Luchtboogbeelden Sint-Jan
De Sint-Janskathedraal in 's-Hertogenbosch is befaamd vanwege de honderden beeldjes die er op de kerk staan. De kerk is in een Gotische stijl gebouwd met 16 luchtbogen. Op deze luchtbogen staan ook steeds 6 beelden. Samen zijn dat 96 beelden. Hier volgt een lijst met de 96 beelden die op de luchtbogen staan. De bogen gaan van 1 naar 6, dat wil zeggen, van west naar oost. De beelden op de bogen, gaan van laag naar hoog. De beeldjes stammen uit de 19e eeuw. De (meeste) beelden zijn getekend door Johan Evers.
Originele beelden, afgietsels e.d. van de kathedraal zijn te bekijken in museum De Bouwloods. Helaas zijn niet alle originele beelden er te vinden. Sommige beelden zijn niet bewaard gebleven, zelfs sommige beelden, die nog in goede staat verdwenen zijn. De reden waarom ze niet bewaard zijn gebleven is niet bekend.
Inhoud |
[bewerk] Zuidkant van de kathedraal
[bewerk] Boog 1
- Luitspeler, gebaseerd op een sterk verweerd beeldje wat op die plek zat, wat een musicerende herder was.
- Twee omhelzende mannen. Een van de drie plekken, waar twee figuren, op een plek staan. Een oude man, omhelst de jongere persoon, de verloren zoon.
- Doedelzakspeler met een punthoed.
- Vrouw met tamboerijn. De enige vrouw, tussen de mannen. Ze zit dan ook niet schrijlings op de bogen, maar in de amazonezit.
- Man met bekkens. Belangrijk persoon van het orkest wat op de bogen muziek speelt. Van dit beeldje was de onderste helft nog aanwezig, de rest is er bij verzonnen.
- Mannetje met muts. Betekenis van dit mannetje is onduidelijk. Mannetje zit met 2 benen aan een kant van de boog en leunt achterover.
[bewerk] Boog 2
- Leeuw met opgerold stuk papier. Het origineel beeldje uit 1778 had volle manen en is in die hoedanigheid nog te zien in het museum. Bij de restauratie zijn de manen verdwenen, waardoor het nu meer weg heeft van een leeuwin. Wat het opgerolde papier betekent, is niet geheel duidelijk.
- Mismaakte aap. Het origineel beeldje zat andersom op de boog, dan het huidig beeldje.
- Geblinddoekte man met een lange baard. Betekenis is niet geheel duidelijk. Origineel is niet bewaard gebleven.
- Dwarsfluitspeler. Origineel beeldje is niet bewaard gebleven. Is een van Maria's musicerende herders.
- Triangelspeler, wederom een muzikant van het orkest. Origineel is niet bewaard gebleven en er was niet meer te herkennen, wat het ooit heeft voorgesteld.
- Man met grote trom en bekkens. Origineel is niet bewaard gebleven, echter wel terug te zien op tekeningen van Johan Evers. Daarom toch geïnspireerd op de oude tekeningen.
[bewerk] Boog 3
- Herder met hoed op de rug. Een van de herders die Maria en het kind aanbidden.
- Metselaar met omgevouwen hoed. Behoort tot de groep die beroepen verbeelden.
- Man met hoofddoek en blaasbalg. Op zijn rug een grote korf met houtblokken om het vuur aan te houden.
- Draak. Origineel staat in museum, echter zonder kop. Kop van het beeldje lijkt een beetje op een vogel.
- Tweepotig monster met behaarde borstpartij met een ramshoofd. Het origineel stond een plaats lager.
- Ruiter op hond. Het origineel is niet bewaard gebleven.
[bewerk] Boog 4
- Vedelspeler. Het origineel is te vinden in Museum De Bouwloods. Men vermoedt, dat dit een herder is, die muziek speelt voor Maria en het kindje Jezus.
- Man met hamer. Gezien de lederen voorschoot zou het een smid kunnen zijn, maar ook een timmerman. Het origineel is niet bewaard gebleven.
- Koning Balthasar. De restaurateurs hebben het beeldje een reukvat gegeven, die de Koning aan het kindje Jezus schonk. Het origineel had echter een drinkvat vast. Vermoedelijk was het origineel een pottenbakker.
- Koning Kaspar. Men twijfelt door details of het origineel wel een der drie Koningen is. Dit, vanwege de houweel die het origineel vasthoudt, in plaats van de scepter, die het beeldje nu vast heeft.
- Koning Melchior met kroon. Het origineel heeft echter geen kroon op, maar een muts. Verder is de houding wel hetzelfde.
- Draak. Geïnspireerd op het origineel, welke niet bewaard is gebleven, hoewel die maar één vleugel miste.
[bewerk] Boog 5
- Draakje wat achterom kijkt. Het draakje met stekels op de rug ziet er gevaarlijk uit, maar de kop van het beest is zeer vriendelijk uitgebeeld.
- Aap met jong. Een aap zit een jong te vlooien.
- Man met vaatje. Het mannetje zit met beide handen aan een stok in een vaatje, alsof hij boter aan het karnen is. Men twijfelt of het mannetje van het origineel wel een vaatje voor zich heeft.
- Roofvogel. Het origineel keek achterom en had de vleugels gestreken. Deze heeft ze echter gesperd en heeft een opwaartse blik.
- Monster met twee poten, afgeleid van een niet bewaard gebleven origineel. Kop doet denken aan een kameel.
- Monster. Het origineel had vleugels op de rug, maar de restaurateurs hebben deze niet overgenomen.
[bewerk] Boog 6
- Omkijkend monster. Vermoedelijk waren van het origineel alleen de poten nog achtergebleven, want die passen niet goed bij de rest van het beeldje. Beeldje is een beest met drakenvleugels en een zwanenkop.
- Man met haspel. Betekenis is onbekend. Aan de ene hand een knots en de andere hand een haspel.
- Duivel met drietand, compleet met hoorntjes en een drietand. Het beeld heeft merkwaardige benen met hoeven, wat doet denken, dat die zijn overgenomen van een eerder beeld op deze plek.
- Hoornblazer. Dit beeldje is een 19e eeuws bedenksel. Men weet niet wat het beeldje uit moet beelden. Een muzikant of een heraut?
- Gesluierde persoon. Men weet niet of het een man is of een vrouw, en ook niet of die persoon bidt of rouwt. De hoofdsluier bedekt immers het gezicht.
- Huilende man. Een figuurtje met de handen voor het gezicht, vermoedelijk van verdriet. Onbekend wat het origineel voor een beeldje was.
[bewerk] Boog 7
- Duiveltje met boek. Duiveltje kijkt een beetje treurig, alsof hij wil lezen, maar het niet kan. Het boek stelt vermoedelijk een zonderegister voor.
- De erwtenman die zit met een grote pot met erwten. Hij smult er lekker van. Het origineel is, intact tot aan de restauratie, niet bewaard gebleven.
- Duiveltje. Het origineel was bij de restauratie intact, op zijn hoofd na en heeft model gestaan voor dit mager duiveltje. De ribben zijn telbaar.
- Steenhouwer. De steenhouwer is bezig met het vervaardigen van de luchtboog, waar hij zelf op zit.
- Man met kistje, waarvan gesuggereerd wordt, dat hij de betaalmeester van de kathedraalbouw is.
- Bouwmeester die zit te piekeren met de tekeningen voor zich en controleert de bouw van de kathedraal.
[bewerk] Boog 8
- Tekenaar met passer. De tekenaar was bij de bouw van de kerk een belangrijk persoon. Met de passer construeert hij de maten van de stenen op een perkament op zijn schoot. In de Middeleeuwen was de passer een symbool voor de architect.
- Bouwmeester met meetlat. Ook hier weer een belangrijk persoon voor de bouw van de kathedraal. De meetlat was een symbool voor Marcus, maar ook van de bouwmeester.
- Schilder De schilder, compleet met palet, is ook een van de ambachtslieden. Het beeldje is in de 19e eeuw bedacht.
- Metselaar. Aan de ene hand heeft hij een schietlood en aan de andere hand een troffel. Voor hem een muurtje die hij in het lood heeft staan. Beeldje is niet geïnspireerd door een origineel.
- Vedelspeler. Geïnspireerd op een origineel beeldje speelt dit beeldje vermoedelijk voor Maria en het kindje Jezus.
- Nar met fluit, compleet met narrenkap blaast zijn deuntje mee met het orkest op de bogen. Origineel was vrijwel geheel verdwenen en dit is dan een 19e-eeuws bedenksel.
[bewerk] Noordkant van de kathedraal
[bewerk] Boog 1
- Beer met bijenkorf
- Marskramer
- Luitspeler
- Man met dolk
- Man met bekkens
- Man met uil
[bewerk] Boog 2
- Monster met vogelkop
- Pelikaan met jongen
- Hond met hoeven
- Citerspeler
- Doedelzakspeler
- Zwijntje met vat
[bewerk] Boog 3
- Vedelspeler
- Jankend monster
- Hond met stok in de bek
- Duivel
- Adelaar met inktpot
- Ruiter op monster
[bewerk] Boog 4
- Man drinkend uit een vaatje
- Man met gekruiste armen, rillend van de kou.
- Samson en de leeuw
- Ruiter op sfinx
- Fluitspeler
- Roofvogel
[bewerk] Boog 5
- Man die op zijn eigen hand zit
- Drinkeboer
- Hond
- Peinzende man
- Trommelaar
- Monster met dubbele kop
[bewerk] Boog 6
- Man met geldbuidel
- Getergde man
- Monster
- Geboeide man
- Leeuw
- Jankende hond
[bewerk] Boog 7
- Man met buidel
- Omkijkende man
- Vrek
- Achterover hangende man
- Man met muntenbuidel
- Man met lege geldtas
[bewerk] Boog 8
- Fluitspeler
- Doedelzakspeler
- Man drinkend uit kroes
- Vedelspeler
- Man met kruik
- Monster met Knots
| Bron(nen): |
|
