Opkomstplicht
De opkomstplicht is een wettelijke verplichting om je op een bepaalde dag, naar een door de overheid te bepalen plaats te begeven en je aldaar te identificeren. Dit kan een kiesbureau zijn in het kader van verkiezingen, of een kazerne in het kader van de dienstplicht.
De opkomstplicht voor militaire dienst is in Nederland op 1 mei 1997 officieel opgeschort.
Inhoud |
[bewerk] Opkomstplicht bij verkiezingen
De opkomstplicht voor verkiezingen is te onderscheiden van de stemplicht, waarbij men verplicht is ook daadwerkelijk een stem uit te brengen.
[bewerk] België
In België geldt een opkomstplicht voor alle federale, regionale, provinciale en gemeentelijke verkiezingen. Het niet naleven van deze opkomstplicht is een strafrechtelijk misdrijf.
In België bestaat ondanks het geheim van de stemming geen stemplicht, aangezien men ook zijn stemformulier blanco kan laten. Men heeft aan zijn wettelijke verplichting voldaan wanneer men zich heeft aangemeld op het kiesbureau.
Het principe van de opkomstplicht is in de Belgische Grondwet ingeschreven in 1893, met de invoering van het algemeen meervoudig stemrecht. Door de opkomstplicht wilde de wetgever vermijden dat op de lagere sociale klasses druk zou uitgeoefend worden door hun bazen om niet te gaan stemmen. Er gaan steeds meer stemmen op om deze plicht af te schaffen, maar daar bestaat anno 2005 nog geen politieke meerderheid voor.
Een van de gevolgen van de opkomstplicht is een relatief groot aandeel proteststemmen. In Vlaanderen was dit bijvoorbeeld te merken aan de partij ROSSEM die in 1991 helemaal uit het niets 3,2 % van de stemmen behaalde.
[bewerk] Nederland
In Nederland werd in 1918 een opkomstplicht ingesteld, die in 1970 weer werd afgeschaft.
[bewerk] Overige landen
Een gelijkaardig systeem is vandaag de dag ook nog te vinden in het Groothertogdom Luxemburg en Griekenland.
