Qi
Qi of ch'i (trad. Chin. 氣, vereenv. Chin. 气; Japans: qì; ki Koreaans: 기, gi ), ook vaak gespeld als chi, is een fundamenteel concept uit de Chinese cultuur, doorgaans gedefinieerd als adem, levenskracht, vitale energie, spirituele energie die deel uitmaakt van alles wat bestaat. Verwijzingen naar qi of soortgelijke filosofische concepten als een soort van metafysische energie die levende wezens in stand houdt, vormen onderdeel van veel religies, vooral in Azië.
Etymologisch gezien bestaat het ideogram 氣 voor qi uit de karakters voor stoom (气), oprijzend uit rijst (米) bij het koken.
Inhoud |
[bewerk] Filosofische concepten
Filosofische concepten die met qi te maken hebben dateren van de vroegste opgetekende geschiedenis van het Chinese denken. Een van de belangrijke vroege personen in de Chinese mythologie is Huang Di of de Gele Keizer. Hij wordt vaak als culturele held beschouwd die veel van wat later de traditionele Chinese geneeskunst werd, verzamelde en op schrift stelde. Hoewel het qi concept in alle Chinese filosofieën zeer belangrijk is geweest, is hun beschrijving van qi uiteenlopend en zelfs tegenstrijdig.
Een belangrijk verschil draaide om de vraag, of qi bestaat als een kracht die onafhankelijk is van materie, of qi uit materie voortkomt, of omgekeerd, of materie uit qi voortkomt. Sommige boeddhisten en taoïsten neigden eerder naar de eerste visie, waarbij vooral Boeddhisten eerder materie als een illusie beschouwden.
Daarentegen bekritiseerden neo-confusianisten het idee dat qi onafhankelijk van materie zou bestaan, en gingen zij ervan uit, dat qi uit de eigenschappen van materie voortkomt. De meeste theorieën over qi als een metafoor voor de fundamentele natuurkundige eigenschappen van het universum die tegenwoordig bij ons bekend zijn, zijn de laatste duizend jaar gesystematiseerd en verspreid door de neo-confusianisten. Kennis van deze theorieën werd uiteindelijk een vereiste voor Chinese dynastieën voor het slagen voor de examens voor overheidsfuncties.
[bewerk] Geneeskundige opvatting
Theorieën van de traditionele Chinese geneeskunde beweren, dat er natuurlijke patronen van qi met het lichaam geassocieerd zijn, en dat qi in kanalen, die meridianen heten, circuleert. Symptomen van diverse ziekten worden vaak gezien als een verstoring of ongebalanceerde beweging van qi door deze meridianen, of het uit balans zijn van qi in de diverse Zang Fu organen. De traditionele Chinese geneeskunst probeert deze verstoringen tegen te gaan door de stroom van qi door het lichaam aan te passen, en maakt hierbij gebruik van diverse therapeutische technieken. Voorbeelden van dergelijke technieken zijn Tai Chi, Qigong, kruidengeneeskunde, diëten, en acupunctuur, die dunne metalen naalden gebruikt die in de huid aangebracht worden om qi om te leiden of te balanceren.
[bewerk] Qi en vechtsporten
Traditionele Aziatische zelfverdedigingskunsten en vechtsporten behandelen qi ook. Bijvoorbeeld, interne systemen pogen qi te cultiveren en te leiden gedurende het gevecht, alsmede om de gezondheid te bevorderen. Vele andere kunsten kennen een of ander concept van qi in hun filosofieën. Qi is ook duidelijk te herkennen in namen als Qigong, en Aikido.
[bewerk] Metafoor voor biologische processen?
De aard van qi is zeer controversieel en de oude controverse binnen de Chinese filosofie ten aanzien hiervan bestaat nog altijd. Volgens sommigen is qi puur een metafoor voor biologische processen die overeenkomen met het westerse concept van de ziel, en is het niet nodig hiervoor een nieuwe vorm van biologie te veronderstellen, en nog minder nieuwe fysica, om de effecten ervan te verklaren. Volgens anderen is er wel sprake van een nieuw soort biologie of fysica wat betreft qi. Sinds het midden van de negentiende eeuw zijn er pogingen gedaan om qi direct te verbinden met bepaalde wetenschappelijke verschijnselen. De filosoof Kang Youwei geloofde dat qi synoniem was aan het later verlaten concept van de ether. Aan het begin van de 21e eeuw n. Chr. zijn er pogingen gedaan om het concept van qi te koppelen aan biofotonen. Tot dusver beschouwt de wetenschap beweringen dat qi een onafhankelijke kracht zou zijn als niet overtuigend. Beweringen dat de controle van qi iemand in staat stellen om normale fysieke en biologische processen te overstijgen worden algemeen beschouwd als pseudo-wetenschap in de wetenschappelijke wereld.
Ideeën over qi als een esoterische kracht zijn nadrukkelijker aanwezig in het Westen, waar het soms wordt geassocieerd met spiritualiteit van New Age. Deze ideeën spelen een minder belangrijke rol in China, waar traditionele Chinese geneeskunst vaak wordt toegepast en als effectief wordt beschouwd, maar waar esoterische noties van qi tegenstrijdig worden geacht met het dialectisch materialisme van het marxisme.
[bewerk] Wetenschappelijk bewijs
De gevestigde wetenschap heeft gepoogd empirisch het mogelijke bestaan van qi te testen. Enkele benaderingen waarbij complementaire en alternatieve medicijnen (CAM) werden toegediend, lijken niet enkel te wijzen op het bestaan ervan, maar ook dat de energie die door het lichaam loopt en zich hieromheen bevindt beïnvloed kan worden zodat fysieke, psychologische en geestelijke gezondheid bevorderd worden. Acupunctuur en andere praktijken van traditionele Chinese geneeskunde, homeopathie, ayurveda en vele andere traditionele disciplines die wereldwijd bestaan zijn voorbeelden van soortgelijke visies. Goed gefundeerd, uitgevoerd en herhaald empirisch onderzoek is nodig om te bepalen of het slagingspercentage van deze benaderingen toe te schrijven is aan 1) het bestaan van subtiele energie, 2) het placebo effect, en/of 3) diverse andere factoren. De consensus onder wetenschappers is, dat de resultaten die beoefenaars van zelfverdedigingskunsten en patiënten van traditionele Chinese geneeskunde beweren te halen, die weliswaar grotendeels herhaalbaar zijn, verklaard kunnen worden zonder het bestaan van esoterische processen te veronderstellen. In antwoord hierop beweren de meeste voorstanders van het effect van de cultivatie van qi dat aangezien de moderne wetenschap nog niet in staat is om uit levenloze organische stoffen leven te maken in laboratoria, en aangezien qi een metafoor is voor de energie van het leven zelf, zij niet in staat kan worden geacht uitspraken te doen over het onderwerp van deze metafoor. Tegenstanders zeggen dat qi enkel een vorm van vitalisme is, een theorie die grotendeels is verlaten aan het begin van de 19e eeuw n. Chr.
[bewerk] Trivia
Het concept van qi komt veelvuldig voor in Chinese fictie, waarin een vaak terugkerende karakter die van de kung fu leraar is, die zodanige controle over qi heeft leren te krijgen, dat hij de krachten van de natuur kan veranderen. Deze karakter is in het Westen bekend geworden door kung fu films. Vaak is ook de overeenkomst opgemerkt tussen het qi concept en dat van the Force van de Jedi in de Star Wars films, en is gesuggereerd dat George Lucas het idee van qi heeft overgenomen...
En als weetje: Qi is ook een model van het Japanse automerk CQ.
In tai chi staat chi voor een ander Chinees karakter en betekent het iets anders dan qi. Doordat qi ook vaak als chi wordt gespeld, veroorzaakt dit wel eens verwarring.
