Herman Schaepman
Dr. dr.h.c. Hermanus Johannes Aloysius Maria (Herman) Schaepman (2 maart 1844 – 21 januari 1903) was een Nederlands dichter, priester en politicus. Samen met Abraham Kuyper legde hij de basis voor de Rechtse Coalitie, een samenwerkingsverband van confessionele partijen, waardoor de decennialange macht van de liberalen rond 1900 werd gebroken.
Inhoud |
[bewerk] Leven
Schaepman werd op 2 maart 1844 in het Twentse Tubbergen in een rooms-katholiek gezin geboren. Hij kreeg een opleiding tot priester aan respectievelijk het Klein-Seminarie te Culemborg en op het Groot-Seminarie te Rijsenburg. Op zijn studie ontving hij het predicaat: excellent. Op 15 augustus 1867 werd hij in de kathedraal van Utrecht tot priester gewijd. In oktober 1868 vertrok hij naar Rome en promoveerde aldaar in 1869, op vijfentwintigjarige leeftijd, tot doctor in de theologie. In 1870 keerde hij terug naar Nederland en werd benoemd tot professor in de kerkgeschiedenis aan het seminarie in Rijsenburg. Schaepman kon voortreffelijk doceren. De universiteit van Leuven kende hem in 1883 een eredoctoraat toe in de wijsbegeerte en de letteren.
[bewerk] In de politiek
In 1880 werd hij verkozen als lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Ook in het parlement was hij een begaafd en boeiend spreker. De verkiezing van Schaepman tot lid van het parlement was een novum. Tot die tijd hielden de katholieken zich min of meer afzijdig van het politieke toneel. Schaepman was een van de eerste katholieken die zitting nam in het parlement. Van meet af aan zocht Schaepman toenadering tot de anti-revolutionairen onder leiding van Abraham Kuyper. Bij de verkiezingen van 1888 kregen de confessionelen een meerderheid in het parlement. In het verlengde hiervan trad voor het eerst een duidelijk confessioneel kabinet naar voren onder leiding van Æneas Mackay jr.. Op het beleid van dit kabinet werd grote invloed geoefend door Schaepman en De Savornin Lohman. Per abuis sprak het kamerlid Schaepman zelfs één keer over zijn kabinet. In 1901 behaalde de confessionele een ruime meerderheid in het parlement. Op de achtergrond heeft Schaepman een duidelijke bijdrage gehad in de totstandkoming van het kabinet-Kuyper. In 1901 werd Schaepman voorzitter van de rooms-katholieke kamerclub. Naast zijn wetenschappelijke- en politieke talenten, kon Schaepman ook uitstekend dichten. Schaepman overleed op 21 januari 1903 in Rome. De gereformeerde dominee Abraham Kuyper telegrafeerde zelfs naar Rome: Quis non fleret? (wie zou niet wenen?).
[bewerk] Betekenis
Schaepman is van grote betekenis geweest voor de emancipatie van het katholieke volksdeel. Hij gaf de katholieken, sinds de Reformatie in de zestiende eeuw steeds meer een achtergestelde minderheid in de Nederlandse samenleving, een maatschappelijk en politiek gezicht. Door zijn samenwerking met andere christelijke partijen wist hij deze politieke emancipatie ook daadwerkelijk voor elkaar te krijgen. Gezamenlijk hebben de confessionelen de politiek van de twintigste eeuw beheerst.
In zijn Heimat, het katholiek Twente, werd Schaepman geëerd door alle lagen van bevolking. Op de Tubbergse es in zijn geboorteplaats werd een reusachtig standbeeld voor de politicus opgericht: uitdrukking van de politieke emancipatie van zowel Twente als het Rooms-katholicisme toentertijd. Nog lang na zijn dood werden straten in Twente (bijv. in Goor) naar de politicus vernoemd.
