Molotov-Ribbentroppact
Het Molotov-Ribbentroppact is de benaming van een overeenkomst tussen nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie, getekend op 23 augustus 1939 te Moskou, genoemd naar de ondertekenaars: de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Joachim von Ribbentrop en zijn sovjetcollega Vjatsjeslav Molotov. De overeenkomst staat ook bekend als het Duits-Russisch pact of het Duivelspact.
Inhoud |
[bewerk] Voorgeschiedenis
De Sovjet-Unie had Nazi-Duitsland al vrij snel als een bedreiging erkend, maar kreeg internationaal nul op het rekest, zelfs na toetreding tot de Volkenbond. De centraal-Europese landen als Polen, en de Baltische staten zagen de Sovjet-Unie als een even grote bedreiging als nazi-Duitsland waardoor de Sovjet-Unie vervolgens toenadering zocht tot Groot-Brittannië en Frankrijk. Deze landen lieten de Sovjet-Unie echter buiten de onderhandelingen in München in 1938, en ook latere onderhandelingen schoten niet op. De Britten en Fransen stuurden slechts lage officieren, wat door de Russen als een belediging werd gezien. Het was alsof ze eigenlijk niet wilden waardoor Jozef Stalin geen andere mogelijkheid zag dan met Hitler te gaan praten.
[bewerk] Het pact
Het pact was een non-agressieverdrag, waarin de twee landen afspraken elkaar niet aan te vallen, en dat ook niet te doen als een van beide door een derde land zou worden aangevallen. Voor de Duitse leider Hitler was dat laatste van groot belang. Duitsland was van plan Polen binnen te vallen, waarvan de neutraliteit gegarandeerd werd door het Verenigd Koninkrijk. Een Engelse reactie was dus te verwachten, en om een oorlog op twee fronten te voorkomen werd het verdrag gesloten met de communistische vijand. Ideologische belangen werden ter zijde geschoven voor pragmatische belangen. Japan reageerde hier echter zeer geïrriteerd op, mede vanwege hun eigen militaire plannen tegen de Sovjet-Unie en hun interesse in Mongolië en Siberië.
Het non-agressieverdrag bleek slechts een deel van het pact te vormen. In een aantal geheime protocollen (aanhangsels) werden afspraken gemaakt over de grenzen van de invloedssferen van de twee na een toekomstige 'territoriale en politieke herschikking'. Polen werd tussen de twee ondertekenaars verdeeld, de Baltische staten Finland (echter met veel tegenstand), Estland, Litouwen en Letland kwamen in de Sovjet-sfeer, evenals delen van Roemenië (Bessarabië en Noord-Boekovina).
[bewerk] Duitsland en de Sovjet-Unie verdelen Europa
Een week na de ondertekening viel Duitsland Polen binnen en begon de Tweede Wereldoorlog. Op 17 september 1939 viel de Sovjet-Unie Polen uit het oosten binnen om zijn deel van de buit binnen te halen. De Russische legers ontmoetten de Duitse, en vierden hun samenwerking met een grote parade in Brest-Litovsk, dat nu een Russische stad aan de Duitse grens was geworden. Op orders van Stalin worden vervolgens tienduizenden Poolse officieren en intellectuelen vermoord in Katyn, met het oog op het breken van het Poolse verzet tegen de Russische overheersing.
De volgende stap was de bezetting van Estland en Letland. Tot ergernis van Hitler werd ook Litouwen bezet, dat aan Duitsland was toegewezen. Later zouden delen van Finland en Roemenië volgen. Duitsland bezette West-Polen, Denemarken en Noorwegen, en verzekerde zich van dominantie over de Balkan. Hoewel Duitsland en de Sovjet-Unie elkaar in dezen niet tegenwerkten, begon het op het laatst een wedloop te worden wie het eerst het meest kon bezetten. Na de Winteroorlog tussen de Sovjet-Unie en Finland nam de irritatie van Duitse zijde verder toe, terwijl het de Russen niet zinde dat Hitler de Balkan voor hen "op slot" had gegooid.
In de herfst van 1940 vond een serie gesprekken plaats. Hitler had nog steeds belangstelling voor samenwerking met Stalin, en hoopte dat deze wellicht de pragmatische samenwerking zou voortzetten. Stalin stuurde Molotov naar Berlijn. Deze eiste echter invloed in de Balkan, en een militaire basis aan de Bosporus. Een Russische militaire basis op dit punt, vanwaar de Sovjet-Unie haar invloed kon uitbreiden naar Turkije, de Balkan en in het bekken van de Middellandse Zee, was voor Hitler onacceptabel. Besloten werd tot een aanval op de Sovjet-Unie. In de herfst van 1940 werden in het diepste geheim de eerste Duitse divisies van Frankrijk naar Polen overgeplaatst.
In 1941 brak Duitsland de afspraak en viel het alsnog de Sovjet-Unie aan.
[bewerk] Externe links
- Tekst van het pact (Duits)
- Tekst van het pact (Russisch)
- Tekst van het pact (Engels)
