niet als gelovige, maar als onderzoeker van de kerkelijke inquisitie en de rechtvaardiging van geweld vanuit een geloof. Tot mijn grote verrassing ontdekte ik daarbij al zoekende een oude vorm van christendom, de gnostiek, die sterk gericht is op persoonlijke vrijheid en die mij is blijven boeien in positieve zin.
Wat mij ook boeit is de mannier waarop sociale groeperingen omgaan met conflicten. In een geheel nieuwe culturele ordening op basis van het internet als Wikipedia is dat, zo is me al wel gebleken, een echt nieuw probleem. Oude vormen werken daar niet meer. Maar hoe vind je daarin nieuwe wegen voor het oplossen van conflicten? Ik blijf dat proces nieuwsgierig volgen, ook door zelf mee te doen.
Ik ben werkzaam geweest als docent cultuurfilosofie aan de Academie van Beelden Kunsten in Rotterdam en aan de School voor Journalistiek in Utrecht.
