Kleurmeting
Een kleurmeting kan gedaan worden, wanneer er aan drie voorwaarden is voldaan:
- een lichtbron, die een voorwerp belicht
- een voorwerp, dat het opvallende licht reflecteert
- een waarnemer, die het reflecterende licht waarneemt, zoals bijvoorbeeld het oog met de hersenen.
Dit kan met de volgende vergelijking worden weergegeven:
- kleur = licht × voorwerp × oog
Een deel van het oog is het netvlies. Het netvlies bevat staafjes, voor het waarnemen van licht en donker, en drie soorten kegeltjes, voor het waarnemen van respectievelijk rood, groen en blauw.
De gevoeligheid van de verschillende kegeltjes is afhankelijk van de golflengte en zelfs van de hoek waarin het object waargenomen wordt. De gemiddelde gevoeligheidskrommen van het menselijk oog worden hier weergegeven.
Er bestaan verschillende modellen om kleuren te rangschikken, bijvoorbeeld het Natural Color System (NCS), het Munsell systeem, het Pantone systeem, RGB, CMYK, en het CIELAB-System.
[bewerk] Meetapparatuur
Vroeger werd het licht van het te meten object met filters bewerkt. Deze filters bootsten het menselijk oog na, zoals in de hier weergegeven figuur. De X, Y en Z-waarden werden dus direct gemeten.
Tegenwoordig wordt het licht in de verschillende golflengten verdeeld door een diffractie of door filters. Dit kunnen verdelingen per 1 nanometer, 5, 10 of 20 nm zijn. Hoe fijner de opdeling hoe nauwkeuriger de kleurmeting. De gemeten waarden worden met wiskundige algoritmen omgerekend naar de gewenste kleurcoördinaten, zoals xyY of XYZ of La*b*.
De resultaten hangen af van de lichtbron die gebruikt wordt en de waarnemingshoek. Daarom moeten deze ten eerste gestandaardiseerd zijn en altijd bij een meting vermeld worden.
De waarnemingshoek kan 2o of 10o zijn. De 2o waarnemingshoek werd door de CIE in 1931 gedefinieerd en werkt goed voor kleinere objecten. Voor grotere objecten is dan de 10o in 1964 door de CIE gedefinieerd.
Verschillende lichtbronnen kunnen zijn D65, Y, F2 enzovoort. De D65 lichtbron is de meest gebruikte lichtbron, omdat hij standaard zonlicht het dichtst benadert.
[bewerk] Externe links
Een complete website in het Engels over kleur en kleurmeting (niet-commercieel) is http://www.brucelindbloom.com/
Leveranciers van kleurmeetapparatuur met website in het Engels (en verdere interessante informatie over kleurmeting):
- Datacolor: http://www.datacolor.com
- Lorentzen & Wettre: http://www.lorentzen-wettre.com/
- Colortec: http://www.color-tec.com/
- X-rite: http://www.x-rite.com
- Hier staat een document over de theorie van kleurmeting: http://www.elscolab.nl/pdf/color.pdf
- TQM for quality measurements (GretagMacbeth) http://www.tqmsystems.nl