Israël Kiek
Israël David Kiek (22 april 1811 - 14 mei 1899) was een Nederlands foto-pionier.
Zijn achternaam is in Nederland synoniem geworden voor de pretentieloze, uit de losse pols geschoten, foto: het kiekje.
Israël Kiek werd in Groningen geboren als vijfde kind van David Kiek en Lea Pinto.
Pas op latere leeftijd maakte Kiek de fotografie tot zijn hoofdberoep. Dat was in Leiden, waar Kiek en zijn vrouw Hendrica de Leeuw naar toe waren verhuisd toen Kiek 44 jaar oud was. In Groningen was hij onder meer schrijnwerker geweest. In Leiden begon Kiek in 1855 een sigarenwinkel, enkele jaren daarna begon hij te fotograferen.
Over zijn kwaliteiten als fotograaf lopen de meningen uiteen. Hoewel hij door sommigen een voortreffelijk portretfotograaf wordt genoemd, zijn enige van zijn bewaard gebleven foto's enigszins wazig.
Dat kan te maken hebben met de onchristelijke tijden waarop Kiek soms moest werken. Niet zelden meldden groepen studenten zich pas in de vroege ochtenduren, nadat ze een nacht hadden doorgefeest en dan nog per se op de foto wilden. Veel foto's tonen dan ook behoorlijk aangeschoten studenten, sommigen zelfs nog met een feestmuts op.
Kiek had er overigens niet altijd zin in om in alle vroegte brooddronken jongelui te vereeuwigen. Gelukkig was zijn fotoatelier gescheiden van de weg door een kanaaltje. Werd het hem te gek dan haalde hij het ophaalbruggetje op om ongewenste feestvierders te weren.
[bewerk] Monument
Op initiatief van het Leidse gemeenteraadslid Bernard Stöxen van de stadspartij Leiden Weer Gezellig besloten B & W in 1990 een (niet al te groot) monument te laten maken voor Israël Kiek. Het kunstenaarsduo Norman Beierle en Hester Keijser kreeg de opdracht en ontwierp een driepoot van roestvrij staal met daarop een camerakast van hetzelfde materiaal. Het monument biedt uitzicht op de Rijnsburgersingel, de plaats waar Kiek waarschijnlijk zijn atelier had. Geïnteresseerden kunnen door een viewer in het monument enkele replica's van foto's van Kiek bekijken. Echte Kiekjes dus.
Tegenwoordig wordt de term kiekje nog steeds gebruikt voor een eenvoudige, amateuristische foto.
In Amsterdam is in 2004 op het nieuwe woon/werkeiland IJburg een straat vernoemd naar Israël Kiek, de Kiekstraat.
