Progesteron
Progesteron is een vrouwelijk geslachtshormoon dat door het corpus luteum (gele lichaam in de eierstok) in de tweede fase (luteale fase) van de menstruatiecyclus en in grotere hoeveelheden tijdens de zwangerschap door de placenta wordt geproduceerd. Er worden ook nog geringe hoeveelheden progesteron door de bijnierschors bij vrouwen én bij mannen geproduceerd.
Andere namen voor dit hormoon zijn zwangerschapshormoon en corpus-luteumhormoon.
Inhoud |
[bewerk] Beschrijving
Progesteron (CAS-Nummer 57-83-0) heeft als synoniemen pregn-4-en-3,20-dion en heeft als bruto formule C21H30 O2. Het molecuul is een steroïde en bestaat dan ook uit 4 verbonden koolstofringen. Het bevat keton en aldehyde-componenten alsook 2 methylgroepen. Het molecuul is hydrofoob (waterafstotend) doordat het geen sterk polaire functionele groepen heeft.
[bewerk] Synthese
Progesteron wordt gevormd uit pregnenolon, dat een afgeleide is van cholesterol. De 3-hydroxyl-groep wordt omgevormd tot een ketongroep in een eerste stap. In een tweede stap wordt de dubbele binding van het C5 naar het C4- atoom verplaatst.
Progesteron is de precursor van alle steroïde hormonen, zoals cortisol, aldosteron, testosteron, estron en estradiol. Het wordt dan ook op grote schaal als eindproduct en halfproduct industrieel geproduceerd.
Progesteron wordt door metabolisatie omgezet in pregnandiol en wordt uiteindelijk met de urine uitgescheiden.
[bewerk] Werking
Progesteron zorgt voor een toestand waarin de eicel bevrucht kan worden en het de beste mogelijkheden heeft om zich te ontwikkelen tot een baby.
Het bereidt het baarmoederslijmvlies voor voor de innesteling van de tot de eerste stadium van het embryo ontwikkelde bevruchte eicel. Progesteron zorgt ervoor dat in de menstruele cyclus het proliferatiestadium overgaat in het secretiestadium. In het secretiestadium beïnvloedt progesteron ook de eventueel aanwezige zaadcellen op hun reis naar de eicel door de baarmoeder en maakt hen geschikt om de eicel binnen te dringen.
Progesteron zorgt er ook voor dat het slijm in de baarmoedermond zo wordt veranderd dat zaadcellen eraan worden gehinderd de baarmoeder te betreden. Dit gebeurt zowel met als zonder bevruchting van de eicel. Het remt ook via de hypothalamus en via de hypofyse de ovulatie door blokkering van de afgifte van luteïniserend hormoon (LH) en voorkomt daardoor de mogelijkheid van een late bevruchting van een eventueel tweede ei. Beide functies zijn erop gericht dat de kans op meerlinggeboorten kleiner wordt.
Progesteron vermindert ook de prikkeling van de spieren rondom de baarmoeder, zodat een afstotingsreactie tegen het „vreemde“ embryo wordt onderdrukt.
Tijdens de zwangerschap bevordert progesteron samen met oestrogene hormonen, prolactine, cortisol, insuline en schildklierhormoon de vergroting van de melkklieren (borsten bij vrouwen).
Het embryo stoot een speciale stof uit: choriongonadotropine dat ervoor zorgt dat het gele lichaam progesteron blijft produceren, totdat het baarmoederslijmvlies deze functie kan overnemen.
[bewerk] Progesteron als voorbehoedmiddel
Progesteron veroorzaakt een geringe verhoging van de temperatuur (0,3 tot 0,9 °C). De temperatuurmethode en de sympto-thermale methode als voorbehoedmethodes zijn hierop gebaseerd.
Progesteron is veelal opgenomen in de pil; hierbij is de werkzaamheid gericht op het verstoren van de menstruele cyclus.
[bewerk] Progesteron en kanker
Progesteron schijnt te werken tegen borstkanker en baarmoederkanker.
