Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
| Gereformeerde Kerken vrijgemaakt | |
| Indeling | |
| Hoofdstroming | Protestantisme |
| Richting | Gereformeerd calvinisme |
| Voortgekomen uit | Geref. Kerken in Ned. in 1944 |
| Afsplitsingen | 1967: Ned. Geref. Kerken 2003: Nieuwe Vrijgemaakte Kerken |
| Aard | |
| Locatie | 270 kerken in Nederland |
| Aantal leden | 125.000 (2004) |
| Karakter | orthodox-gereformeerd |
De Gereformeerde Kerken in Nederland (vrijgemaakt) is een kerkgenootschap dat ontstond uit de zogeheten Vrijmaking in 1944 en volgende jaren. Bij deze vrijmaking speelde Prof. Dr. Klaas Schilder een grote rol.
Inhoud |
[bewerk] Naam van de kerk
Vanuit het belang dat werd toegekend aan de voortzetting van het gedachtegoed van de Reformatie noemden deze kerken zich officieel Gereformeerde Kerken in Nederland, echter om verwarring met de kerken die zich aan de uitspraken van de synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland lieten binden, is de toevoeging vrijgemaakt gangbaar geworden. Dit laatste kerkgenootschap wordt - ter onderscheiding - synodaal genoemd. Een oudere aanduiding van de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) is Gereformeerde kerk (onderhoudende Artikel 31), wat is afgeleid van Artikel 31 van de Dordtse kerkorde. Hierom worden de leden ook nog wel gekenmerkt als 'artikel 31-ers'.
[bewerk] Opvattingen
Inhoudelijk onderscheiden de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) zich van de Protestantse Kerk in Nederland door behoudender opvattingen over de leer en de moraal, bijvoorbeeld ten aanzien van de historische betrouwbaarheid van de bijbel, vrouwen in het ambt en het huwelijk. Ze zijn daarmee te scharen onder het orthodox christendom. De Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) aanvaarden de Bijbel en de drie formulieren van enigheid als grondslag voor leer en leven.
[bewerk] Ontwikkelingen binnen de kerken
Binnen de Gereformeerd Kerken (vrijgemaakt) is er een radicale beweging geweest die meende dat deze kerk de ene en ware openbaring van het lichaam van Christus in Nederland is, en dat vrijgemaakten hun eigen organisaties moesten oprichten. Immers, als je op zondag niet in dezelfde kerk kon zitten, hoe kon je dan de andere dagen van de week met elkaar blijven samenwerken alsof er niets gebeurd was? Deze beweging wordt wel de doorgaande reformatie genoemd. Zo werden een eigen politieke partij, een eigen krant en eigen scholen opgericht. Een gevolg was dat de vrijgemaakten zich isoleerden van andere orthodox-protestantse kerken.
Na de kerkscheuring in 1967 waarbij de Nederlands Gereformeerde Kerken ontstonden, werd deze radicale stroming meer zichtbaar. Nadat ds. Johannes Hoorn uit Grootegast in 1982 deze mening zwart op wit had gezet, werd duidelijk dat deze stroming niet representatief was voor de kerk. De synode van Heemse sprak hierover in 1985 unaniem uit: …de kerk in Nederland en daarbuiten heeft zich nooit in zichzelf opgesloten in de gedachte dat buiten haar grenzen geen reformatorisch werk uit kracht van Gods genade zou zijn op te merken… (Acta van deze synode, bijlage B3, hoofdstuk II, artikel 3.5.5).
Na deze uitspraak is het besef dat de eigen kerk niet de "ene ware" is, toegenomen.
In de loop van de jaren negentig kwam een einde aan het isolationisme van de vrijgemaakten, toen ze steeds meer gingen samenwerken met christenen uit andere orthodox-protestantse kerken, en exclusief vrijgemaakte organisaties voor andere orthodox-protestantse christenen werden opengesteld.
In 2003 leidde verontrusting over de koers van deze kerken tot een afsplitsing die zichzelf de Gereformeerde Kerk noemt, maar meestal de Nieuwe Vrijgemaakte Kerken worden genoemd.
Er zijn nu samensprekingen met de Christelijke Gereformeerde Kerken en met de Nederlands Gereformeerde Kerken. In 2005 bestaan de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) uit zo'n 270 gemeentes met in totaal ongeveer 125.000 leden.
[bewerk] Krant en politiek
Het Nederlands Dagblad, opgericht in 1944 als illegaal blad onder de naam Reformatie-stemmen, later Gereformeerd gezinsblad gold als spreekbuis van de kerk. In 1959 werd het een dagblad, sinds 1967 onder de naam Nederlands Dagblad. Tot 1975 was Pieter Jongeling hoofdredacteur. Jongeling was ook jarenlang voorman van het GPV, de politieke tak van de kerk (inmiddels met de RPF gefuseerd tot de huidige ChristenUnie), hij was ook een bekend schrijver van kinderboeken, de stijl kan ook als typisch gereformeerd aangeduid worden.
[bewerk] Kerkelijke organisaties
De kerken hebben een eigen Theologische Universiteit te Kampen.
[bewerk] Externe link
- Officiële website van de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
- Handboek van de Gereformeerde Kerken in Nederland
[bewerk] Literatuur
Een makkelijk leesbaar boek over ontstaan en geschiedenis van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) is "Vrijmaking - Wederkeer" (Barneveld 1994, onder redactie van D. Deddens en M. te Velde).
Tussen 1994 en 2004 verscheen er, onder redactie van prof. dr. Roel Kuiper en drs. Willem Bouwman, de triologie "Vuur en Vlam" (Amsterdam 1994, 1998, 2004) waarin de geschiedenis van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) kritisch tegen het licht wordt gehouden.
